Risicoscreening bij kinderen en adolescenten op posttraumatische stressklachten na Spoedeisende Hulp: evaluatie van een screeningslijst
Vraagstuk
Een deel van de kinderen die na een ernstig ongeluk bij de spoedeisende hulp (SEH) belanden, ontwikkelt posttraumatische stressklachten. Die gaan meestal vanzelf over. Als dat niet gebeurt, ontstaat een posttraumatische stress-stoornis (PTSS). Is de STEPP (Screening Tool for Early Predictors of PTSD) geschikt als screeningsinstrument?
Onderzoek
De STEPP komt uit de VS en is vertaald. Het instrument is kort na het ongeluk afgenomen bij 161 kinderen (8-18 jaar) en 156 ouders. Na drie maanden is gekeken of zij psychische klachten hadden.
Uitkomst
Drie maanden na het ongeluk bleek bijna 12 procent van de kinderen PTSS te hebben. Van de ouders had ruim 9 procent ernstige klachten. De STEPP blijkt goed te voorspellen wie er een hoog risico op posttraumatische stressklachten heeft. 82 procent van de kinderen en 92 procent van de ouders met een hoog risico wordt er goed mee geïdentificeerd. STEPP helpt bij het bieden van gerichte psychische nazorg.
Verspreiding en implementatie
Dit project heeft een vervolg gekregen in project 15700095009.
Producten
Auteur: Lindauer, R.J.L., Boer, F., Zantvoord, J.B., van Meijel, E.P.M. . In: E. Vermetten, R. Kleber & O. van der Hart (red.)
Auteur: Els P.M. van Meijel, Maj R. Gigengack, Eva Verlinden, Brent C. Opmeer, Hugo A. Heij, J. Carel Goslings, Frank W. Bloemers, Jan S.K. Luitse, Frits Boer, Martha A. Grootenhuis, Ramón J.L. Lindauer
Magazine: BMC Psychiatry
Auteur: Els PM van Meijel, Maj R Gigengack, Eva Verlinden, Brent C Opmeer, Hugo A Heij, J Carel Goslings, Frank W Bloemers, Jan SK Luitse, Frits Boer, Martha A Grootenhuis and Ramón JL Lindauer
Verslagen
Eindverslag
Jaarlijks zijn veel kinderen zijn betrokken bij een ongeluk en worden vervolgens medisch behandeld in de shockroom van een Spoedeisende Hulp (SEH). Een deel van de kinderen ontwikkelt daarna posttraumatische stressklachten. Die gaan meestal vanzelf over. Als dat niet gebeurt, ontstaat posttraumatische stress stoornis (PTSS), met klachten als nachtmerries en concentratieproblemen. Deze klachten hebben veel negatieve invloed, ook op het fysieke genezingsproces. Als we zouden weten wie een verhoogd risico heeft op PTSS, dan zouden we op tijd kunnen ingrijpen en chronische PTSS voorkomen. In de Verenigde Staten bleek een korte vragenlijst, de STEPP (Screening Tool for Early Prediction of PTSD), goed te voorspellen wie een verhoogd risico heeft. We hebben de STEPP daarom vertaald en kort na het ongeluk afgenomen bij kinderen van 8 tot 18 jaar en bij één van de ouders. Na drie maanden onderzochten we of de kinderen en ouders psychische klachten hadden. Het doel van ons onderzoek was het ontwikkelen van een Nederlandse STEPP waarmee we gericht kunnen adviseren over psychische zorg aan kinderen en ouders na ongelukken.
Periode tot november 2008
Op 1 maart 2008 is het project van start gegaan en is de promovendus aangesteld. De MEC van het AMC heeft geoordeeld dat dit onderzoek niet onder de wet WMO valt. Als gevolg van dit standpunt is een formele beoordeling door de MEC niet vereist.
Er is een concept gemaakt voor het protocol en het Case Report Form. Na de evaluatie van de pilot wordt een definitieve versie vastgesteld, naar verwachting eind van dit jaar.
Definitieve versies van de te gebruiken vragenlijsten zijn uitgezocht. Voor de diverse vragenlijsten zijn digitale scoringssystemen opgezet. Er is een vragenlijst toegevoegd in verband met Kwaliteit van Leven. Er is een algemene vragenlijst gemaakt (demografische en algemene gegevens) en een toestemmingsformulier. Er zijn brochures gemaakt voor ouders, kinderen en jongeren. Er is een SPSS-database opgezet, en een systeem in verband met het veilig en anoniem bewaren van de patiëntgegevens.
Het onderzoek is intern binnen de Bascule en binnen de betrokken AMC-afdelingen gepresenteerd en extern op het internationale kinder- en jeugd psychiatriecongres (IACAPAP), eind april in Istanbul.
Contacten zijn gelegd met de werkgroep Langdurige gevolgen van Letsels, in verband met landelijke afstemming van het onderzoek op het gebied van verkeersslachtoffers.
De projectgegevens zijn aangemeld aan de internationale database trauma-onderzoek van de European Society for Traumatic Stress Studies (ESTSS).
Er heeft intensief overleg en afstemming plaatsgevonden met alle betrokken hoogleraren en afdelingen binnen het AMC voordat de pilot van start kon gaan. Er zijn inmiddels vier patiënten geïncludeerd in de pilot.
Werving en selectie van een onderzoeksassistente is gebeurd in september/oktober.
Periode november 2008 tot juni 2009
Na evaluatie van de pilot is de inclusie van start gegaan in november. De patiënten uit de pilot konden definitief worden geïncludeerd.
Per 1 januari 2009 is het team versterkt met een onderzoeksassistente.
De METc van het VUMc heeft toestemming gegeven voor de inclusie van patiënten in het VUmc. We zijn blij met deze samenwerking en we zullen in juli 2009 daadwerkelijk van start gaan! Inmiddels is met alle betrokkenen in het VUmc kennis gemaakt, zijn procedures grotendeels afgesproken, en is een begin gemaakt met klinische lessen.
In het voorjaar 2009 is besloten de inclusie uit te breiden met slachtoffers van andere dan verkeersongevallen. De inclusie verloopt op dit moment volgens plan.
In de maand mei 2009 zijn de voorbereidingen getroffen voor twee posterpresentaties in juni: voor het eerste Symposium van het Pediatrische Psychologie Netwerk (PPN) in Amsterdam, en voor de European Conference on Traumatic Stress (ECOTS) in Oslo.