Ruimte voor veerkracht. Anders verantwoorden in de relatie tussen WAI en WAD
Centraal in het denken over Safety-II staat het bevorderen van veerkracht van zorgpraktijken.
Doel
In het project werkten 6 teams in 3 ziekenhuizen aan hoe zij kunnen reflecteren op en leren van de zorg die zij leveren.
Werkwijze
Daarbij kozen teams zelf een manier om op een specifiek zorgproces te reflecteren. Ook gingen de teams in gesprek met het management in hun organisatie over welke vormen van verantwoording daarbij passen. Ze moeten zich nu vaak verantwoorden op basis van richtlijnen en indicatoren. Die bieden niet altijd ruimte voor gesitueerd handelen en maken een open gesprek over die processen soms lastig.
Resultaten
De constatering dat het reflecteren op de dagelijkse praktijk door zorgverleners belangrijk is voor patiëntveiligheid, vergt daarom ook reflectie van management op bestaande verantwoordings- en organisatieprocessen. Tijdens het project hebben de 6 teams ieder op een eigen manier gereflecteerd op hun zorgproces. Dit heeft geleid tot nieuwe inzichten en werkafspraken binnen teams, en in sommige gevallen tot aanpassingen in de verantwoording over deze processen.
Verslagen
Eindverslag
In het project werkten zes teams in drie ziekenhuizen aan hoe zij kunnen reflecteren op en leren van de zorg die zij leveren. Daarbij kozen teams zelf een manier om op een specifiek zorgproces te reflecteren. Ook gingen de teams in gesprek met het management in hun organisatie over welke vormen van verantwoording daarbij passen. Ze moeten zich nu vaak verantwoorden op basis van richtlijnen en indicatoren. Die bieden niet altijd ruimte voor gesitueerd handelen en maken een open gesprek over die processen soms lastig. De constatering dat het reflecteren op de dagelijkse praktijk door zorgverleners belangrijk is voor patiëntveiligheid, vergt daarom ook reflectie van management op bestaande verantwoordings- en organisatieprocessen. Tijdens het project hebben de zes teams ieder op een eigen manier gereflecteerd op hun zorgproces. Dit heeft geleid tot nieuwe inzichten en werkafspraken binnen teams, en in sommige gevallen tot aanpassingen in de verantwoording over deze processen.
Centraal in het denken over Safety II staat het bevorderen van veerkracht van zorgpraktijken. Hiervoor is het van belang om processen van feedback en reflectie binnen teams, ook wel 'horizontale verantwoording genoemd, te versterken. Deze processen kunnen worden beïnvloed door hiërarchische (verticale) verantwoording, vaak ontwikkeld vanuit een work-as-imagined-perspectief. In deze studie richten we ons op de rol van horizontale en verticale verantwoording in zorgteams en onderzoeken we hoe de relatie tussen hen van invloed is op de voorwaarden voor teams om veerkrachtig te zijn.
In de verkennende fase 1 hebben we een kwalitatief onderzoek gedaan bij zes zorgteams in drie ziekenhuizen in Nederland. Voor elk team is een specifiek klinisch proces geselecteerd op basis van het waargenomen verbeteringspotentieel van het team: instrumenttellingen op de operatiekamer, medicatieafstemming bij de verloskunde, parenterale medicatietoediening bij gastro-enterologie, pijnscores bij vaatchirurgie, decubitus bij neurologie en patiëntoverdrachten op het acuut kort verblijf. We hebben zorgverleners, managers en kwaliteitsadviseurs geïnterviewd over de klinische processen, hoe deze in de praktijk worden besproken en hoe teams er verantwoording over moeten afleggen. Daarnaast observeerden we de processen en hoe teams deze in de praktijk bespreken.