Samen de zorg vergroenen

De zorg is verantwoordelijk voor 7% van de CO2-voetafdruk in Nederland. In vergelijking met andere landen is dit aandeel relatief hoog. Vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is met zorgkoepels in november 2022 de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 opgesteld. Alle ziekenhuizen in Nederland ondertekenden deze, al dan niet via hun koepels. Dit landelijke implementatieprogramma gaat een belangrijke bijdrage leveren aan het halen van de doelen van de Green Deal Duurzame Zorg. Daarvoor richt zij zich op het naar de praktijk brengen van kennis over het minimaliseren van gebruik van milieubelastende producten.

Doel 

Het doel is om de milieu-impact van de zorg te verlagen en bewustwording en gedragsverandering van zorgverleners op verpleegafdelingen te borgen. Dit wordt via 2 pijlers ingestoken:

1. Implementatie van effectief bewezen duurzaamheidsinitiatieven op verpleegafdelingen van ziekenhuizen
2. Verminderen van niet-passend geneesmiddelgebruik in het ziekenhuis 

Aanpak/werkwijze

Alle Nederlandse ziekenhuizen gaan deelnemen. Ten eerste stellen we een gezamenlijke lijst op met duurzaamheidsinitiatieven die geschikt zijn voor verpleegafdelingen. Ten tweede kiest ieder ziekenhuis welke 10 initiatieven uit de lijst geïmplementeerd kunnen worden. Het implementeren wordt gedaan door ‘green champions’. Dit kan per ziekenhuis een verpleegkundige of arts zijn. De green champions vormen in hun regio een leernetwerk en krijgen ondersteuning van een implementatie expert. Gedurende de looptijd van het programma monitoren we het implementeren en brengen we bevorderende en belemmerende factoren in kaart. Voor de pijler medicatie voeren we dit op een soortgelijke wijze uit voor 3-4 geneesmiddelen, maar dan via een landelijk netwerk van voorschrijvers en apothekers. Waar mogelijk berekenen we per interventie de milieu-impact.

Samenwerkingspartners 

In dit programma betrekken we alle ziekenhuizen van Nederland vanuit de koepels de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ). Hierdoor is het mogelijk om interventies breed te implementeren. Dit wordt ondersteund door duurzaamheidscoördinatoren, artsen, verpleegkundigen en apothekers. Dit programma is bijzonder omdat alle ziekenhuizen worden betrokken en er een netwerk van green champions wordt gevormd in 10 regio’s, waardoor kennis makkelijk kan worden gedeeld tijdens de looptijd van het programma en daarna. Hiermee wordt een kennisinfrastructuur op duurzaamheid gebouwd. Ook spelen partijen als Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) en Milieu Platform Zorg een belangrijke rol in het delen en borgen van de opgedane kennis. Experts op gebied van duurzaamheid, kosten-effectiviteit (in relatie tot milieu-aspecten), implementatie en gedrag maken deel uit van het programma. Gaandeweg wordt bekeken welke geleerde lessen ook waardevol kunnen zijn voor andere partijen in de zorg. Indien van toepassing worden patiënten betrokken.

Verwachte resultaten

In dit programma stellen een landelijke menukaart op met 15-20 effectief bewezen duurzame interventies voor verpleegafdelingen. Aan het einde van het programma (augustus 2028) hebben 70% van de deelnemende ziekenhuizen minimaal 8 duurzaamheidsinterventies op verpleegkundige afdelingen en minimaal 2 medicatie interventies geïmplementeerd. Van deze interventies berekenen we de landelijke milieu-impact. Ook hebben we barrières en kansen per interventie in kaart gebracht en bestudeerd hoe bewustwording met betrekking tot duurzame zorg onder zorgverleners kan worden geborgd. Voor de ziekenhuizen houdt dit in dat zij via dit programma kunnen bijdragen aan het behalen van doelen van de Green Deal Duurzame Zorg. Voor de maatschappij resulteert dit project in een meetbare verlaging van de CO2-voetafdruk.