Screening depressieve stoornis oncologische patienten in palliatieve fase; een onderzoek in huisartspraktijk en ziekenhuis

Bij oncologische patiënten in de palliatieve fase komen depressieve klachten frequent voor. Bij een deel van de patiënten met depressieve klachten betreft het een depressieve stoornis zoals beschreven in de DSM IV. De kwaliteit van leven bij deze patiënten is duidelijk minder. Het bestaan van depressieve klachten heeft ook een negatieve neerslag op ervaren pijn, andere somatische klachten en vormt een grote belasting voor mantelzorgers. De herkenning van depressieve stoornissen in deze fase, door huisartsen en specialisten, lijkt niet optimaal maar de omvang van eventuele onderdiagnostiek is onbekend. Factoren die bijdragen aan mogelijke onderdiagnostiek bij deze patiënten zijn de overlap met somatische symptomen passend bij een oncologische aandoening, pijnklachten en afgrenzing met normale somberheid en verdriet in deze laatste levensfase. Als een depressieve stoornis herkend wordt is behandeling goed mogelijk. Behandeling kan bestaan uit psycho-educatie, activering, kortdurende aangepaste cognitieve gedragstherapie en farmacotherapie en kan een positieve invloed hebben op de kwaliteit van leven van de palliatieve patiënt en naasten Gezien hoge prevalentie van depressieve stoornissen, grote impact op de kwaliteit van leven en de mogelijke onderdiagnostiek is het belangrijk om een screeningsinstrument te valideren dat depressieve stoornissen vroegtijdig kan detecteren. Een goed screeningsinstrument, de Beck Depression Inventory II, is beschikbaar. De Nederlandse versie van dit instrument is echter nog niet gevalideerd voor gebruik bij oncologische patiënten in de palliatieve fase. In dit onderzoek willen wij de validiteit en bruikbaarheid van dit instrument testen in een eerstelijnspopulatie (huisartspraktijk)en in een ziekenhuispopulatie in de, (polikliniek medische oncologie, in de zorgunit palliatieve zorg en op het pijnbehandelcentrum). Daarbij maken we gebruik van de Schedules Clinical Asessments in Neuropsychiatry (SCAN 2.1) als gouden standaard. Daar de prevalentie van depressieve stoornissen bij deze patientengroep in de eerstelijn onbekend is kan deze tegelijkertijd bepaald worden. Door aan de helft van de huisartsen de SCAN diagnose van de patiënt bekend te maken en aan de andere groep huisartsen niet kunnen we inventariseren wat deze informatie betekent voor het gevoerde beleid en het beloop. Hierdoor krijgen we ook direct zicht op implementatiemogelijkheden en –problemen. Het gebruik van een screeningsinstrument past goed binnen een pro-actieve benadering en gestructureerde evaluatie van (medische) problemen in de palliatieve zorg en het instrument is door meerdere hulpverleners af te nemen.