Seksueel en gendergerelateerd geweld bespreekbaar maken bij vluchtelingenvrouwen en (zorg)professionals

Seksueel en gendergerelateerd geweld komt veel voor bij vrouwen met een vluchtelingenachtergrond. Het geweld kan zich voordoen in land van herkomst, tijdens de vlucht en/of in Nederland. In alle drie de situaties lopen vluchtelingenvrouwen een hoog risico om slachtoffer te worden van het geweld. Seksueel misbruik en andere vormen van geweld hebben vaak ernstige gevolgen voor het verdere leven van slachtoffers, zowel lichamelijk als psychisch. Zonder de juiste hulp kunnen slachtoffers levenslang last hebben van de gevolgen. Het is daarom belangrijk dat slachtoffers zich bewust zijn, de gevolgen herkennen en daarvoor passende hulp krijgen. Hoewel seksueel en gender-gerelateerd geweld veel voorkomt, zien we dit niet terug in de hulpverlening. Organisaties als de Centra voor Seksueel Geweld en Veilig Thuis, zien weinig slachtoffers met een vluchtelingenachtergrond. Dit heeft te maken met onbekendheid, problemen met de taal en cultuurverschillen, maar ook met schaamte en wantrouwen richting professionals. Ook bij zorgverleners is vaak onbekendheid hoe om te gaan met cliënten met een vluchtelingenachtergrond en seksueel en gendergerelateerd geweld. Dit bemoeilijkt het bereiken en signaleren van (mogelijke) slachtoffers en het bieden van de juiste hulp. Hulpverleners hebben vaak moeite om aan te sluiten op het niveau van het slachtoffer – dit geldt zowel voor cultuur als taal en terminologie; ze zijn onvoldoende cultuursensitief. Stichting Voice of Afghan Women (VOAW) heeft een methodiek ontwikkeld om seksueel geweld bespreekbaar te maken en laagdrempelige psychosociale hulp te bieden aan vrouwen die naar Nederland zijn gevlucht. Deze methodiek is in de afgelopen jaren in de regio Rijnmond succesvol ingezet bij meer dan 600 vrouwen uit Afghanistan, Iran, Syrië en Palestina. Door middel van deze methodiek wordt met een veilige en groepsgewijze aanpak het gevoelige thema van seksueel geweld onder de vrouwen met een vluchtelingenachtergrond bespreekbaar gemaakt en verbinding gelegd met zorgverleners. Pharos heeft ruim 30 jaar ervaring met het toegankelijk maken van zorg voor vluchtelingen en zorgprofessionals trainen in cultuursensitief werken. Daarbij heeft Pharos veel kennis en ervaring met het doen van actie-onderzoek en wetenschap en praktijk aan elkaar te verbinden. Binnen dit project bundelen VOAW en Pharos hun krachten om de methodiek van VOAW om seksueel en gendergerelateerd geweld bij vluchtelingenvrouwen bespreekbaar te maken te verrijken, uitvoeren, onderzoeken en te verspreiden. Het doel van dit project is: - Verminderen van risico op (herhaling van) seksueel en gendergerelateerd geweld - Preventie van psychisch klachten als gevolg van seksueel en gendergerelateerd geweld - Vergroten van kennis en interculturele vaardigheden van (zorg)professionals die ondersteuning bieden aan vrouwen die slachtoffer zijn van seksueel en gendergerelateerd geweld - Verbeterde toegang en meer passende zorg en ondersteuning voor deze vrouwen Door meer kennis en bewustzijn over preventie, impact en mogelijkheden voor zorg bij seksueel en gender-gerelateerd geweld bij vrouwen met een vluchtelingenachtergrond en bij (zorg)professionals. Dit willen we bereiken door: 1) de bestaande methodiek van VOAW te verrijken met een onderdeel voor (zorg)professionals. Met deze leergang vergroten we hun kennis op dit onderwerp en versterken we hun interculturele vaardigheden om met deze doelgroep te werken. Ook richten we ons in de leergang op samenwerken in de keten, tussen informele zorg door zelforganisaties als VOAW en formele (zorg)organisaties. 2) De methodiek uit te voeren onder 40 vrouwen in regio Rijnmond (Rotterdam en Ridderkerk). Elke groep neemt deel aan een traject van vijf bijeenkomsten van drie uur. Tijdens een van deze bijeenkomsten komen zorgverleners voorlichting geven. VOAW weet uit ervaring dat deze doelgroepen veel nazorg nodig hebben na de bijeenkomsten. Deze nazorg bestaat uit het in contact blijven met de vrouw en haar toeleiden naar passende zorg. 3) Onderzoek doen naar de ervaren impact van de methodiek bij deelnemers en professionals door middel van actieonderzoek. Door bij het actieonderzoek gebruik te maken van PLA (zie uitwerking onderzoek later in de aanvraag), zijn de vrouwen niet alleen respondent, maar ook mede-onderzoeker. Zij geven actief vorm aan het onderzoek. 4) De methodiek beschrijven. De werkzame elementen van de methode worden beschreven door middel van actie-onderzoek. De onderzoekers destilleren tijdens de bijeenkomsten wat de terugkerende elementen zijn in de aanpak. Ook observeren zij welke competenties de trainers bezitten en welke materialen en werkvormen worden gebruikt, zodat zij dit vervolgens kunnen beschrijven. Vervolgens willen we de beschreven methodiek verspreiden, door middel van een eindconferentie en publicaties, zodat meer vrouwen en (zorg)professionals hier hun voordeel mee kunnen doen en seksueel geweld door het hele land bespreekbaar kan worden gemaakt.