Social Cost Benefit Analysis Alcohol [Maatschappelijke Kosten Baten Analyse Alcoholgebruik]
Vraagstuk
Wat zijn de maatschappelijke kosten en baten van alcoholgebruik in Nederland?
Onderzoek
Met een zogeheten maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) heeft het RIVM 3 beleidsmaatregelen doorgerekend. Het gaat om de volgende maatregelen: een accijnsverhoging, een beperking van het aantal verkooppunten en een totaalverbod op alcoholreclame en –sponsoring. MKBA’s zijn een hulpmiddel om de welvaartseffecten van maatregelen in kaart te brengen en kunnen beleidsmakers ondersteunen bij hun beslissingen over toekomstig overheidsbeleid.
Uitkomst
Als alle kosten en baten van alcohol worden opgeteld, waren de kosten in 2013 ongeveer 2 tot 4 miljard euro. Kosten kunnen bijvoorbeeld ontstaan door een lagere arbeidsproductiviteit, door inzet van politie en justitie, en door verkeersongevallen. Deze kosten zijn verminderd met de baten van alcoholgebruik, bijvoorbeeld in de vorm van accijnzen voor de overheid. Als we ook immateriële kosten meenemen in de berekening, zoals de kosten van voortijdige sterfte en verlies aan kwaliteit van leven, dan waren de kosten in 2013 4 tot 6 miljard euro.
Op de lange termijn, over een periode van 50 jaar, levert een accijnsverhoging van 50 procent tussen de 5,1 en 11,6 miljard euro op, een accijnsverhoging van 200 procent 14,5 tot 39,4 miljard euro. Het saldo van kosten en baten na 50 jaar is 2,1 tot 4,7 miljard euro wanneer 10 procent van de verkooppunten worden gesloten. Dit bedrag loopt op tot 5,2 tot 11,7 miljard euro bij een sluiting van 25 procent van de verkooppunten. Een mediaban levert de samenleving circa 4 tot 8,5 miljard euro op na 50 jaar, maar hierover bestaat meer onzekerheid.
Herziene versie
Nieuwe cijfers en nieuwe inzichten hebben sommige berekeningen en conclusies uit de eerste versie (2016) van dit rapport ingehaald. Die nieuwe inzichten betreffen onder andere de schatting van het consumentensurplus en de rol van private kosten. Nieuwe cijfers zijn opgenomen over alcoholgerelateerde sterfte, productiviteit, pensioenen en premies, consumentenuitgaven aan alcohol en productensurplus.
Download het rapport
Herziene versie 2018
Versie 2016
Producten
Auteur: GA de Wit, PF van Gils, EAB Over, AWM Suijkerbuijk, J Lokkerbol, F Smit, I Mosca, W Spit, SMAA Evers, RJA de Kinderen