STAD-aanpak: doorontwikkeling, implementatie en effectonderzoek in Nederland

In het uitgaansleven wordt meer alcohol en drugs gebruikt dan in de rest van de samenleving. Dit gebruik brengt risico’s met zich mee, voor uitgaanders en hun omgeving. Risico’s variëren van acute gezondheidsincidenten en uitgaansagressie, tot (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, vernieling en vandalisme en aantasting van de openbare orde. STAD (STockholm prevents Alcohol and Drug problems) is een (kosten) effectief programma uit Zweden gericht op preventie van binge drinken en drugsgebruik in het uitgaansleven.

Doel

Dit project onderzoek de effectiviteit van de STAD aanpak in Nederland en beantwoordt de volgende twee vragen uit de Kennisagenda Alcoholpreventie:

1. Wat zijn de werkzame elementen van de STAD-aanpak om het (overmatig) alcoholgebruik en drugsgebruik bij uitgaandersin de uitgaanssetting te verminderen en hoe kan deze aanpak geïmplementeerd worden in Nederland?
2. Wat is de effectiviteit van de STAD-aanpak om het (overmatig) alcoholgebruik en drugsgebruik bij uitgaanders in de uitgaanssetting te verminderen?

Aanpak/werkwijze

Binnen dit project wordt de STAD-aanpak in twee Nederlandse steden doorontwikkeld, geïmplementeerd en op effecten en implementatie geëvalueerd:

1. Identificeren van de werkzame elementen van STAD, met behulp van een Logic Model of Behaviour Change. 
2. Doorontwikkelen van de STAD-aanpak voor de Nederlandse situatie. De bestaande werkzame onderdelen worden uitgebreid om aan te sluiten bij de Nederlandse situatie, het thema drugs wordt daarin ook meegenomen. 
3. Implementatie: in twee grote gemeenten wordt STAD uitgerold, in samenwerking met lokale partijen.
4. Door middel van onderzoek ter plaatse (observaties, interviews en vragenlijsten) worden de effecten van STAD in de twee uitgaansgebieden onderzocht.

Samenwerkingspartners

• Het Trimbos-instituut (projectleiding) is het onafhankelijke kennisinstituut voor mentale gezondheid, alcohol, tabak en drugs en gamen, digitale balans en gokken, en eigenaar van de doorontwikkelde STAD-aanpak.
• TNO Child Health voert het onderzoek uit naar de implementatie en evaluatie van de STAD-aanpak en adviseert bij de doorontwikkeling. TNO heeft jarenlang ervaring met de planmatige ontwikkeling, implementatie en evaluatie van gedragsinterventies, waaronder op het gebied van alcohol en drugs.   
• Bureau Objectief werkt op het snijvlak van wetenschap en praktijk. Op wetenschappelijk onderbouwde wijze stimuleren zij positieve gedragsverandering.
• Er wordt samengewerkt met gemeenten, horecaprofessionals, veiligheid, en met de einddoelgroep: uitgaanders

Verwachte resultaten

Dit project levert een doorontwikkelde STAD-aanpak op, die geschikt is voor de Nederlandse situatie. Het onderzoek levert inzicht in de werkzame elementen en de effectiviteit van STAD. De ontwikkelde werkwijzen, trainingen en producten worden via het Trimbos-instituut breed beschikbaar gesteld. Na afloop kan iedere gemeente met een uitgaansgebied aan de slag met deze integrale aanpak in het uitgaansleven.