Talk in Action! Towards a constructive dialogue between stakeholders on livestock-related zoonoses.
Infectieziekten die van dieren op mensen kunnen overgaan, zoals Q-koorts, komen regelmatig in het nieuws. Sinds 2010 is veel onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat wonen in de omgeving van intensieve veehouderij gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Toch blijft de intensieve veehouderij een controversieel onderwerp in Nederland. De publieke meningen van de verschillende betrokkenen, zoals overheid, boeren, Q-koorts patiënten etc., over regelingen rondom een mogelijke uitbreiding van bedrijven en de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid lopen sterk uiteen. Dit leidt vaak tot spanningen en belemmert een constructieve dialoog.
Doel
Het project Talk in Action richt zich op het verbeteren van de dialoog over de gezondheidseffecten van intensieve veehouderij, niet alleen bij toekomstige uitbraken maar ook ter preventie hiervan. Aan de hand van interviews en een survey wil de Vrije Universiteit van Amsterdam (VU) verschillende percepties, belangen, waarden en zorgen van de betrokkenen in kaart brengen. Daarnaast gaat de VU de opnames van 21 bijeenkomsten tussen agrariërs, omwonenden, overheidsprofessionals, Q-koortspatiënten, wetenschappers en activisten onderzoeken waarbij de sociale-morele zorgen worden geïdentificeerd en het verloop van de gesprekken geanalyseerd. Op basis van deze inzichten wordt een training module ontwikkeld voor professionals.
Resultaten
Uit de resultaten van het project blijkt dat het probleem rondom intensieve veehouderij niet alleen draait om gezondheidsrisico’s en zoönosen. Het gaat ook om andere gezondheidsrisico’s, zoals de gezondheidsschade door fijnstof en de afnemende kwaliteit van de leefomgeving door stankoverlast van agrarische bedrijven. Daarnaast hebben de boeren een positievere kijk op de economische rol van de veehouderij in de maatschappij, terwijl de burgers van mening zijn dat de intensieve veehouderij moet veranderen. Verder blijkt dat er tijdens de bijeenkomsten een duidelijke ‘machtsverschil’ is tussen experts en overheidsprofessionals versus burgers en boeren. De eerste groep heeft toegang tot expert-kennis, bepaalt welke agendakwestie aanbod komt en beschouwt haar problemen en zorgen zwaarwegender. Dit wekt onbegrip en onduidelijkheden op bij andere betrokkenen.
Kortom, de dialoog wordt verstoord door onder meer ongelijke verdeling van lusten en lasten, rechtvaardigheid en eerlijkheid bij regelgeving en handhaving. Bij een dialoog gaat het om ‘gehoord worden’. Het is daarom van belang dat betrokkenen hun ‘verborgen’ waarden kunnen uiten en de problemen die niet op agenda staan vooralsnog kunnen bespreken. De resultaten van dit onderzoek zijn gebruikt om een training te ontwikkelen voor professionals met als doel een constructieve dialoog met betrokkenen over intensieve veehouderij te optimaliseren.
Verslagen
Eindverslag
De intensieve veehouderij is een controversieel onderwerp in Nederland, vooral met betrekking tot humane gezondheid. De Q-koortsepidemie heeft het onderwerp hoog op de maatschappelijke agenda gezet. Sinds 2010 is veel onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat gezondheidsrisico’s gerelateerd zijn aan het wonen in de omgeving van intensieve veehouderij. De publieke bijeenkomsten over regelingen rondom een mogelijke uitbreiding van bedrijven met de verschillende betrokkenen worden veelal gekenmerkt door onderling wantrouwen en verschillen van mening. De verschillen in percepties van gezondheidsrisico´s en belangen van betrokkenen leiden regelmatig tot spanningen en belemmeren een constructieve dialoog. In ons onderzoek hebben wij deze verschillende percepties, belangen, waarden en zorgen in kaart gebracht, met behulp van interviews met en een survey onder betrokkenen. Dit zijn wetenschappelijke experts, veehouders, burgers (en omwonenden) en overheidsprofessionals. Verder hebben we video opnames van publieke bijeenkomsten geanalyseerd om strategieën te analyseren die deelnemers al dan niet bewust in de gesprekken gebruiken om hun problemen naar voren te brengen, en of er patronen te ontdekken zijn in hoe overheidsprofessionals en experts hiermee omgaan. De resultaten van ons onderzoek zijn gebruikt om een training te ontwikkelen voor professionals met als doel de voorwaarden voor een constructieve dialoog met betrokkenen over intensieve veehouderij te optimaliseren.
Het project Talk in Action richt zich op het voeren van een dialoog rondom het thema intensieve veehouderij. De intensieve veehouderij is een controversieel onderwerp in Nederland, specifiek met het oog op humane gezondheid. De Q-koorts epidemie en de reactie van de overheid op de uitbraak hebben het thema vertrouwen in (overheids)instituties en volksgezondheid hoog op de maatschappelijke agenda gezet. Tevens is sinds 2010 meer onderzoek gepubliceerd waarin andere gezondheidsrisico’s gerelateerd aan het wonen in de omgeving van intensieve veehouderij(en) naar voren komen. Er vinden geregeld bijeenkomsten plaats tussen verschillende betrokkenen, en dit blijken geen gemakkelijke gesprekken. De verschillende percepties, belangen, waarden en zorgen van de verscheidene betrokkenen leiden tot spanningen en belemmeren een constructieve dialoog. In ons onderzoek proberen wij deze verschillende percepties, belangen, waarden en zorgen in kaart te brengen. Veel van deze waarden en zorgen blijven namelijk vaak “verborgen”, maar in dit project proberen wij deze bloot te leggen door bijeenkomsten over dit onderwerp te analyseren en interviews te houden met de verschillende betrokkenen. Opnames zijn gemaakt van 21 bijeenkomsten tussen agrariërs, omwonenden, overheidsprofessionals, wetenschappers en activisten. In de analyses wordt gekeken naar hoe deze gesprekken verlopen, en worden waarden en sociale-morele zorgen geïdentificeerd. Ook zijn, en worden er (in de komende maanden), interviews gehouden met verschillende betrokkenen om de verschillende, maar ook de overeenkomende, risicopercepties ten aanzien van de intensieve veehouderij te verduidelijken. In het vervolg van het project worden de twee onderzoeken samengebracht om te zien welke percepties, belangen, waarden en zorgen (zoals achterhaald in de interviews) wel of niet in de bijeenkomsten naar voren komen, en met welke (de)polariserende doelen deze worden ingezet, bewust of onbewust. Op basis van deze inzichten, in samenwerking met GGD en RIVM, wordt in dit project een dialoogtraining ontwikkeld, waarin professionals worden getraind in het effectief communiceren met mensen met uiteenlopende percepties, belangen zorgen en waarden.