TB-ENDPoint: Tuberculosis Elimination in the Netherlands through Disease Prevention Optimalization.
Tuberculose (tbc) wordt in Nederland nog dagelijks vastgesteld. Driekwart van de tbc-patiënten is in een land geboren waar tbc nog veel voorkomt.
Immigranten en asielzoekers zijn verplicht zich door de afdelingen tuberculosebestrijding van de GGDs op tbc te laten onderzoeken als zij in Nederland komen wonen. Dat gebeurt doorgaans met een longfoto. Op deze manier wordt tbc opgespoord. Ongeveer een op de vijf van de immigranten en asielzoekers zonder tbc is echter al wel geïnfecteerd met de tbc-bacterie en heeft een verhoogde kans om de ziekte later te ontwikkelen. Screening op deze latente (of slapende) tbc-infectie (LTBI) en een preventieve behandeling bij gedetecteerde geïnfecteerde mensen kan tbc-ziekte voorkómen.
Fase 1: de drie pilot implementatiestudies
In de eerste fase van het project is de haalbaarheid en “best practice” van een LTBI-screening en behandelprogramma onderzocht in drie pilotstudies onder immigranten, asielzoekers, en migranten in Nederlandse gemeenten waar tbc veel bij voorkomt. De studies laten zien dat het programma haalbaar is, maar wel een cultuur sensitieve werkwijze vereist, inclusief goede voorlichting in eigen taal. In de drie pilotstudies zijn de volgende onderzoekvragen onderzocht:
Pilotstudie 1
Verbetert de acceptatie van de preventieve LTBI-behandeling onder immigranten wanneer barrières (zoals taal, financiële, en culturele) worden weggenomen die zijn vastgesteld in een eerdere haalbaarheidsstudie in 2013?
Hiertoe werden:
- voorlichtingsfolders in het Nederlands en Engels ontwikkeld waarin het belang en de wijze van de screening werden toegelicht. Ook werden de mogelijke vervolgstappen na een positieve uitslag van de screeningstest toegelicht: preventieve behandeling of röntgenologische vervolgscreening;
- een gezondheidsvragenlijst en een aanvullende onderzoeksvragenlijst in het Nederlands en Engels ontwikkeld;
- de kosten van het ‘eigen risico’ voor medicatie vergoed voor personen die een preventieve behandeling kregen zodat er geen financiële barrière was om een behandeling te starten.
Pilotstudie 2
Wat is de beste benadering om LTBI-screening en behandeling aan te bieden aan asielzoekers afkomstig uit hoog endemische landen met het oog op optimale acceptatie van de screening en behandeling, therapietrouw en continuïteit van zorg?
Hiertoe werden:
- de voorlichtingsmaterialen verder afgestemd op deze specifieke doelgroep, met veel beeldmateriaal.
- voorlichtingsposters ontwikkeld die de procedures van röntgenonderzoek, Mantouxtest, en bloedafname afbeelden
- oproepbrieven ontworpen voor screening- en behandelingsafspraken.
Alle voorlichtingsmaterialen, brieven en gezondheidsvragenlijsten zijn door het COA vertaald in de volgende talen: Nederlands, Engels, Frans, Arabisch, Tigrinya, Somalisch, Urdu, Portugees en Oromo.
Pilotstudie 3
Hoe kunnen in Nederland woonachtige hoog risico migrantenpopulaties (Eritreeërs en Somaliërs) het beste benaderd en gemotiveerd worden om deel te nemen aan LTBI-screening en preventieve behandeling?
Hiertoe werden:
- bij deelnemende GGD’en projectteams samengesteld bestaande uit een GGD-medewerker, de onderzoeker, en een of meer sleutelpersonen uit de migrantengemeenschap. De sleutelpersonen waren de liaison tussen de GGD en de gemeenschap.
- verschillende strategieën gebruikt om de doelgroepen te bereiken: 1) via email en sociale media, 2) via persoonlijke contacten (bibliotheken, sportschool, verjaardagen, kerk, en taallessen, 3) via Nederlandse taallessen, 4) via groepshuisvestigingen, 5) via sportclub/voetbalvereniging, 6) via de Eritrese koptische kerk
- een cultuur sensitieve voorlichtingssessie ontworpen, inclusief presentatie met afbeeldingen, in het Tigrinya. Deze voorlichting werd voorafgaand aan de LTBI-screening gegeven en was bedoeld om de personen te informeren en motiveren deel te nemen aan de LTBI-screening en eventueel preventieve behandeling.
Fase 2: de impact en kosteneffectiviteitsstudie
Voor immigranten en asielzoekers uit landen met een tbc-incidentie van meer dan 200 per 100.000 inwoners is LTBI-screening en behandeling kostenbesparend en levert meer gezondheidswinst dan de bestaande tbc-binnenkomst- en vervolgscreening via een longfoto en behandeling. Bij andere immigranten geeft LTBI-screening meer gezondheidswinst, maar is wel duurder en is niet kosteneffectief ten opzichte van het huidige beleid van tbc-screening bij binnenkomst. LTBI-screening bij Eritreeërs die al langer in Nederland wonen is sowieso niet kosteneffectief. De kosteneffectiviteit van LTBI-screening verbetert met lagere kosten voor testen en tolken. Het onderzoek voorspelt een daling van de tbc-incidentie in de doelgroepen na 5 jaar van 9-23% en 5-14% na 20 jaar met LTBI-screening ten opzichte van beleid op basis van de huidige tbc-screening. Het effect op de langere termijn is kleiner omdat het risico op tbc afneemt in verloop van de tijd en een deel van de migranten remigreert.
Bekijk ook onze pagina over preventie, diagnostiek en behandeling van TBC. En lees over andere projecten over zorg voor vluchtelingen.
Producten
Auteur: Connie Erkens, Ineke Spruijt en Susan van den Hof
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Link: https://www.ntvg.nl/artikelen/preventie-van-tbc-bij-migranten/icmje
Auteur: Ineke Spruijt, Dawit Tesfay Haile, Connie Erkens, Susan van den Hof, Simone Goosen, Andrea Ten Kate, Hewan Teshome, Marja Karels, Marga Koenders, Jeanine Suurmond
Magazine: BMC Public Health
Link: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7068882/
Auteur: Ineke Spruijt, Dawit Tesfay Haile, Susan van den Hof, Kathy Fiekert, Niesje Jansen, Degu Jerene, Eveline Klinkenberg, Ieva Leimane, Jeanine Suurmond
Magazine: BMC Public Health
Auteur: Spruijt, Ineke, Erkens, Connie, Suurmond, Jeanine, Huisman, Erik, Koenders, Marga, Kouw, Peter, Toumanian, Sophie, Cobelens, Frank, van den Hof, Susan
Magazine: PLoS ONE
Auteur: Spruijt, Ineke, Tesfay Haile, Dawit, Suurmond, Jeanine, van den Hof, Susan, Koenders, Marga, Kouw, Peter, van Noort, Natascha, Toumanian, Sophie, Cobelens, Frank, Goosen, Simone, Erkens, Connie
Magazine: European Respiratory Journal
Link: https://erj.ersjournals.com/content/54/5/1900861
Auteur: KNCV Tuberculosefonds
Auteur: KNCV Tuberculosis Foundation
Auteur: KNCV Tuberculosefonds
Verslagen
Eindverslag
TB ENDPoint onderzocht de haalbaarheid en kosteneffectiviteit van screening en behandeling van migranten met een hoog risico op tuberculose (tbc) op latente tuberculose infectie (LTBI) en of LTBI-screening (LTBIs) de bestaande tbc-screening (R-TBs) kan vervangen. Onderzoek in 3 doelgroepen toont aan dat LTBIs evenveel tbc opspoort als R-TBs en meer tbc voorkomt. Goede voorlichting, inzet van tolken en gemotiveerde hulpverleners zijn voorwaarden voor succes. Voor immigranten en asielzoekers uit landen met een tbc-incidentie van >200/100.000 inwoners levert LTBIs meer gezonde levensjaren dan R-TBs en is kostenbesparend. Bij immigranten uit landen met een tbc-incidentie van 100-200/100.000 inwoners is LTBIs niet kosteneffectief maar geeft wel veel gezondheidswinst. LTBIs bij Eritreeërs is niet kosteneffectief. Lagere kosten voor testen en tolken verbetert de kosteneffectiviteit van LTBIs. Het onderzoek voorspelt een daling van de tbc-incidentie in de doelgroepen van 9-23% na 5 jaar en 5-14% na 20 jaar ten opzichte van R-TBs. Het effect na 20 jaar is kleiner omdat het risico op tbc afneemt in verloop van de tijd en een deel van de migranten remigreert.
TB Endpoint is een multidisciplinair and multi-sector project gericht op de verbetering van de preventie van tuberculose in Nederland. Alle organisaties die een sleutelpositie innemen in de organisatie van screening en (preventieve) behandeling zijn betrokken in dit project, en zullen betrokken blijven bij de verdere implementatie en evaluatie.
Zoals in veel Westerse landen zijn de meeste tbc-patiënten (74%) in Nederland in het buitenland geboren. De hogere incidentie van tuberculose onder migranten weerspiegelt de hogere infectiedruk in de landen van herkomst en is voornamelijk toe te schrijven aan reactivatie van een latente tbc-infectie (LTBI) opgedaan voor de komst naar Nederland.
De GGD onderzoekt immigranten en asielzoekers uit landen waar tuberculose veel voorkomt kort na binnenkomst met behulp van een longfoto. Deze radiologische screening heeft een belangrijke beperking: er kan alleen (actieve) longtuberculose mee worden opgespoord. Het vorige ZonMw project ‘TB Perspectief’ heeft aangetoond dat 20-25% van de nieuwe migranten afkomstig uit endemische landen een LTBI heeft en dat deze immigranten een 20 keer hogere kans op het ontwikkelen van tuberculose binnen een periode van 2 jaar hebben dan immigranten die niet geïnfecteerd zijn. Door op LTBI te screenen is het dus mogelijk die migranten te identificeren die het hoogste risico hebben om tuberculose te ontwikkelen. Het screenen op LTBI en het bieden van een preventieve behandeling aan personen met LTBI heeft naar verwachting een grotere epidemiologische effect op het voorkomen van tuberculose in Nederland dan de huidige radiologische screening. Echter, kennis en ervaring ontbreekt nog over de wijze waarop screening op LTBI effectief kan worden uitgevoerd onder deze nieuwe doelgroepen voor LTBI screening.
Het doel van TB Endpoint is het ontwikkelen en implementeren van effectieve benaderingswijze en organisatie van de LTBI screening en behandeling voor de drie specifieke migrantenpopulaties in Nederland die het hoogste risico hebben om binnen enkele jaren na binnenkomst tuberculose te ontwikkelen. Het gaat om: reguliere immigranten uit landen met een tbc-incidentie van meer dan 50 per 100.000 inwoners, asielzoekers uit landen met een tbc-incidentie van meer dan 200 per 100.000 en migranten uit Eritrea die al langere tijd in Nederland wonen.
Om verschillende benaderingsmogelijkheden voor interventie bij deze 3 doelgroepen te onderzoeken hebben we drie verschillende pilot studies opgezet: 1) binnenkomstscreening van reguliere immigranten, 2) vervolgscreening van asielzoekers 3) een community-benadering van Eritrese migranten. Voorafgaand aan de pilots hebben we de potentiële drempels voor implementatie geïdentificeerd op grond van ervaringen met deze doelgroepen en de literatuur. In de pilots werden de belangrijkste bekende drempels voor acceptatie van de preventieve behandeling bij de doelgroep zo veel mogelijk geslecht of vermeden: kosten voor de betrokken migranten werden vergoed en informatie en voorlichting werd gegeven in eigen taal.
Voor iedere pilot gebruiken we zowel kwalitatieve als kwantitatieve onderzoeksmethodes om de effectiviteit te meten en bevorderende en belemmerende factoren vast te stellen. De resultaten van het kwalitatieve onderzoek en de ‘lessons learned” zijn lopende het project gebruikt om de interventie in volgende fases van de pilots en de andere pilots te verbeteren. Hiermee beogen we te komen tot een geoptimaliseerde aanpak van de interventie bij de verschillende doelgroepen voor de lange termijn.
Het eindresultaat van de drie pilots ten aanzien van de bereidheid tot screening en de acceptatie van de LTBI behandeling zullen worden gebruikt in de tweede fase van TB Endpoint waarin de overkoepelende vraag van het project verder wordt onderzocht: Wat is het effect van landelijke implementatie van LTBI screening en behandeling onder migrantenpopulaties in termen van kosten en aantal voorkomen gevallen van tuberculose? Voor dit dee