Tijdige en optimale palliatieve zorg bij mensen die dak- of thuisloos zijn: de tweede fase van een project voor ontwikkeling en implementatie van een consultatiefunctie
Dak- en thuislozen met een ernstige ziekte krijgen vaak pas laat in een ziekteproces palliatieve zorg. Soms ontbreekt goede palliatieve zorg geheel.
Doel
Verbeteren van palliatieve zorg voor dak- en thuislozen door het ontwikkelen en implementeren van een consultatiefunctie.
Aanpak/Werkwijze
In 3 verschillende regio’s ontwikkelden en implementeerden we een consultatiefunctie, waarin een consulentenduo, 1 vanuit de palliatieve zorg en 1 vanuit de maatschappelijke opvang, samenwerkt. Naast het uitvoeren van consultaties (advies geven aan hulpverleners over patiënten die palliatieve zorg nodig hadden) nemen ze deel aan multidisciplinair overleg en geven ze nascholing over bijvoorbeeld de basisprincipes van palliatieve zorg of over pijnbestrijding bij mensen die verslaafd zijn. Met evaluatieonderzoek gingen we na hoe de implementatie van de consultatiefunctie verliep en wat de meerwaarde ervan is voor de verschillende betrokkenen.
Resultaten
In alle 3 de regio’s implementeerden we de interventie succesvol. Bij de implementatie was het belangrijk om de interventie regionaal aan te passen en af te stemmen op de daar aanwezige wensen en mogelijkheden. Verder bleek uit het onderzoek dat de interventie van meerwaarde is voor zowel patiënten als professionals, op het gebied van samenwerking tussen disciplines, vaardigheden van professionals, en de kwaliteit en timing van palliatieve zorg aan dak- en thuislozen. De combinatie van consultatie, training en multidisciplinaire bijeenkomsten zorgt dat deze elkaar versterken. Op basis van de ervaringen in 3 regio’s maakten we een draaiboek met tips en voorbeelden over het versterken van de samenwerking tussen palliatieve zorg en maatschappelijke opvang, waarmee men ook in andere regio’s aan de slag kan.
ZonMw en samenwerken en overdracht
Dit project financieren we vanuit ons programma Palliantie. Met dit programma zetten we ons in voor een goede kwaliteit van leven voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun naasten. Dat betekent dat zij zorg en ondersteuning krijgen die aansluit op hun wensen en behoeften. Goede samenwerking en overdracht tussen zorgverleners speelt daarbij een belangrijke rol.
Maatschappelijke hulpverleners hebben vaak maar weinig kennis over palliatieve zorg, terwijl palliatieve zorgverleners niet altijd bekend zijn met de complexe problemen die dak- en thuislozen kunnen hebben. Projectleider Bregje Onwuteaka-Philipsen en verpleegkundig specialist Margriet Wieles vertellen hoe beide zorgverleners baat hebben bij de consultatiefunctie.
Producten
Auteur: : Klop HT, de Veer AJE, Gootjes JRG, Onwuteaka-Philipsen BD
Link: https://doi.org/10.1177/02692163221093145
Auteur: Klop HT, de Veer AJE, Gootjes JRG, Groot M, Rietjens JAC, Onwuteaka-Philipsen BD.
Magazine: BMC palliative care
Auteur: Hanna T Klop, Anke J E de Veer, Jaap R G Gootjes, Dike van de Mheen, Igor R van Laere, Marcel T Slockers, Bregje D Onwuteaka-Philipsen
Magazine: BMC palliative care
Auteur: M. Wieles, T. Matthews, H. Klop, B. Onwuteaka-Philipsen
Auteur: Hanna Klop, Bregje Onwuteaka-Philipsen, Anke de Veer, Jaap Gootjes
Verslagen
Eindverslag
Palliatieve zorg voor ongeneeslijk zieke dak- en thuislozen is vaak ontoereikend. Regelmatig wordt deze zorg pas laat ingezet of ontbreekt palliatieve zorg die specifiek op dak- en thuislozen is gericht. Hulpverleners (zoals Leger des Heils, HVO Querido en maatschappelijke opvang) weten vaak weinig af van zorg rond het levenseinde, maar vaak verblijven dak- en thuislozen in de laatste levensfase wel in deze (tijdelijke) woon- of verpleegvoorzieningen Zorgverleners in de palliatieve zorg weten dikwijls weinig af van de diverse problemen die deze doelgroep heeft, zoals verslaving, zorg mijdend gedrag of verstandelijke beperkingen. Er is dus over en weer kennis en ervaring nodig om goede palliatieve zorg aan deze doelgroep te bieden. De resultaten van onderzoek in fase 1 gaven aanleiding om een consultatiefunctie verder te ontwikkelen en te implementeren. In dit project wordt daarom een consultatie-functie ontwikkeld, zodat hulpverleners in de palliatieve zorg en hulpverleners in de opvang voor dak- en thuislozen elkaar kunnen ondersteunen en aanvullen door structureel samen te werken in consultatieduo’s, door gezamenlijk deel te nemen aan multidisciplinair overleg, en door nascholing te organiseren. We zullen deze activiteiten evalueren met aandacht voor zowel het proces van duurzame implementatie als hun meerwaarde bij het verbeteren van palliatieve zorg voor mensen die dak- en thuisloos zijn.