Train the sedentary brain: move smart to reduce the risk of dementia
Projectomschrijving
Uit onze muizenstudies blijkt dat inactiviteit bij Alzheimermuizen niet goed is voor spieren en hersenen. Beweging waarbij kracht geleverd moet worden is daar juist wel goed voor. Muizen met een grotere genetische kans op dementie profiteren minder van bewegen dan muizen die dat niet hebben. Bij mensen met een verhoogd risico op dementie blijkt een ‘beweegcoach’ een goed idee. Mensen gingen méér bewegen. Hun cognitieve functies zoals geheugen gingen vooruit. Vanuit primaire preventie is dit een bemoedigend resultaat. Actief bewegen blijkt goed uitvoerbaar bij mensen die al dementie hebben. Fietsen op een hometrainer met gelijktijdig geheugentaken verrichten leidt tot verminderde kwetsbaarheid. Het combineren van wandelen met krachttraining leidt vooral tot hogere loopsnelheid. Het blijkt dat ook voor mensen met dementie bewegen belangrijk is. Daarom hebben we een website ontwikkeld om verzorgenden en mantelzorgers te helpen bij beweegactiviteiten. Op deze website vindt u veel oefeningen en tips.
Producten
Auteur: Karssemeijer, Esther G.A., Bossers, Willem J.R., Aaronson, Justine A., Sanders, Lianne M.J., Kessels, Roy P.C., Olde Rikkert, Marcel G.M.
Magazine: JAMDA
Auteur: Karssemeijer, Esther G. A., Aaronson, Justine A., Bossers, Willem J. R., Donders, Rogier, Olde Rikkert, Marcel G. M., Kessels, Roy P. C.
Magazine: Alzheimer's research & therapy
Auteur: Karssemeijer, E.G.A. (Esther), Aaronson, J.A. (Justine), Bossers, W.J. (Willem), Smits, T. (Tara), Olde Rikkert, M.G.M. (Marcel), Kessels, R.P.C. (Roy)
Magazine: Ageing Research Reviews
Auteur: Sanders, L. M. J., Hortobágyi, T., Karssemeijer, E. G. A., Van der Zee, E. A., Scherder, E. J. A., van Heuvelen, M. J. G.
Magazine: Alzheimer's research & therapy
Auteur: Anneke Hiemstra
Magazine: Alles over Sport
Auteur: Liesbeth Preller
Magazine: Alles over Sport
Auteur: Karssemeijer, E. G. A., Bossers, W. J. R., Aaronson, J. A., Kessels, R. P. C., Olde Rikkert, M. G. M.
Magazine: BMC Geriatrics
Auteur: Sara A. Galle, Ashley van der Spek, Madeleine L. Drent, Michael P. Brugts, Erik J.A. Scherder, Joseph A.M.J.L. Janssen, M. Arfan Ikram, Cornelia M. van Duijn
Magazine: Frontiers in Aging Neuroscience
Auteur: Laura Rietberg, Jolanda de Zeeuw, Liesbeth Preller
Magazine: Nieuwsbrief Kenniscentrum Sport
Auteur: Sanders, Lianne M. J., Hortobágyi, Tibor, la Bastide-van Gemert, Sacha, van der Zee, Eddy A., van Heuvelen, Marieke J. G.
Magazine: PloS One
Auteur: Karssemeijer, Esther G.A., Hartman, Yvonne A.W., van Diepen, Lisanne E.A.M., Olde Rikkert, Marcel G.M., Thijssen, Dick H.J.
Magazine: Alzheimer's & Dementia
Auteur: Liesbeth Preller
Magazine: Alles over Sport
Auteur: S.A. Galle, I.K. Geraedts, J.B. Deijen, M.V. Milders, M.L. Drent
Magazine: The Journal of Prevention of Alzheimer’s Disease
Auteur: Sanders, LMJ, Hortobágyi, T, Staveren, G van, Taxis, K, Boersma, F, Klein, HC, Bossers, WJR, Blankevoort, C G, Scherder, EJA, Van der Zee, E, Heuvelen, MJG van.
Magazine: European Journal of Clinical Pharmacology
Auteur: Karssemeijer, Esther G. A., de Klijn, Fleur H., Bossers, Willem J. R., Olde Rikkert, Marcel G. M., van Heuvelen, Marieke J. G.
Magazine: Journal of Geriatric Physical Therapy
Auteur: Liesbeth Preller en Esther Karssemeijer
Magazine: Alles over Sport
Auteur: Liesbeth Preller
Magazine: Alles over Sport
Auteur: Sanders, Lianne M.J., Hortobágyi, Tibor, Balasingham, Mala, Van der Zee, Eddy A., van Heuvelen, Marieke J.G.
Magazine: Dementia and Geriatric Cognitive Disorders
Auteur: Jolanda de Zeeuw en Liesbeth Preller
Magazine: Alles over Sport
Auteur: Liesbeth Preller
Magazine: Alles over Sport
Link: https://www.allesoversport.nl/artikel/virtueel-fietsen-voor-mensen-met-dementie/
Auteur: Uijen, Iris L., Aaronson, Justine A., Karssemeijer, Esther G.A., Olde Rikkert, Marcel G.M., Kessels, Roy P.C.
Magazine: Journal of Alzheimer's disease
Auteur: Willem Bossers en Marieke van Heuvelen
Magazine: Alles over Sport
Auteur: Roemers, Peter, Hulst, Yasmin, van Heijningen, Steffen, van Dijk, Gertjan, van Heuvelen, Marieke J. G., De Deyn, Peter P., van der Zee, Eddy A.
Magazine: Frontiers in Behavioral Neuroscience
Auteur: P. Roemers, P.N. Mazzola, P.P. De Deyn, W.J. Bossers, M.J.G. van Heuvelen,E.A. van der Zee
Magazine: Journal of Neuroscience Methods
Auteur: Logghe IHJ, Karssemeijer EGA, van Gennep M
Magazine: Physios
Auteur: Liesbeth Preller
Magazine: Alles over Sport
Auteur: Jolande de Zeeuw en Liesbeth Preller
Magazine: Alles over Sport
Auteur: Esther Karssemeijer
Auteur: Lianne M.J. Sanders
Auteur: Esther G.A. Karssemeijer
Auteur: SARA GALLE, MAARTEN MILDERS, JAN BEREND DEIJEN,MADELEINE DRENT, ERIK SCHERDER
Auteur: S.A. Galle, J.B. Deijen, M.V. Milders, E.J.A. Scherder1, M.L. Drent, C.M. van Duijn
Auteur: Esther G.A. Karssemeijer, Justine A. Aaronson, Willem J.R. Bossers, Rogier Donders, Marcel G. M. Olde Rikkert, Roy P.C. Kessels
Auteur: Esther Karssemeijer en Liesbeth Preller
Auteur: Sanders, LMJ & Van Heuvelen, MJG
Auteur: P. Roemers, P. N. Mazzola, Y. Hulst, W. J. Bossers, M. J. van Heuvelen, P. P. de Deyn.
Auteur: Roemers, P., Mazzola, P. N., De Deyn, P. P., Bossers, W. J., van Heuvelen, M. J. G., & van der Zee, E. A
Auteur: Sanders, LMJ.
Auteur: Esther G.A. Karssemeijer
Auteur: Sanders, LMJ.
Auteur: Sanders, LMJ
Auteur: Esther G.A. Karssemeijer*, Yvonne A.W. Hartman*, Lisanne E.A.M. van Diepen, Marcel G.M. Olde Rikkert, Dick H.J. Thijssen.
Auteur: Liesbeth Preller
Auteur: Liesbeth Preller, Jolanda de Zeeuw, Marieke van Heuvelen, Lianne Sanders
Auteur: Marieke JG van Heuvelen, Lianne JM Sanders, Marelle Heesterbeek
Auteur: Prof. dr. E.J.A. Scherder en S.A. Galle, MSc.
Auteur: 1. Sanders, LMJ., in collaboration with Hortobagyi, T., Scherder, EJA., Van der Zee, EA., Van Heuvelen, MJG.
Auteur: Sanders, LMJ & Hamming, M.
Auteur: P. Roemers, E.A. van der Zee
Auteur: M. Olde Rikkert
Auteur: J. Claassen
Auteur: P. Roemers
Auteur: Jolande de Zeeuw, Liesbeth Preller, Marieke van Heuvelen, Lianne Sanders, Sanne Havinga
Link: https://www.kenniscentrumsportenbewegen.nl/producten/
Auteur: Van Kessel, I., Joxhorst, T., Sanders, LMJ, Bossers, WJR., Hamming, M. & Van Heuvelen, MJG
Verslagen
Eindverslag
Het was weer een geweldig onderzoek jaar! Wat betreft project 1: de experimenten met de muizen laten zien dat fysieke activiteit de motoriek en de spierkracht verhoogd. Extra fysieke inactiviteit laat het tegenovergestelde zien: de muizen doen het slechter qua motoriek en ze laten ook verminderde spierkracht zien. Hiermee hebben we een diermodel waarbij we het effect van te weinig bewegen kunnen bestuderen op gedrag en hersenprocessen. Dit is heel bijzonder. Op dit moment wordt geanalyseerd of de scores op de cognitietesten ook veranderingen laten zien; het lijkt er voor nu op de impact van extra fysieke activiteit op cognitie vooral afhangt van de genetische opmaak van de muis.
Bij project 2 is het afgelopen jaar veel geïnvesteerd in het proces van dataverzameling. Hieronder kan zowel de inclusie en begeleiding van deelnemers in het onderzoek geschaard worden als het opleiden en begeleiden van beweegcoaches en testassistenten. Voor de coördinatie van deze werkzaamheden is extra ondersteuning aangetrokken waar we heel blij mee zijn! Naast het proces van dataverzameling hebben de onderzoekers zich gericht op het bijeenbrengen en analyseren van data over fysieke activiteit, cognitie, dementie, genetische kwetsbaarheid voor de ziekte van Alzheimer en IGF-1 en metaboliet waarden in het bloed, reeds verzameld in de Rotterdam Studie. In de analyses zijn zowel cross-sectionele als longitudinale data betrokken. Om de inclusie van deelnemers een nieuwe impuls te geven en gerichter deelnemers te kunnen includeren, organiseren de onderzoekers grootschalige wervingsbijeenkomsten. Deze worden met groot enthousiasme bezocht!
De inclusie van studie 3a is afgerond. In totaal zijn bijna 100 ouderen met dementie betrokken in het onderzoek, verdeeld over 13 deelnemende zorglocaties. Twintig ouderen zijn nog bezig met de beweeglessen of de controle interventie. We hebben veel positieve reacties op de interventie gehad van deelnemers, mantelzorgers en de zorginstellingen! Het persoonlijke contact met de coaches werd bijvoorbeeld erg gewaardeerd. Veel deelnemers vonden met name de krachtoefeningen leuk en waardevol. Wel is er gedurende het onderzoek een aantal deelnemers uitgevallen. Deze uitval was meestal gerelateerd aan externe omstandigheden, maar soms ook gerelateerd aan de studie. Voor sommige deelnemers was met name het testen te belastend en niet alle deelnemers waren fysiek in staat om het hele programma af te maken. Een beperkt aantal deelnemers vond de interventie niet leuk. In de laatste inclusieronde kostte het meer moeite om voldoende nieuwe deelnemers te vinden. Sommige zorginstellingen worden “onderzoeksmoe” en nieuwe cliënten voldoen vaker niet aan de inclusiecriteria. Medio 2018 zijn alle resultaten bekend en koppelen we deze terug aan de betrokkenen.
De inclusie van deelnemers voor studie 3B liep tot september 2017. In totaal zijn er 120 deelnemers geincludeerd waarvan uiteindelijk 116 zijn gestart met de trainingen.
De resultaten zullen worden geanalyseerd nadat alle deelnemers de trainingsperiode hebben afgerond, wij hebben dus nog geen resultaten over het effect van de trainingen op cognitief en fysiek functioneren. Er zijn wel al gegevens over de ervaring en haalbaarheid van de interventie. Gemiddeld volgen deelnemers circa 80% van de trainingen en worden de trainingen met een 8 beoordeeld. Circa 15% van de deelnemers is uitgevallen.
Dit laat zien dat de interventie haalbaar is in deze doelgroep. Ontzettend fijn!