Triage van verminderde inspanningstolerantie bij kwetsbare ouderen (TREE)
Vroegtijdig herkennen van COPD en hartfalen
Vroegtijdige herkenning van COPD en hartfalen is zinvol omdat de aandoeningen dan goed behandeld kunnen worden. Voor beide aandoeningen is het vaststellen van kortademigheid bij inspanning een eerste stap. Daarna vindt verder onderzoek plaats. Het vóórkomen van COPD en hartfalen bij ouderen met inspanningsgebonden kortademigheid is echter nog niet bekend. Ook is hiervoor nog geen instrument.
Doel
Het doel van dit project is het onderzoeken van een strategie voor het vinden van ouderen met nog niet herkend COPD en hartfalen.
Werkwijze
60-plussers in vijftig praktijken krijgen twee vragenlijsten met vragen over inspanningsgebonden kortademigheid. Als zij dat hebben, maar als bij hen nog geen hartfalen of COPD is vastgesteld, worden ze uitgenodigd voor een onderzoek. De praktijken worden in twee groepen verdeeld waarbij de ene gebruikelijke zorg levert. Deze worden met elkaar vergeleken.
Doelgroep
Kwetsbare 60-plussers met kortademigheid bij inspanning.
Producten
Auteur: Yvonne van Mourik*, Karel GM Moons, Loes CM Bertens, Johannes B Reitsma, Arno W Hoes and Frans H Rutten
Auteur: Bertens LCM, Reitsma JB, Moons KGM, van Mourik Y, Lammers JWJ, Broekhuizen BDL, Hoes AW, Rutten FH.
Magazine: International Journal of Chronic Obstructive and Pulmonary Disease
Auteur: van Mourik Y, Moons KGM, Bertens LCM, Reitsma JB, Hoes AW, Rutten FH
Magazine: BMC Public Health
Verslagen
Eindverslag
In dit onderzoek is een diagnostische strategie voor vroeg-detectie van hartfalen,COPD en andere veel voorkomende oorzaken voor verminderde inspanningstolerantie en kortademigheid bij kwetsbare ouderen (65 jaar en ouder)vergeleken met "care-as-usual". Deelnemende huisartsen werden willekeurig ingedeeld in de "strategie groep" of "controle groep". Kwetsbare ouderen uit de deelnemende huisartsenpraktijken werden uitgenodigd om deel te nemen aan de studie. Zij kregen een vragenlijst naar klachten van kortademigheid en verminderde inspanningstolerantie. Indien zij geschikt waren en wilden deelnemen kregen ze twee vragenlijsten over de kwaliteit van leven en het zorggebruik voorgelegd. Patiënten uit de "strategie groep" kregen bij het begin van het onderzoek ook de vragenlijsten en daarnaast ondergingen zij een "diagnostische strategie". Deze "strategie" bestond uit een uitgebreide anamnese, lichamelijk onderzoek, bloed afname, elektrocardiogram, longfunctie onderzoek (blaastest) en echocardiografie (echo van het hart). De uitslagen van de onderzoeken met een behandeladvies werden aan de huisarts van de patiënt medegedeeld. De huisarts bepaalde in samenspraak met de patiënt of het behandeladvies werd opgevolgd of dat er een andere behandeling of geen behandeling volgde. Alle onderzoeken van de "strategie" werden dicht bij huis en achter elkaar uitgevoerd in de huisartsenpraktijk van de deelnemende patiënten.
Na 6 maanden werd de patiënten uit beide groepen nogmaals gevraagd om de twee vragenlijsten in te vullen. De antwoorden op de vragenlijsten na 6 maanden werden vergeleken met de vragenlijsten aan de start van de studie om zo de invloed van de "strategie" op de kwaliteit van leven en functionaliteit van patiënten te kunnen bepalen.
Veel ouderen hebben klachten van kortademigheid of verminderde inspanningstolerantie. Dit vermindert hun mobiliteit en zorgt voor lichamelijke, maar ook psychische beperkingen. Dit maakt hen kwetsbaarder. De belangrijkste oorzaken voor kortademigheid en verminderde inspanningstolerantie bij ouderen zijn hartfalen en COPD. Over-, maar vooral onderdiagnostiek komt echter zeer frequent voor. Vroegtijdige herkenning is zinvol omdat voor beide aandoeningen adequaat behandeld bestaat die de functionaliteit, kwaliteit van leven en in geval van hartfalen ook levensverwachting vergroten.
Middels een geclusterde gerandomiseerde diagnostische studie willen we dit probleem onderzoeken. Hiervoor worden 'kwetsbare' ouderen van 65 jaar en ouder uit de huisarstenpraktijk gevraagd. Onder 'kwetsbaar' wordt verstaan: chronisch gebruik van 5 of meer geneesmiddelen en/of 3 of meer chronische of vitaal bedreigende medische aandoeningen. Deze 'kwetsbare' ouderen krijgen 2 korte vragenlijsten waarbij wij vragen of bij hen sprake is van verminderde inspanningstolerantie en/of kortademigheid. Degene die aangeven dit te hebben, worden uitgenodigd voor deelname aan dit onderzoek.
Deelnemende huisartsen worden per (groeps)praktijk willekeurig verdeeld in een indexgroep en een controlegroep (gebruikelijke zorg). In de indexgroep wordt er bij alle deelnemers een gestandaardiseerde anamnese en lichamelijk onderzoek uitgevoerd en vervolgens bloedonderzoek afgenomen en een hartfilmpje (ECG), spirometrie (longfunctieonderzoek) en hartecho (echocardiografie) gemaakt. Met deze onderzoeken kan de diagnose hartfalen en/of COPD worden gesteld. Al deze onderzoeken vinden plaats in de huisartspraktijk, dicht bij huis voor de patient. Vervolgens kan de huisarts uit de indexgroep de behandeling aanpassen aan de bevindingen uit het onderzoek die hem/haar worden toegestuurd. De huisartsen uit de controlegroep krijgen de lijst met patienten die volgens onze definitie kwetsbaar zijn en verminderde inspanningstolerantie en/of kortademigheidsklachten hebben. De huisarts beslist zelf in overleg met de patient of onderzoek naar de oorzaak van de klachten zinvol wordt geacht; 'gebruikelijke zorg'.
Als belangrijkste uitkomsten in ons onderzoek gelden:
- hoe vaak komen (niet-herkend) hartfalen en COPD voor in zowel de indexgroep als ook in de controlegroep.
- Is er verschil in functionaliteit en kwaliteit van leven tussen beide groepen?
- Nagaan of de 'diagnostische triage' kosteneffectief is
- Wordt de 'diagnostische triage' wel of niet als belastend ervaren door de oudere deelnemers?