Ultra-low-dose chest CT as an alternative for chest X-ray in imaging patients suspected of non-traumatic pulmonary disease at the Emergency Department (OPTIMACT study)

Op dit moment zijn er twee röntgenonderzoeken van de borstkas beschikbaar: de röntgenfoto van de long (X-thorax) en de CT-scan van de long (CT-thorax). Bij patiënten op de spoedeisende hulp met een verdenking op een longziekte wordt standaard een X-thorax gemaakt. De X-thorax heeft een lage stralingsdosis en is algemeen beschikbaar. Op een CT-thorax kunnen de longen in meer detail bekeken worden dan bij een X-thorax, maar de stralingsdosis van de CT-thorax was tot voor kort veel hoger. Recente vooruitgang van de CT-techniek heeft ervoor gezorgd dat er een CT-thorax gemaakt kan worden met een lage stralingsdosis (ultra-lage-dosis CT-thorax, ULDCT). De stralingsdosis van deze ULDCT is in vergelijking met de X-thorax geen bezwaar meer. De vraag is nu of we bij patiënten op de spoedeisende hulp met klachten van de longen de X-thorax door een ULDCT moeten vervangen, aangezien met een ULDCT de longen beter te beoordelen zijn. Het is de verwachting dat met ULDCT eerder de juiste diagnose kan worden gesteld en daardoor eerder de juiste behandeling kan worden gestart. Daar staat tegenover dat de kosten van ULDCT hoger zijn, de beschikbaarheid lager is en er meer plekjes op de long (‘toevalsbevindingen’) gevonden worden die nader onderzoek nodig hebben. Een minderheid van de patiënten die deze aanvullende onderzoeken moet ondergaan zal hier baat bij hebben. Met dit wetenschappelijk onderzoek (OPTIMACT-studie) hebben we onderzocht of het vervangen van de X-thorax door ULDCT een positief effect heeft op de kwaliteit van leven, of patiënten korter opgenomen liggen in het ziekenhuis, en of de zorgkosten veranderen. In de OPTIMACT-studie werden 2418 patiënten (1208 ULDCT, 1210 X-thorax) geïncludeerd waarbij in de ene maand een ULDCT en in de andere maand een X-thorax werd gemaakt. Totaal duurde de studie 16 maanden. Gedurende 28 dagen na het spoedeisende hulpbezoek werden de medische gegevens van de patiënten verzameld. Na 28 dagen kregen patiënten een vragenlijst toegestuurd met vragen over de kwaliteit van leven, het gebruik van medische middelen en beperkingen die in het dagelijks leven ervaren werden. Het bleek dat de patiënten met een ULDCT of X-thorax een vergelijkbare kwaliteit van leven hadden op dag 28, dat ze even lang opgenomen lagen en de sterfte vergelijkbaar was. Daarbij was in de ULDCT groep minder aanvullende beeldvorming nodig; wel werden er meer toevalsbevindingen gevonden. De hogere kosten van het ULDCT onderzoek zelf werden gecompenseerd door vergelijkbare besparingen in het verdere traject, zodat de totale zorgkosten van ULDCT vergelijkbaar waren aan die van X-thorax. De resultaten van dit wetenschappelijk onderzoek geven geen aanleiding om op de spoedeisende hulp voor alle patiënten met verdenking op een longziekte de X-thorax te vervangen door de ULDCT. De brede beschikbaarheid van X-thorax op de spoedeisende hulp en een vlottere doorstroom van patiënten kunnen bijkomende argumenten zijn voor het standaard gebruik van X-thorax.