'Van Vluchteling naar Almeerder'; wat werkt?

Evidence based werken is belangrijk voor de gemeente Almere. Daarom wil men inzicht verwerven in de effectiviteit van de nieuwe integrale aanpak voor vluchtelingen. De gemeente heeft samen met VanDoorneHuiskes de onderzoeksopzet uitgewerkt. De gemeente Almere richt zich actief op interventies t.b.v. gelijke kansen en bestrijding van discriminatie, opdat meer mensen uit kwetsbare groepen duurzaam aan werk komen (Einddeclaratie 2016). Sinds 2014 is het aantal vluchtelingen in Almere flink toegenomen. Daarmee vormen vluchtelingen voor de gemeente een belangrijke doelgroep die effectieve ondersteuning behoeft. 18 maanden na verkrijgen van de vergunning heeft 4% van de in Nederland verblijvende vluchtelingen een baan in loondienst; 90% ontvangt een bijstandsuitkering (CBS, 2017).Voor Almere geldt dat in de eerste 5 jaar na vestiging 59% van de meerderjarige vluchtelingen een bijstandsuitkering ontvangt of inkomensondersteuning (van der Meij, 2016). In 2015 adviseert de WRR (Engbersen, 2015) om vanaf het begin van de asielprocedure de integratiedoelstelling een centrale plaats te geven door een geïntegreerde aanpak. Deze aanpak wordt door Almere vernieuwend in praktijk gebracht, waarbij de procesfasen elkaar optimaal aanvullen en in samenhang worden uitgevoerd. Alle activiteiten zijn gericht op realisatie van zo groot mogelijke autonomie: vluchtelingen werken vanuit zelfregie aan verhoging van eigen integratiekansen. Het onderzoek richt zich op de effectiviteit van de aanpak voor vluchtelingen door Almere. We meten het succes af aan de bijdrage aan een versnelde, duurzame participatie van vluchtelingen. Daarbij hanteren we de door ZonMw primaire uitkomstmaat, verkrijgen en behouden van zo regulier mogelijk, betaald werk. Het onderzoek is maatschappelijk relevant omdat het inzicht geeft in effectiviteit van de aanpak, werkzame bestanddelen en wijze waarop effectiviteit vergroot kan worden. Dit levert tools op om arbeidsparticipatie van vluchtelingen in Almere en andere gemeenten te vergroten. Cliënten worden actief in het onderzoek betrokken. Omdat momenteel in Almere geen cliëntenraad is waarin vluchtelingen zijn vertegenwoordigd, formeren we een werkgroep met cliënten uit de doelgroep als ervaringsdeskundigen. Aan deze werkgroep nemen ook klantmanagers deel. Hier bespreken we onderzoeksopzet, uitvoering, vragenlijsten, onderzoeksvoortgang en resultaten. Verder wordt een klankbordgroep met gemeentelijke vertegenwoordigers ingesteld, met het doel ervaringsuitwisseling tussen uitvoerders over werkzame bestanddelen van integrale aanpakken voor vluchtelingen en borging van de overdraagbaarheid van uitkomsten. Voor kennisoverdracht onderscheiden wij 4 groepen met wie we via geëigende kanalen communiceren. De Almeerse uitvoering is de 1e informantengroep en wordt betrokken via de projectcommissiegroep en werkgroep. Gemeenten van AMR Flevoland gebruiken we voor collegiale consultatie. De derde groep zijn gemeenten, met wie we via klankbordgroep gemeenten en een nieuwsbrief communiceren. Onderzoekers die zich bezighouden met de effectiviteit van interventies voor actieve inclusie, betrekken we via collegiale consultatie en een nieuwsbrief. Om de resultaten relevant te laten zijn voor de praktijk, evalueren we niet alleen de effecten van de Almeerse aanpak maar onderzoeken we ook verklaringen voor de werkzaamheid van de aanpak en het al dan niet optreden van verwachte effecten. Daarmee voorkomen we het 'black box' probleem waarbij de effectiviteit van een interventie wordt aangetoond zonder dat duidelijk is wat heeft gewerkt. Onderzoeksopzet: In deel 1 wordt de aanpak van Almere in kaart gebracht en reconstrueren we de beleidstheorie achter de aanpak. Aannames t.a.v. de werkzaamheid van de aanpak worden bestudeerd a.d.h.v. beleidsdocumenten en interviews met beleidsmakers en uitvoerders. Deel 2 betreft een procesevaluatie en praktijktoets. Onderzocht wordt of de interventies in de praktijk zo worden uitgevoerd als bedacht. Ook inventariseren we ervaringen met de implementatie en de aanpak onder zowel uitvoerders als cliënten zelf. Het derde deel is de effectiviteitsmeting, die uiteen valt in een beschrijvende analyse van deelnemers naar interventies en score op de uitkomstmaten met een nul-, tussen- en eindmeting en het vaststellen van de effectiviteit door vergelijking van de score op de uitkomstmaten van de nulmeting met de tussen- en eindmeting. Ook vergelijken we de resultaten met die van twee jaar geleden, toen de integrale aanpak nog niet ingezet was. Tevens wordt verdiepingsonderzoek dmv herhaalde casestudies uitgevoerd: Deel 4 betreft verklarend onderzoek naar werkzame bestanddelen en contextfactoren. In dit deel komen de eerdere uitkomsten samen en onderzoeken we mbv interviews met professionals en vluchtelingen de relevantie van werkzame factoren voor de effectiviteit van de aanpak. Ook werkgevers worden betrokken. De looptijd is twee jaar; elk half jaar wordt gerapporteerd en na afloop worden inzichten verspreid.