'Van Vluchteling naar Almeerder'; wat werkt?
Vraagstuk
De afgelopen jaren hebben veel gemeenten in Nederland nieuwe initiatieven genomen om de maatschappelijke participatie van vluchtelingen te vergroten. Steeds vaker zetten gemeenten daarbij integrale trajecten in waarbij taal, inburgering en de toeleiding naar werk worden gecombineerd. De gemeente Almere is in 2016 gestart met een nieuwe integrale aanpak voor vluchtelingen. Doel van de aanpak is dat vluchtelingen sneller participeren, aan een opleiding beginnen of betaald werk vinden. Hoe ziet de integrale aanpak van Almere er uit, hoe wordt deze uitgevoerd in de praktijk en wat zijn de belangrijkste uitkomsten? Welke onderdelen van de aanpak werken goed, welke minder?
Onderzoek
In het onderzoek zijn alle vluchtelingen gevolgd die in 2016, 2017 en 2018 in Almere zijn komen wonen en die volgens de integrale aanpak werden begeleid. De activiteiten en trajecten zijn gevolgd waaraan zij deelnamen in het kader van de gemeentelijke begeleiding. Ook zijn hun activiteiten op het gebied van participatie, onderwijs en werk vanaf januari 2016 tot en met mei 2019 bestudeerd. Verder interviewden de onderzoekers beleidsmakers, uitvoerders en vluchtelingen zelf over hun ervaringen met de aanpak. In de eerste fase van het onderzoek is de integrale aanpak beschreven en is een reconstructie gemaakt van de beleidstheorie. Daarna is onderzocht hoe de integrale aanpak in de praktijk wordt uitgevoerd. Vervolgens zijn de resultaten en effecten van de aanpak onderzocht op basis van gegevens uit het programmacaseloadbestand van de gemeente. Ten slotte is een verdiepingsonderzoek gedaan om meer inzicht te krijgen in de werkzame elementen en achterliggende mechanismen van de aanpak.
Uitkomst
Integrale trajecten waarbij inburgering en taalontwikkeling gelijktijdig plaats vinden, leveren tijdwinst op en zorgen voor een beter passende uitstroom naar onderwijs en werk. Een succesvol, kansrijk traject is bijvoorbeeld IB+ (In Beweging Plus), dat in Almere is ontwikkeld. Tijd blijkt een belangrijke factor te zijn: als vluchtelingen langer begeleid worden, wordt de kans op uitstroom groter. Mensen hebben langer de tijd om de taal te leren, deel te nemen aan trajecten en de werkcultuur te leren kennen. Van belang is dat ondersteuning ook geboden blijft worden tijdens werk, stages of vrijwilligerswerk. Er bestaat een spanningsveld tussen de ‘kortste weg naar werk’ enerzijds en maatwerk, duurzame uitstroom en eigen regie en zelfsturing anderzijds. Vanwege de nadruk op snelle uitstroom naar betaald werk is het niet altijd mogelijk individueel maatwerk te bieden dat past bij iemands wensen, competenties en ervaring. Eigen regie en zelfsturing worden ervaren als belangrijke voorwaarden voor duurzame uitstroom naar werk, opleiding en participatie, maar de ontwikkeling daarvan kost tijd en inspanning.
Producten
Deel 1: Reconstructie van beleidstheorie (tussenrapportage)
Deel 2: Procesevaluatie (tussenrapportage)
Zie ook
- Het VIMP project waarmee een verdere impuls wordt gegeven aan de verspreiding en implementatie van de inzichten uit dit onderzoek en de andere onderzoeken uit de programmalijn Vergunninghouders.
- Artikel 'Neem de regie van statushouders niet over'
Betrokken organisaties
Gemeente Almere, Bureau Pouwels, Devotus en Universiteit Utrecht.
Auteur: W. Henderikse en S. Chaban
Auteur: B. Pouwels
Auteur: B. Pouwels en W. Henderikse