Van Vrouwen voor Vrouwen: deel je gezondheid met je eigen vaginale bacteriën.

De aanwezigheid van vaginale 'Lactobacillus crispatus'-bacteriën is geassocieerd met goede reproductieve en seksuele gezondheid, waaronder een lager risico op vroeggeboorte, postmenopausale klachten, urineweginfecties en vaginale infecties. Recente studies laten zien dat deze crispatus-bacteriën vanuit een medische productformulering efficiënt en langdurig de vagina kunnen koloniseren en het risico op nieuwe infecties verlagen.

Deze nieuwe crispatus-producten worden echter als geneesmiddel ontwikkeld, zonder betrokkenheid van donateurs of doelgroep. Het ontbreekt aan gebruikerscomfort en toegankelijkheid voor het grote publiek, aspecten die essentieel zijn voor een product met preventieve werking. Verder bevatten ze maar een enkele crispatus-stam en ontbreekt de diversiteit die van nature aanwezig is in de vagina. Het is onbekend hoe die genetische diversiteit, het vaginale milieu en de microbiële context (microbioom) van donor en ontvanger deze kolonisatie beïnvloedt.

Doel

In dit 'Van Vrouwen Voor Vrouwen'-project zal een vrouwenonderzoekscollectief -samen met onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), de femcare-specialisten van Yoni en de genetische expertise van BaseClear- de eigen vaginale crispatus-bacteriën isoleren om daarmee andere vrouwen te helpen urineweginfecties en vaginale infecties te voorkomen. Het project ontwikkelt een over-the-counter vrouwvriendelijk product met een hoge diversiteit aan crispatus-bacteriën en beantwoorden daarbij cruciale onderzoeksvragen over belang van diversiteit en samenhang tussen de individuele isolaten, het microbioom van de donateurs en dat van de ontvangers.

Werkwijze

Het voorgestelde project kent drie werkpakketten:

1)    ‘practicum’: tijdens de eerste fase wordt de huidige kerngroep van het vrouwenonderzoekscollectief uitgebreid tot honderd burgerwetenschappers. Zij organiseren zichzelf in verschillende werkgroepen waarin de burgerwetenschappers hun expertise, netwerk en competenties inzetten om het product te realiseren. Deze werkgroepen doen gedurende het project onder meer onderzoek naar de regulatoire en ethische aspecten van het product en dragen inhoudelijk bij met data-analyse, practicumbegeleiding en bio-informatica.

Er wordt een driedaags practicum georganiseerd waarbij het vrouwenonderzoekscollectief in de practicumlokalen van de VU zelf vaginale swabs afneemt en hieruit eigen crispatus-bacteriën isoleert. Citizen Science methodes worden gevalideerd waaronder het thuis kunnen bepalen van vaginaal lactaat en pH. BaseClear sequencet de genomen van alle isolaten en analyseert het vaginaal microbioom van de donateurs. De stammencollectie, de data en het vrouwenonderzoekscollectief vormen de basis voor onderzoek en ontwikkeling in de volgende fases. De burgerwetenschappers nemen na deze fase zitting in het donateurspanel van Stichting crispatus en behouden zo zeggenschap over de bestemming van hun eigen isolaten en andere opbrengsten van het project.

2)    Hackathon: het vrouwenonderzoekscollectief ontwerpt twee verschillende producten, als formulering van de collectie van crispatus-stammen.
a.    een eenvoudiger product zoals een yoghurt voor vaginaal of oraal gebruik waarvan het prototype gerealiseerd wordt door de VU.
b.    een technisch complexer product zoals een tampon, inlegkruisje of intieme wasgel (prototype gerealiseerd door Yoni en haar industriële partners). Op de VU wordt stabiliteit van de gevriesdroogde crispatus-stammen onderzocht tijdens en na het productieproces.
c.    In de derde fase doet een diverse afvaardiging van het vrouwenonderzoekscollectief onderzoek naar veiligheid en kolonisatie van crispatus-stammen bij gebruik van het eenvoudiger prototype. De deelnemers hebben verschillende microbioom-samenstellingen en zijn zoveel mogelijk representatief voor de doelgroep. Zij onderzoeken hun eigen vaginale fysiologe en microbiologie voor, tijdens en na afloop van gebruik van het product. De onderzoeksvragen zijn: welke eigenschappen zijn geassocieerd met efficiënte en duurzame kolonisatie? Verschilt de kolonisatie per stam en welk genetische elementen spelen een rol? Speelt de microbiële context van de donor of de ontvanger een rol?

Samenwerkingspartners

• BaseClear
• Vrije Universiteit Amsterdam
• Yoni

Verwachte resultaten

De opbrengsten van dit project -stammen, data en productontwerp- zijn het uitgangspunt voor vervolgstudies. In een nieuwe samenwerking met een klinische partners zal allereerst de preventieve werkzaamheid tegen urogenitale infecties worden onderzocht na behandeling met antibiotica. Het donateurspanel brengt doorslaggevend advies uit over nieuwe gebruikersovereenkomsten en toepassingen. Het donateurspanel adviseert ook hoe de baten die terugvloeien naar Stichting crispatus kunnen worden ingezet voor nieuw burgerwetenschappelijk onderzoek.

Dit project is zowel technisch als sociaal innovatief omdat burgerwetenschap hier niet alleen belangrijke onderzoeksvragen beantwoordt maar ook een concreet uniek product oplevert, waarbij de burgers eigenaar blijven.