Variation and changeability of dietary patterns: a prerequisite for public health interventions.
Aanvrager: Wageningen Universiteit
Samenwerkingspartners: GGD Gelre-IJssel & Nederlandse Vereniging van Diëtisten
Samenvatting:
Doel van dit onderzoek is inzicht te krijgen in variatie en veranderlijkheid van het voedingspatroon, ten einde een gezonder voedingspatroon te stimuleren. In de eerste fase onderzoekt de projectgroep hoe eetgedrag met (variatie in) het voedingspatroon samenhangt. Vervolgens komt de vraag aan bod welke factoren het eetgedrag kunnen beïnvloeden en wat de invloed hiervan is voor het voedingspatroon. Op basis van informatie die in deze eerdere fases is verkregen, wordt een interventie ontwikkeld en geëvalueerd. Het onderzoek richt zich op jonge ouders, aangezien zij fungeren als een rolmodel voor hun kinderen. En kinderen zijn een belangrijke doelgroep als het gaat om het stimuleren van een gezond voedingspatroon.
Producten
Link: http://journals.cambridge.org/action/displayFulltext?type=6&fid=9135747&jid=JNS&
Verslagen
Eindverslag
Dit project was er op gericht om het voedingspatroon en gerelateerd voedingsgedrag van met name ouders met kinderen te bestuderen teneinde betere voedingsinterventies te kunnen ontwikkelen. Tijdens het project is data verzameld voor een observatie- en een interventiestudie en er zijn analyses uitgevoerd in bestaande datasets. Voor de observatiestudie zijn vanaf juni 2011 tot nu data van 439 ouders met thuiswonende kinderen verzameld waaronder antropometrie (lengte, gewicht, heup- en middelomtrek) en bloeddruk. Ook is er bloed afgenomen en urine verzameld en zijn er verschillende vragenlijsten afgenomen. Deze vragenlijsten betreffen de algemene gezondheid, eetgedrag en lichamelijke activiteit. Daarnaast zijn er voedingsgegevens verzameld met behulp van een voedselfrequentievragenlijst (FFQ) en meerdere 24- uur’s recalls (24hR), die zowel telefonisch als web-based werden afgenomen.
Voor de werving van ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd ten behoeve van het interventieonderzoek zijn alle scholen in Wageningen, Ede, Renkum, Bennekom, Rhenen, Zetten, Heteren en Heelsum benaderd en bij 80% van deze scholen is een aankondiging van het onderzoek in hun nieuwsbrief geplaatst. Daarnaast zijn er flyers opgehangen bij supermarkten, bibliotheken, apotheken, huisartsen en kinderopvang. In november 2011 is de interventiestudie volgens plan gestart en tot maart 2013 zijn er gegevens van 184 ouders verzameld. In de onderzoeksperiode zijn lichaamsmetingen (gewicht, lengte, middel- en heupomtrek en bloeddruk) gedaan, is bloed afgenomen (om cholesterol, carotenoïden en vetzuren vast te stellen), urine verzameld (om de natrium- en kaliumuitscheiding te meten) en er zijn vragenlijsten afgenomen (naar eetgedrag van ouder en kind, kwaliteit van leven, lichamelijke activiteit, gebruikelijke voedselconsumptie en nog enkele algemene gegevens), en er zijn per persoon twee web-based 24hR afgenomen, waarmee de voeding van de vorige dag werd vastgesteld. In de interventiegroep zijn 90 deelnemers naar de diëtist geweest. Om alle deelnemers in de interventiegroep te begeleiden en te adviseren over voeding en beweging hebben 6 diëtisten meegewerkt aan het onderzoek. Zij zijn zelfstandig gevestigd in Wageningen en omgeving en zijn voor de start van het interventiegedeelte uitvoerig geïnstrueerd. Zij werkten met een gedetailleerd protocol, dat in overleg met hen is opgesteld, en voerden op basis hiervan de voedingsinterventie uit. De ouders in de controlegroep ontvingen uitsluitend algemene informatie over een gezonde leefstijl.
Tenslotte is er in bestaande datasets gewerkt aan de zogenaamde Dutch Healthy Diet index, de voedingsscore. Deze werd ontwikkeld op basis van de Richtlijnen Goede Voeding (Gezondheidsraad 2006) met behulp van data uit de VCP2003. Met gegevens uit de voedselconsumptiepeiling van 2010 is naar de DHD-index in relatie tot voedingsgedrag gekeken. In de EFCOVAL studie werd onderzocht of een FFQ kon worden gebruikt om de DHD-index score te berekenen. Daar toe werden de uitkomsten vergeleken met die van 24hR en biomerkers. In de NQplus studie is naar de associatie tussen de kwaliteit van de voeding volgens de DHD-index met overgewicht en obesitas gekeken. Tenslotte zijn gegevens uit de Rotterdam studie gebruikt om de relatie tussen de DHD-index en sterfte in kaart te brengen. Uit ons project blijkt dat de ontwikkelde DHD-index geschikt lijkt om de kwaliteit van de voeding te evalueren in relatie tot chronische ziekten. De voedingskwaliteit van ouders blijkt beter indien zij hun maaltijden thuis gebruiken met het gezin en niet buitenshuis met anderen. In de interventiestudie, waarin de DHD-index is gebruikt om de voedingskwaliteit vast te stellen, blijkt dat zowel ouders als kinderen hun voedingskwaliteit significant verbeterden na een individueel op de ouders gerichte interventie door diëtisten. In het project is een aantal instrumenten ontwikkeld die kunnen bijdragen aan de implementatie van deze resultaten in de praktijk. Dit z
In het tweede jaar van het project is verder gewerkt aan de dataverzameling van de observatie- en interventiestudie en aan de analyses in de bestaande datasets.
Voor de observatiestudie zijn tussen juni 2011 en februari 2012 van 400 personen gegevens verzameld over antropometrie (lengte, gewicht, heup- en middelomtrek) en bloeddruk. Ook is er bloed afgenomen en urine verzameld en zijn er verschillende vragenlijsten afgenomen. Deze vragenlijsten betreffen de algemene gezondheid, eetgedrag en blootstelling aan zonlicht. Daarnaast zijn er voedingsgegevens verzameld met behulp van een voedselfrequentievragenlijst en meerdere 24- uur’s recalls, die zowel telefonisch als web-based werden afgenomen.
Voor de werving van ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd ten behoeve van het interventieonderzoek zijn alle scholen in Wageningen, Ede, Renkum, Bennekom, Rhenen, Zetten, Heteren en Heelsum benaderd en bij 80% van deze scholen is een aankondiging van het onderzoek in hun nieuwsbrief geplaatst. Daarnaast zijn er flyers opgehangen bij supermarkten, bibliotheken, apotheken, huisartsen en kinderopvang.
In november 2011 is de interventiestudie volgens plan gestart en tot nu toe zijn van 148 ouders baselinegegevens verzameld. Op het ogenblik staan nog 19 ouders ingepland voor metingen, waardoor het totaal zal komen op 167 deelnemers. Er moeten dan nog 33 deelnemers geworven en gemeten worden.
In de onderzoeksperiode zijn lichaamsmetingen (gewicht, lengte, middel- en heupomtrek) en bloeddruk gemeten, bloed afgenomen (om concentratie van cholesterol, carotenoïden en vetzuren vast te stellen), urine verzameld (om de natrium- en kaliumuitscheiding te meten) en er zijn vragenlijsten afgenomen (vragenlijsten naar eetgedrag van ouder en kind, kwaliteit van leven, lichamelijke activiteit, gebruikelijke voedselconsumptie en nog enkele algemene gegevens), en er zijn per persoon 2 webbased 24uur’s recalls afgenomen, waarmee de voeding van de vorige dag werd vastgesteld. Van de ouders in de interventiegroep zijn er tot nu toe 61 bij de diëtist geweest. Om alle deelnemers in de interventiegroep te begeleiden en te adviseren over voeding en beweging werken 7 diëtisten mee aan het onderzoek. Zij zijn zelfstandig gevestigd in Wageningen en omgeving en zijn voor de start van het interventiegedeelte uitvoerig geïnstrueerd. Zij werken met een gedetailleerd protocol, dat voor het onderzoek in overleg met hen is opgesteld, en voeren op basis hiervan de voedingsinterventie uit.
Tenslotte is er in bestaande datasets verder gewerkt aan de zogenaamde Dutch Healthy Diet index, de voedingsscore. Deze DHD- index is gevalideerd met behulp van gegevens uit de Efcoval studie en de Hoornstudie. Over de ontwikkeling van deze DHD-index is een artikel geschreven en aangeboden aan een wetenschappelijk tijdschrift. Op het ogenblik worden verder artikelen voorbereid over de validatie van de DHD-index en over de DHD-index in relatie tot voedingsgedrag. Voor het laatste artikel zijn gegevens van de voedselconsumptiepeiling van 2010 gebruikt.
Er zijn verschillende presentaties gehouden op congressen en bijeenkomsten (NULUX, WEON, NWO-voeding en tijdens de PhD-tour).