Verdere implementatie van doseringsadviezen voor geneesmiddelen bij patiënten met levercirrose
Samenvatting na afronding
Patiënten met levercirrose hebben meer kans op bijwerkingen omdat hun lever geneesmiddelen niet goed kan afbreken. In 2016 zijn er adviezen opgesteld voor geneesmiddelen bij levercirrose.
Dit vervolgproject richtte zich op betere toepassing van de adviezen.
Drie aspecten beperkten de toepassing:
- weinig communicatie over de ernst van cirrose
- onvoldoende kwaliteit van patiëntendossiers
- weinig kennis bij patiënten en zorgverleners
Resultaten
In bijeenkomsten met zorgverleners zijn communicatieproblemen besproken en oplossingen bedacht. Dit is als best practice gepubliceerd. Voor zorgverleners is materiaal ontwikkeld om een overleg over geneesmiddelen bij cirrose te houden. Dit overleg leidde tot betere patiëntendossiers. Tot slot is kennis over medicatieveiligheid bij cirrose vergroot door publicaties, instructiemateriaal, een verwijzing naar de adviezen vanuit het farmacotherapeutisch kompas en Thuisarts.nl en onderwijs.
Samenvatting bij start
Patiënten met levercirrose lopen een hoger risico op bijwerkingen omdat hun lever geneesmiddelen niet goed kan afbreken. In 2016 zijn er voor ruim 200 geneesmiddelen veiligheids- en doseeradviezen opgesteld voor gebruik bij patiënten met levercirrose. Met dit project verbeteren we de toepassing van deze adviezen.
Opzet
Drie aspecten belemmeren de toepassing. Allereerst moeten patiënten met levercirrose in beeld zijn bij zowel de huisarts/apotheek als het ziekenhuis. Hiervoor zullen artsen en apothekers worden geinterviewd om te vragen hoe zorgverleners beter zouden kunnen samenwerken. Daarnaast is het belangrijk dat de patiëntendossiers op orde zijn. Hiervoor komt een presentatie voor (huis)artsen en apothekers die zij kunnen gebruiken op hun overleg. Tenslotte heeft dit project tot doel de kennis over medicatieveiligheid bij cirrose te vergroten door publicaties in vakbladen en op websites. Voor patiënten komt er in samenwerking met het Nederlands Huisartsen Genootschap een folder voor thuisarts.nl.
Dit project is een vervolg op 836044009.
In de media
Medicatieveiligheid bij levercirrose (Farma magazine mei 2018)
Producten
Auteur: Rianne Weersink, Sander Borgsteede
Auteur: Sander Borgsteede, Rianne Weersink
Auteur: Marianna Abadier, Rianne Weersink, Sander Borgsteede
Auteur: Rianne Weersink, Sander Borgsteede
Auteur: Rianne Weersink, Sander Borgsteede
Auteur: Mulder Midas, Weersink Rianne, Borgsteede Sander, Bouma Margriet, Beekwilder Han, de Man Robert, Hunfeld Nicole
Magazine: Huisarts & Wetenschap
Auteur: R.A. Weersink en M. Abadier
Magazine: MFM Praktijkgerichte nascholing over farmacotherapie
Auteur: Sander D. Borgsteede, Vera H. Buß, Katja Taxis und Rianne A. Weersink
Magazine: Pharmazeutische Zeitung
Auteur: Sander Borgsteede en Rianne Weersink
Magazine: NLVisie
Auteur: Weersink Rianne A., Bouma Margriet, Burger David M., Drenth Joost P.H., Harkes-Idzinga S. Froukje, Hunfeld Nicole G.M., Metselaar Herold J., Monster-Simons Margje H., van Putten Sandra A.W., Taxis Katja, Borgsteede Sander D.
Magazine: British Journal of Clinical Pharmacology
Auteur: Weersink Rianne A., Timmermans Lotte, Monster-Simons Margje H., Mol Peter G.M., Metselaar Herold J., Borgsteede Sander D., Taxis Katja
Magazine: Journal of Hepatology
Auteur: Weersink Rianne A., Taxis Katja, Drenth Joost P. H., Houben Eline, Metselaar Herold J., Borgsteede Sander D.
Magazine: Drug Safety
Auteur: Rianne Weersink, Katja Taxis, Joost Drenth, Eline Houben, Herold Metselaar, Sander Borgsteede
Auteur: Rianne A. Weersink, Sander D. Borgsteede, Katja Taxis
Auteur: M. Abadier, R.A. Weersink, S.D. Borgsteede, A. de Boer
Auteur: Rianne Weersink
Auteur: Sander D. Borgsteede, Rianne A. Weersink, Katja Taxis
Auteur: Sander Borgsteede
Auteur: Rianne Weersink
Auteur: Sander Borgsteede en Katja Taxis
Auteur: R.A. Weersink, K. Taxis, S.D. Borgsteede
Auteur: Rianne Weersink
Auteur: Rianne Weersink, Sander Borgsteede
Auteur: Rianne Weersink, Chiel Ebbelaar, Mirjam Hempenius
Auteur: Rianne Weersink, Sander Borgsteede
Auteur: Nederlands Huisartsen Genootschap
Link: https://www.thuisarts.nl/leverschade
Verslagen
Eindverslag
Patiënten met levercirrose hebben meer kans op bijwerkingen omdat hun lever geneesmiddelen niet goed kan afbreken. Daarom is het soms nodig om de dosering van geneesmiddelen te verlagen, of sommige middelen helemaal niet meer te gebruiken. Om zorgverleners en de patiënt hierbij te helpen, zijn er in 2016 zijn er adviezen opgesteld voor meer dan 200 geneesmiddelen bij levercirrose. Deze adviezen zijn opgenomen in de systemen die zorgverleners gebruiken bij het voorschrijven en afleveren van geneesmiddelen. Ook zijn de adviezen te vinden op een gratis website.
Dit vervolgproject richtte zich op een betere toepassing van de adviezen, door te zorgen dat de patiënt goed in beeld is bij zorgverleners en dat zorgverleners voldoende kennis hebben om de adviezen toe te passen. Drie specifieke aspecten beperkten de toepassing en deze zijn in het project aangepakt:
1. Weinig communicatie over de ernst van cirrose. In het project zijn bijeenkomsten met zorgverleners georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten zijn communicatieproblemen besproken en oplossingen bedacht. Deze oplossingen zijn gedeeld op de website. Een voorbeeld is dat de zorgverlener de ernst van de cirrose benoemt in de brief aan andere zorgverleners, en aan de patiënt meldt dat hij/zij moet oppassen bij bepaalde geneesmiddelen.
2. Onvoldoende kwaliteit van patiëntendossiers. Voor zorgverleners is materiaal ontwikkeld om een overleg over geneesmiddelen bij cirrose te houden. Dit overleg leidde tot betere patiëntendossiers: de patiënten met levercirrose zijn beter in beeld bij huisartsen en apothekers.
3. Weinig kennis bij patiënten en zorgverleners. We hebben de kennis over medicatieveiligheid bij cirrose vergroot door publicaties, instructiemateriaal, een verwijzing naar de adviezen vanuit het farmacotherapeutisch kompas. We hebben patiëntbeschrijvingen gemaakt die worden gebruikt in de opleidingen farmacie en geneeskunde. Voor patiënten is er een module ontwikkeld op thuisarts.nl.
Met behulp van dit project zijn drie punten aangepakt die de toepassing van de adviezen beperkten. Zorgverleners weten nu beter hoe ze de patiënt met cirrose goed in beeld krijgen en zijn beter geschoold hierin. Ook is de verspreiding van de adviezen vergroot, want er zijn meer bezoekers op de website dan een jaar geleden.