Vervolgonderzoek veiligheid, kwaliteit en ethiek van Preimplantatie Genetische Diagnostiek (PGD)

Samenvatting na afronding

Dit project bestaat uit een empirisch en ethisch deelonderzoek.

Empirisch deel

Groei, gezondheid en neuropsychologische ontwikkeling van 5- en 8-jarige kinderen die geboren zijn na pre-implantatie genetische diagnostiek (PGD / embryoselectie) zijn gelijk aan die van IVF-kinderen en kinderen die uit een natuurlijke zwangerschap geboren zijn.
In de PGD-groep werd een hogere score voor probleemgedrag gevonden dan in de controlegroepen, echter binnen normaal. In de kleine groep van 8-jarige kinderen werden geen aanwijzingen gevonden voor risicofactoren op hart- en vaatziekten.

Ethisch deel

Indien nieuwe genoombrede analysetechnieken worden gebruikt om bij PGD breder te kijken dan nodig is voor het beantwoorden van de hupvraag, is dat een vorm van screening, wat een aparte rechtvaardiging behoeft. Het volledig analyseren van het genoom van IVF-embryo’s ligt nog verder in de toekomst, maar dit scenario kan niet meer worden afgedaan als science fiction en vraagt om tijdig maatschappelijk debat.
 

Samenvatting bij start

Dit is een vervolgstudie op een eerder door ZonMW gehonoreerd project. Deze studie bestaat uit een empirisch deel en een ethisch deel. De looptijd van de huidige studie is 2 jaar.

Empirisch deel

In het vervolgonderzoek onderzoeken we 5- en 8-jarige kinderen die geboren zijn na Preimplantatie Genetische Diagnostiek (PGD-embryoselectie) en vergelijken die met controlegroepen van na IVF/ICSI geboren kinderen en kinderen die geboren zijn uit een spontane zwangerschap in gezinnen die erfelijk belast zijn. Aan de ouders van de 5-jarige kinderen wordt middels vragenlijsten gevraagd naar hun motivatie en overwegingen bij de keuze voor PGD. Het doel van het onderzoek is de veiligheid en betrouwbaarheid van PGD vastleggen.
In de eerste (reeds afgesloten) studie zijn in totaal 138 5-jarige kinderen geïncludeerd: 51 PGD-kinderen, 52 IVF/ICSI-kinderen en 35 spontaan verwekte kinderen. Data werden geanalyseerd. Er werden bij lichamelijk en neuropsychologisch onderzoek geen significatie verschillen tussen de groepen gevonden.
Om de conclusies van de eerste studie meer kracht bij te zetten, worden de groepen 5-jarigen nu uitgebreid. Het is de bedoeling nog 50 5-jarige PGD-kinderen en 50 IVF/ICSI-kinderen en 30-50 spontaan verwekte kinderen te includeren. De 8-jarigen worden onderzocht om meer lange termijn gegevens te verkrijgen. Ook is een cardiovasculaire basismeting toegevoegd. De 8-jarige deelnemers worden geworven uit de groep 5-jarigen die 3 jaar geleden zijn onderzocht.
Er zijn nog geen analyses gedaan omdat afgesproken is die pas aan het einde van deze studie te doen.

Ethisch deel

Voor het ethische deelproject is contact gelegd met de groep van prof. dr. Joris Vermeesch in Leuven. Het door deze groep gepubliceerde recente protocol over omgang met bevindingen van generieke genoomanalyse bij PGD zal als uitgangspunt voor de geplande interviews en analyse worden gebruikt. De geplande focusgroep wordt voorbereid in aansluiting op een komend najaar door het Europese PGD-consortium te houden campuscourse. Er is besloten tevens aandacht te besteden aan de relatie tussen PGD/PGS en embryo-editing. Voor de deelvraag over implicaties voor het juridisch kader en de regelgeving is de projectgroep uitgebreid met juridische expertise.

Meer informatie

  • Ethische discussies veranderen voortdurend (Mediator Special Ethiek 2017)

Producten

Titel: De follow-up van kinderen die geboren zijn na PGD.
Auteur: M Heijligers
Titel: Perinatal follow-up of children born after preimplantation genetic diagnosis in the Netherlands between 1995 and 2014
Auteur: M. Heijligers1,2, V. van der Schoot1, A. van Montfoort2,3, M. Meijer-Hoogeveen4, F. Broekmans4, K. Bouman5, I. Homminga6, J. Dreesen1, A. Paulussen1, J. Engelen1, E. Coonen1,3, M. van Deursen-Luijten1, N. Muntjewerff1, A. Peeters7, R. van Golde3, M. van der Hoeven8, Y. Arens1, and C. de Die-Smulders1,2
Titel: Long-term safety and quality of preimplantation genetic diagnosis
Auteur: M. Heijligers. A.P.A. van Montfoort, M. Meijer-Hoogeveen, F.J.M. Broekmans, K. Bouman, I. Homminga, J.C.F.M. Dreesen, A.D.C. Paulussen, J.J.M. Engelen, E. Coonen, V. van der Schoot, M.H.C. van Deursen-Luijten, N. Muntjewerff, A. Peeters, R.J. van Golde, M.A.H.B.M. van der Hoeven, Y.H.J.M. Arens, and C.E.M. de Die-Smulders.
Titel: Long-term safety and quality of preimplantation genetic diagnosis
Auteur: M. Heijligers, V. van der Schoot, A. van Montfoort, M. Meijer-Hoogeveen, F. Broekmans, K. Bouman, I. Homminga, J. Dreesen, A. Paulussen, J. Engelen, E. Coonen, M. van Deursen-Luijten, N. Muntjewerff, A. Peeters, R. van Golde, M. van der Hoeven, Y. Arens, and C. de Die-Smulders
Titel: Perinatal follow-up of children born after preimplantation genetic diagnosis in the Netherlands between 1995 and 2014
Auteur: M. Heijligers. A.P.A. van Montfoort, M. Meijer-Hoogeveen, F.J.M. Broekmans, K. Bouman, I. Homminga, J.C.F.M. Dreesen, A.D.C. Paulussen, J.J.M. Engelen, E. Coonen, V. van der Schoot, M.H.C. van Deursen-Luijten, N. Muntjewerff, A. Peeters, R.J. van Golde, M.A.H.B.M. van der Hoeven, Y.H.J.M. Arens, and C.E.M. de Die-Smulders.
Titel: Long-term safety and quality of preimplantation genetic diagnosis
Auteur: M. Heijligers. A.P.A. van Montfoort, M. Meijer-Hoogeveen, F.J.M. Broekmans, K. Bouman, I. Homminga, J.C.F.M. Dreesen, A.D.C. Paulussen, J.J.M. Engelen, E. Coonen, V. van der Schoot, M.H.C. van Deursen-Luijten, N. Muntjewerff, A. Peeters, R.J. van Golde, M.A.H.B.M. van der Hoeven, Y.H.J.M. Arens, and C.E.M. de Die-Smulders.
Titel: Long-term safety and quality of preimplantation genetic diagnosis
Auteur: M. Heijligers. A.P.A. van Montfoort, M. Meijer-Hoogeveen, F.J.M. Broekmans, K. Bouman, I. Homminga, J.C.F.M. Dreesen, A.D.C. Paulussen, J.J.M. Engelen, E. Coonen, V. van der Schoot, M.H.C. van Deursen-Luijten, N. Muntjewerff, A. Peeters, R.J. van Golde, M.A.H.B.M. van der Hoeven, Y.H.J.M. Arens, and C.E.M. de Die-Smulders.
Titel: Obstetric risks of preimplantation genetic diagnosis: the results of more than 300 pregnancies conceived after PGD.
Auteur: Malou Heijligers, Yvonne Arens, John Dumoulin, Frank Broekmans, Ron van Golde, Mark van der Hoeven, Christine de Die-Smulders, Aafke van Montfoort
Magazine: Human Reproduction
Titel: Unbalanced chromosomal translocations in healthy parents: pitfalls in reproductive counseling.
Auteur: Malou Heijligers, Servi J.C. Stevens, Suzanne C.E.H. Sallevelt, Augusta M.A.. Lachmeijer, G. Heleen Schuring-Blom, Brigitte H.W. Faas, Yvonne H.J.M. Arens, Christine E.M. de Die-Smulders.
Magazine: European Journal of Human Genetics
Titel: Preimplantation genetic testing for more than one genetic condition: clinical and ethical considerations and dilemmas
Auteur: van der Schoot, V, Dondorp, W, Dreesen, J C F M, Coonen, E, Paulussen, A D C, de Wert, G, de Die-Smulders, C E M
Magazine: Human Reproduction
Titel: Pre-implantatie genetische diagnostiek: de bewaking van een moreel beladen praktijk.
Auteur: W. Dondorp, C de Die-Smulders, G. de Wert.
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Titel: IVF en PGD: mag het een onsje minder zijn
Auteur: Femke Kools
Magazine: Dagblad de Limburger/Limburgs Dagblad
Titel: Growth, health, and motor development of 5-year-old children born after preimplantation genetic diagnosis
Auteur: Heijligers, Malou, Peeters, Andrea, van Montfoort, Aafke, Nijsten, Joyce, Janssen, Etienne, Gunnewiek, Femke Klein, de Rooy, Rick, van Golde, Ron, Coonen, Edith, Meijer-Hoogeveen, Madelon, Broekmans, Frank, van der Hoeven, Mark, Arens, Yvonne, de Die-Smulders, Christine
Magazine: Fertility and Sterility
Titel: Perinatal follow-up of children born after preimplantation genetic diagnosis between 1995 and 2014
Auteur: Heijligers, Malou, van Montfoort, Aafke, Meijer-Hoogeveen, Madelon, Broekmans, Frank, Bouman, Katelijne, Homminga, Irene, Dreesen, Jos, Paulussen, Aimee, Engelen, John, Coonen, Edith, van der Schoot, Vyne, van Deursen-Luijten, Marieke, Muntjewerff, Nienke, Peeters, Andrea, van Golde, Ron, van der Hoeven, Mark, Arens, Yvonne, de Die-Smulders, Christine
Magazine: Journal of Assisted Reproduction and Genetics
Titel: The cognitive and socio-emotional development of 5-year-old children born after PGD
Auteur: Heijligers, M, Verheijden, L M M, Jonkman, L M, van der Sangen, M, Meijer-Hoogeveen, M, Arens, Y, van der Hoeven, M A, de Die-Smulders, C E M
Magazine: Human Reproduction
Titel: IN: Textbook of Obstetrics and Gynaecology. Chapter 3. Reproductive Medicine: ethical reflections
Auteur: G. de Wert en W. Dondorp
Titel: In: Handbook of New Genetic Diagnostic Technologies in Reproductive Medicine. Chapter 14. Dynamics and Ethics of Reproductive Medicine
Auteur: Guido de Wert and Wybo Dandorp

Verslagen


Eindverslag

In deze studie werden de groei, fysieke gezondheid en de neuropsychologische ontwikkeling van 5- en 8-jarige kinderen die geboren zijn na PGD (preimplantatie genetische diagnostiek/ embryoselectie) onderzocht. Op basis van de huidige onderzoeksresultaten concluderen wij dat er geen verschillen zijn tussen kinderen die geboren zijn na PGD en kinderen die geboren zijn na IVF/ICSI (in vitro fertilisatie/intracytopasmatische sperma injectie) of na een natuurlijke zwangerschap binnen families met een genetische aandoening. Hoewel de onderzochte groep nu nog klein is, vonden wij bij de 8-jarige kinderen geen aanwijzingen voor een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Uitbreiding van het huidige onderzoek is wenselijk om laatst genoemde risico beter in kaart te brengen. Ook de psychosociale ontwikkeling en de intelligentie van de kinderen in de PGD groep zijn vergelijkbaar met die van de kinderen in de controlegroepen. Zowel in de studie van 5- als 8-jarige kinderen werd in de PGD groep een hogere score voor probleemgedrag gerapporteerd dan in de controlegroepen. Deze scores vielen wel binnen normaal en dus zijn er geen aanwijzingen voor een verhoogde kans op probleemgedrag. Concluderend is PGD op basis van de huidige onderzoeksresultaten een veilige reproductieve optie voor paren met een verhoogd risico op kinderen met een genetische aandoening. In het ethiekdeel van deze studie zijn ethische vragen verkend die rijzen bij de toepassing van nieuwe genoombrede analysetechnieken, zowel in de context van PGD, als in de context van mogelijke toekomstige comprehensieve genomische screening van IVF-embryo’s. In de context van PGD rijst de vraag waar diagnostiek ophoudt en opportunistische screening begint. Terwijl het zichtbaar maken van aneuploïdie informatie, zeker wanneer die kan worden aangevuld met kennis over de meiotische/mitotische herkomst, kan worden uitgelegd als noodzakelijk voor de waarborging van de kwaliteit van de IVF-procedure en in zoverre als relevant voor de hulpvraag in bredere zin, lijkt evident dat het genereren van aanvullende informatie over bijvoorbeeld de novo mutaties moet worden beschouwd als screening, ook als de test in een diagnostische context wordt uitgevoerd. Wat betreft mogelijke toekomstige comprehensieve genomische screening van IVF-embryo’s: zelfs indien de huidige beperkingen van de kwaliteit van de test en van de daardoor op ‘single cell’ niveau gegenereerde informatie in bevredigende mate kunnen worden opgelost, roept dit scenario complexe ethische vragen op. Bijvoorbeeld: hoe kan bij zulke screening de informationele zelfbeschikking van toekomstige kinderen (het recht zelf te beslissen wat men over het eigen genoom wil weten) afdoende kan worden beschermd? Minstens voorlopig is deze screening dan ook disproportioneel.
Dit is een vervolgstudie op een eerder door ZonMW gehonoreerd project. Deze studie bestaat uit een empirisch deel en een ethisch deel. De looptijd van de huidige studie is 2 jaar. Empirisch deel In het vervolgonderzoek onderzoeken we 5 en 8 jarige kinderen die geboren zijn na Preimplantatie Genetische Diagnostiek (PGD-embryoselectie) en vergelijken die met controlegroepen van na IVF/ICSI geboren kinderen en kinderen die geboren zijn uit een spontane zwangerschap in gezinnen die erfelijk belast zijn. Aan de ouders van de 5 jarige kinderen wordt middels vragenlijsten gevraagd naar hun motivatie en overwegingen bij de keuze voor PGD. Het doel van het onderzoek is de veiligheid en betrouwbaarheid van PGD vastleggen. In de eerste (reeds afgesloten) studie werden in totaal 138 5 jarige kkinderen geïncludeerd: 51 PGD kinderen, 52 IVF/ICSI kinderen en 35 spontaan verwekte kinderen. Data werden geanalyseerd. Er werden bij lichamelijk en neuropsychologisch onderzoek geen significatie verschillen tussen de groepen gevonden. Om de conclusies van de eerste studie meer kracht bij te zetten, worden de groepen 5 jarigen nu uitgebreid. Het is de bedoeling nog 50 5 jarige PGD kinderen en 50 IVF/ICSI kinderen en 30-50 spontaan verwekte kinderen te includeren. De 8 jarigen onderzoeken we om meer lange termijn gegevens te verkrijgen. Ook is een cardiovasculaire basismeting toegevoegd. De 8 jarige deelnemers worden geworven uit de groep 5 jarigen die 3 jaar geleden zijn onderzocht. Er zijn nog geen analyses gedaan omdat afgesproken is die pas aan het einde van deze studie te doen. Ethisch deel Voor het ethische deelproject is contact gelegd met de groep van prof. dr. Joris Vermeesch in Leuven. Het door deze groep gepubliceerde recente protocol over omgang met bevindingen van generieke genoomanalyse bij PGD zal als uitgangspunt voor de geplande interviews en analyse worden gebruikt. De geplande focusgroep wordt voorbereid in aansluiting bij een komend najaar door het Europese PGD-consortium te houden campuscourse. Er is besloten tevens aandacht te besteden aan de relatie tussen PGD/PGS en embryo-editing. Voor de deelvraag over implicaties voor het juridisch kader en de regelgeving is de projectgroep uitgebreid met juridische expertise (dr Corrette Ploem, Amsterdam).

Onderwerpen

Ethiek
Zwanger

Kenmerken

Projectnummer:
731020003
Looptijd: 100%
2016
2022
Gerelateerde programma's:
Gerelateerde subsidieronde:
Vervolgonderzoek naar veiligheid, kwaliteit en ethiek van PGD
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. C. de Die-Smulders
Verantwoordelijke organisatie:
Maastricht Universitair Medisch Centrum+