Victory: Validation of Cellular tests for Lyme borreliosis
Om vast te kunnen stellen of iemand lymeziekte heeft, gebruiken artsen in Nederland vaak antistoftesten. Sinds enige tijd zijn er zogenaamde cellulaire testen op de markt. Deze testen zijn niet betrouwbaar, blijkt uit de VICTORY-studie van Amsterdam UMC, Radboudumc en het RIVM. Met deze nieuwe testen krijgen teveel mensen onterecht een negatieve of positieve uitslag.
Bloedtest onderzocht
De standaard bloedtest voor de ziekte van Lyme meet zogeheten antistoffen tegen de lymebacterie. Met een positieve uitslag van de antistoftest is onbekend of de infectie met de lymebacterie nú plaatsvindt of dat de antistoffen nog aanwezig zijn van een eerdere, misschien al genezen infectie. De nu onderzochte cellulaire testen meten de activiteit van bepaalde afweercellen in het bloed tegen de lymebacterie. De nieuwe testen blijken niet beter te werken. Verschillende commerciële laboratoria gebruiken deze testen en er zijn Nederlanders die hun bloed hiermee laten onderzoeken in Duitsland.
Onjuiste testuitslag
Er deden drie verschillende groepen mee aan het onderzoek: patiënten met lymeziekte, gezonde mensen en een groep mensen met ziekten die erom bekend staan dat ze testen voor lymeziekte kunnen verstoren. Er zijn een aantal cellulaire testen onderzocht, de nieuwe testen gaven regelmatig onterecht dat men niet de ziekte van Lyme had, terwijl de proefpersonen wel degelijk lymeziekte hadden. Ook het omgekeerde kwam voor, de test was positief, maar de proefpersonen hadden helemaal geen lymeziekte. Gevolg is dat in de praktijk veel mensen de verkeerde behandeling zouden krijgen op basis van deze testuitslagen. Er kan alleen met zekerheid iets worden gezegd over de testen die zijn onderzocht, maar de studie laat zien dat je voorzichtig moet zijn met het gebruik van bloedtesten voor lymeziekte waarvan de betrouwbaarheid niet vaststaat. Het gebruik van deze testen wordt ontraden.
Lees meer informatie over Lyme en de onderzoeken op onze themapagina over Lyme
Resultaten
De resultaten van het onderzoek staan in The Lancet Infectious Diseases.
Werking cellulaire test
Bekijk het YouTube filmpje met uitleg over het VICTORY-onderzoek naar de werking van de cellulaire test.
Verslagen
Eindverslag
In de VICTORY-studie werd onderzocht of zogeheten cellulaire tests voor Lymeziekte de ziekte nauwkeuriger kunnen vaststellen dan de huidige standaard (serologie). Van cellulaire tests wordt gezegd dat ze mogelijk sensitiever zijn vroeg in het beloop van de ziekte, en mogelijk een onderscheid kunnen maken tussen actieve Lymeziekte en een genezen Borrelia-infectie uit het verleden. Dit laatste kunnen serologische tests vaak niet, zodra er IgG seropositiveit is opgetreden. Enkele cellulaire tests worden aangeboden in sommige buitenlandse laboratoria, maar de betrouwbaarheid van die tests is vaak niet wetenschappelijk aangetoond.
In het onderzoek werden vier cellulaire tests onderzocht. Zij vertegenwoordigden het spectrum van cellulaire testmethodieken: een lymfocytentransformatietest (LTT), twee EliSpot assays en een Interferon-Gamma Release Assay (IGRA). De tests werden onderzocht in 1. patiënten met bevestigde Lymeziekte (n=271), 2. gezonde personen van de normale populatie (n=228), 3. personen met mogelijk kruisreagerende aandoeningen (n=41).
Uit de studie blijkt dat de onderzochte tests niet geschikt zijn voor het vaststellen van Lymeziekte, omdat de sensitiviteit niet beter is dan van serologie en de specificiteit significant slechter. Dit is met name van belang voor de tests die nu al aan patiënten worden aangeboden, aangezien er een aanmerkelijke kans is dat zij onbetrouwbare resultaten teruggekoppeld hebben gekregen. De studie onderschrijft de noodzaak om tests goed te onderzoeken voordat ze in de praktijk gebruikt worden, maar ook het belang van betere Lymetests in het algemeen.
Om te testen of iemand Lymeziekte heeft, wordt op dit moment onder andere gekeken naar zogenaamde antistoffen in het bloed van de patiënt. Aan deze antistoftests zitten een aantal nadelen: in de eerste weken van de infectie zijn ze vaak nog afwezig (waardoor de diagnose gemist kan worden) en op basis van antistoftests kan geen of slecht onderscheid worden gemaakt tussen een actieve infectie, en een infectie die genezen is.
Er zijn nieuwe tests ontwikkeld (zogenaamde 'cellulaire tests') die deze nadelen mogelijkerwijs niet hebben. Vóór cellulaire tests voor Lymeziekte in de reguliere geneeskunde gebruikt kunnen worden, moet eerst op de juiste wijze worden onderzocht hoe goed deze tests zijn.
Binnen de VICTORY-studie onderzoeken het Amsterdam UMC, het Radboudumc en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) hoe goed de nieuwe cellulaire Lyme-tests zijn. Zij worden hierbij geholpen door patiëntvertegenwoordigers.