Visite met de patiënt, leren van praktijkvariatie; een explorerend actieonderzoek naar de werkzame elementen van safety II
Visite met de patiënt, leren van praktijkvariatie: wat werkt?
Op de afdeling kindergeneeskunde van Meander Medisch Centrum vindt op de patiëntenkamer de artsenvisite plaats: een overleg over de voortgang en het behandelplan met kinderen, ouders, artsen en verpleegkundigen. Met actieonderzoek is ontdekt hoe deelnemers aan de visite met en van elkaar kunnen leren om nog meer duidelijkheid voor iedereen te creëren rondom de visite.
Hoe is geleerd?
We observeerden in totaal 110 visites op de kinderafdeling van het Meander MC. Ook zetten we vragenlijsten en interviews uit onder betrokken ouders en zorgverleners bij deze visites. Daarbij keken we vooral naar wat goed ging en wat nog beter zou kunnen, en brachten we in kaart wat de huidige en gewenste werkwijzen rondom visite zijn.
In het onderzoek wisselden zorgverleners multidisciplinair hun verwachtingen en belevingen uit, vroegen ze door bij onduidelijkheid en hielpen ze elkaar herinneren aan de structuur. Dit leidde tot meer inzicht in elkaars aannames, meer begrip voor elkaar, meer bereidheid tot verandering én meer werkplezier.
Resultaten
Meer uniformiteit en duidelijkheid in werkwijzen, door onder andere:
- een informatieposter voor ouders
- het uitschrijven van ontslagdoelen en vragen op het whiteboard
- het aanhouden van een vaste volgorde en inhoud bij de visite
Daarbij bleek ook dat het soms goed is om af te wijken van de uniforme standaardwerkwijze, wanneer dat past in de situatie.
Download
Blog
Kinderarts Margot Ernst-Kruis vertelt over de inzichten die dit project opleverde. ‘We hebben geleerd dat onze aannames niet altijd klopten. Zaken waarvan wij dachten dat ze heel belangrijk waren, vonden de patiënt en ouder minder belangrijk en andersom.’
Producten
Auteur: Margot Ernst en Annet van Harten
Auteur: Lilian Gerver
Auteur: Margot Ernst, Annet van Harten, Tineke Hofman
Auteur: Margot Ernst, Hannah Kansen, Janke Kragten
Auteur: Cheryl Spoorenberg en Margot Ernst-Kruis
Auteur: Martine van der Molen en Janke Kragten
Auteur: Annet van Harten en Evelien Beentjes
Verslagen
Eindverslag
Visite met de patiënt, leren van praktijkvariatie: wat werkt?
Op de afdeling kindergeneeskunde van Meander Medisch Centrum vindt op de patiëntenkamer de artsenvisite plaats: een overleg over de voortgang en het behandelplan met kinderen, ouders, artsen en verpleegkundigen. Door actieonderzoek is ontdekt hoe deelnemers aan de visite met en van elkaar kunnen leren om nog meer duidelijkheid voor iedereen te creëren.
Wat is geleerd?
- Meer uniformiteit en duidelijkheid in werkwijzen te creëren met behulp van: een informatieposter voor ouders, ontslagdoelen en vragen op het whiteboard, een vaste volgorde en inhoud in de visite.
- Af te wijken van de uniforme standaard werkwijze wanneer dat helpend was.
Hoe is geleerd?
Door het multidisciplinair uitwisselen van verwachtingen en belevingen, het doorvragen bij onduidelijkheid en het elkaar helpen herinneren aan de structuur. Dit gaf inzicht in elkaars aannames, begrip voor elkaar, bereidheid tot verandering én werkplezier!
Het actieonderzoek “visite met de patiënt, leren van praktijkvariatie” onderzoekt op de kinderafdeling van Meander Medisch Centrum hoe professionals van de complexe dagelijkse praktijk kunnen blijven leren en verbeteren.
In de voormeting (observaties, vragenlijsten, interviews) kwam naar voren dat de praktijk van de visite (work as done) verschilde van het protocol en de verwachtingen (work as imagined). Ook bleek dat ouders, verpleegkundigen en artsen, ondanks de verschillen in uitvoering van de visite, meestal tevreden waren over de kwaliteit van de visitepraktijk.
De belangrijkste reden voor tevredenheid was dat er duidelijk gecreëerd werd ten aanzien van: de huidige situatie van de patiënt en het behandelplan én ten aanzien van wat er van wie verwacht mag worden en wanneer (planning en rolverdeling). De betrokkenen wilden daarin nog meer en nog constantere kwaliteit realiseren.
Een andere bron van (on)tevredenheid betrof de omgang met tijd en aandacht. Ouders waardeerden dat er alle tijd voor hen genomen werd, artsen waardeerden de tijd die er voor opleiding was, en verpleegkundigen vonden belangrijk dat de visite op tijd afgelopen was en dat de patiënten die naar huis kunnen dan ook snel na de visite konden vertrekken. Die laatste wens stond op gespannen voet met de eerste twee.
In actiecyclus 1 zijn door het interdisciplinaire onderzoeksteam de volgende interventies gekozen om de duidelijkheid te versterken:
1. het formaliseren van het benodigde tijdvak waarbinnen de visite gehouden wordt;
2. het ophangen van een poster in de patiëntenkamer, waarop de stappen en inhoud van de visite vermeld staan. Anders dan voorheen kwam nu, bij de inventarisatie, de verpleegkundige eerst aan het woord en daarna ouder en kind.
Overige verbeterwensen werden als tweede prioriteit benoemd en voor een later tijdstip bewaard.
In de evaluatie van de interventies (observaties, interviews) kwam naar voren dat er op veel punten verbetering was gerealiseerd, ook op de punten die eigenlijk als tweede prioriteit waren benoemd: waaronder meer structuur in het gesprek, meer betrokkenheid en input van verpleegkundigen, en beter tijdsmanagement. De tijdsbeleving van de verpleegkundigen veranderde als gevolg van hun grotere inbreng in de visite.