Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland (AWTJF): in dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd
In de Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland stond het versterken van leer-en verbetercycli in de jeugdzorg centraal. Het project heeft zich gericht op de ontwikkeling van een systematische leer- en reflectie aanpak - de dialoogtafelmethodiek. Tijdens de dialoogtafels reflecteert een gezin samen met partijen betrokken bij hun zorg op de ontvangen hulp. Hierbij gaat de aandacht naar factoren die de hulpverlening bevorderen dan wel belemmeren, bijv. in termen van gezamenlijke besluitvorming, samenwerking met en tussen hulpverleners/instanties, interventies, beleidsmatige en organisatorische keuzes. De onafhankelijke voorzitter creëert veilige ruimte voor een open gesprek. Dialoogtafels hebben inzicht opgeleverd in hoe de dagelijkse jeugdhulppraktijk functioneert, structurele knelpunten en concrete aanknopingspunten voor verbetering. Het project heeft daarnaast overdraagbare kennisproducten opgeleverd: o.a. handleiding dialoogtafelmethodiek, trainingsmodule voorzitters, factsheets, infographics, publicaties, casus profielen.
Website: www.awtjf.nl
Regio: Friesland
Producten
Auteur: Holwerda, A., Heyse, L., Labun, A., Serra, M., Boomstra, N.
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Auteur: AWTJF in samenwerking met cartoonistlive.nl
Auteur: AWTJF
Auteur: AWTJF in nauwe samenwerking met gemeente Heerenveen
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Auteur: Binnenlands Bestuur (artikel gebaseerd o.a. op de bijdrage van Han Tuller over de dialoogtafels en Peer School Support Project van de AWTJF)
Auteur: Holwerda, A., Heyse, L., Labun, A., Serra, M., Boomstra, N.
Auteur: AWTJF
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/wat-vinden-jongeren-belangrijk-in-de-jeugdhulp/
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/casus-overstijgende-dialoogtafel-eigen-regie-en-eigen-kracht/
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Auteur: Tsvetina Ivanova, Ronja Reijngoud en Fini Gellersen (onder de begeleiding van Liesbet Heyse en Alona Labun)
Link: https://awtjf.nl/onderzoek-platform-ervaringsdeskundigheid-afgerond/
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Auteur: AWTJF
Link: https://infogram.com/1p7v9gj1d5xq65cz2jge7nnlpnhnvxv0drv?live
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/pizza-meet-up-met-jongeren-bij-jimmys/
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/publicaties/
Auteur: AWTJF in samenwerking met ZonMw
Link: https://awtjf.nl/dialoogtafels-in-de-spotlights/
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Anja Holwerda & Alona Labun
Auteur: AWTJF
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: AWTJF
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: AWTJF
Auteur: AWTJF
Auteur: AWTJF
Auteur: Alona Labun
Auteur: AWTJF
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: AWTJF
Auteur: AWTJF
Auteur: Anja Holwerda en Alona Labun
Auteur: AWTJF
Auteur: AWTJF
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: AWTJF
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: AWTJF
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: AWTJF
Auteur: AWTJF
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in samenwerking met WELLZO Jongerenwerk
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in samenwerking met regionale Werkplaats Sociaal Domein Friesland en WELLZO Jongerenwerk
Auteur: Anja Holwerda en Alona Labun
Auteur: Alona Labun en Liesbet Heyse
Auteur: AWTJF
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Rafael Wittek, Liesbet Heyse en Alona Labun
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: AWTJF
Link: https://www.youtube.com/watch?v=HoDpeGXt9gY&feature=youtu.be
Auteur: AWTJF
Link: https://www.youtube.com/watch?v=18RVE6rLsZM&feature=youtu.be
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in nauwe samenwerking met jeugdigen en ouders
Auteur: AWTJF
Link: https://www.youtube.com/watch?v=J6Z9Xe0kntI&feature=youtu.be
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in samenwerking met ZonMw en Meinoud Sportel
Link: https://www.youtube.com/watch?v=Ky9bE2p9BDI
Auteur: AWTJF in samenwerking met Studio van der Velde
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: AWTJF in samenwerking met Studio van der Velde
Auteur: AWTJF
Auteur: AWTJF
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in nauwe samenwerking met jeugdigen, ouders, professionals en docenten
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/publicaties/
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in samenwerking met ZonMw
Auteur: Dr. Anja Holwerda, Dr. Alona Labun, Dr. Liesbet Heyse, Dr. Marike Serra
Magazine: Kind en Adolescent Praktijk
Auteur: Holwerda, A., Labun, A., Heyse, L., Serra, M.
Magazine: Kind en Adolescent Praktijk
Auteur: Holwerda, A., Labun, A., Heyse, L., Serra, M.
Magazine: Kind en Adolescent Praktijk
Link: https://link.springer.com/article/10.1007/s12454-017-0010-1
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in samenwerking met Tjeerd van der Velde Vormgeving
Link: http://www.awtjf.nl
Auteur: AWTJF (in nauwe samenwerking met NHL Stenden Hogeschool)
Verslagen
Eindverslag
De Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland (AWTJF) heeft de dialoogtafelmethodiek ontwikkeld - een systematische reflectiemethodiek met als doel verbetering van de kwaliteit en het proces van zorgverlening. Door het ontwikkelen van een aanpak voor leer-en verbetercycli in de jeugdzorg heeft AWTJF een bijdrage geleverd aan het in kaart brengen van dilemma’s die zich voordoen in de dagelijkse jeugdzorg praktijk tijdens de turbulente transformatie periode, aan de professionalisering in de zorg voor jeugd en aan het op gang brengen van een leer-en verbeterbeweging in de regio.
Tijdens de dialoogtafelbijeenkomsten evalueren jeugd en opvoeders samen met diverse bij hun zorg betrokken partijen de verschillende aspecten van de ontvangen hulp. Deelnemers zitten vanuit hun eigen ervaringen met het hulpverleningstraject aan tafel. De onafhankelijke voorzitter creëert ruimte voor een open en veilige dialoog: wat zijn de uitkomsten, welke factoren hebben de hulpverlening verder geholpen, welke zorgden juist voor belemmering en waarom, welke (verbeter)afspraken kunnen worden gemaakt?
In de looptijd van het project zijn er 28 casus-specifieke dialoogtafels en 10 casus-overstijgende dialoogtafels gehouden in meerdere Friese gemeenten. De opbrengsten van de dialoogtafels zijn verwerkt in zgn. visuele casusprofielen. Hierin zijn op vier verschillende niveaus succes- en belemmerende factoren in de zorg voor jeugd in kaart gebracht: (1) het gezin, (2) de professional, (3) de organisatie / context waar de professional werkt of (4) de ingezette interventies.
De TOP 3 succesfactoren tijdens een hulpverleningstraject is: (1) motivatie en eigen kracht gezin; (2) alliantie gezin en hulpverlener; (3) (ruimte voor) zorg op maat. De kritische belemmerende factoren die het meest aan de orde zijn gekomen tijdens de dialoogtafels zijn: (1) jongeren en gezinnen worden onvoldoende betrokken bij besluitvorming in/rondom het hulpverleningsproces; (2) systematische probleem- en krachtenanalyse ontbreekt vaak bij besluiten over in te zetten hulp; (3) jongeren en gezinnen krijgen vaak niet op tijd de zorg die past bij hun problemen en behoeften; (4) samenwerking / onderlinge afstemming tussen professionals en organisaties, met name met wijkteam / gebiedsteam en onderwijs zijn grote knelpunten; (5) werkdruk hulpverleners i.c.m. capaciteit; (6) bestaande (actuele) kennis wordt onvoldoende benut in de dagelijkse praktijk.
De ervaringen met het toepassen van de dialoogtafelmethodiek in de praktijk laten zien dat deze bijeenkomsten voor cliënten een aanzienlijk positief en versterkend effect hebben: zij voelen zich gehoord en beter begrepen. Kenmerkend voor een dialoogtafel is een bijzondere dynamiek en ruimte om stil te staan bij zowel dingen die goed zijn gegaan als dingen die niet goed zijn gegaan en bij de onderliggende oorzaken van de geconstateerde knelpunten. Deze open gesprekken, waarin alle deelnemers zich kwetsbaar durven opstellen, leiden tot meer begrip bij hulpverleners voor gedrag van jeugdigen en ouders, collega hulpverleners of van andere betrokken partijen, zoals school. Op het niveau van de casuïstiek zijn n.a.v. de dialoogtafels concrete acties voorgesteld en uitgevoerd om de kwaliteit van de hulpverlening aan gezinnen te verbeteren. Zo zijn er bijvoorbeeld nieuwe samenwerkingsafspraken tussen professionals en instanties ontstaan. Bepaalde werkwijzen binnen gebiedsteams / instanties zijn aangepast om beter aan te sluiten bij de praktijk. Ook werd n.a.v. de dialoogtafels duidelijk op welke terreinen specifieke (na en bij)scholing van hulpverleners nodig is. Echter op casus-overstijgend niveau blijkt het in de praktijk moeilijk om voldoende aandacht en ruimte vrij te maken binnen de organisaties voor het daadwerkelijk toepassen van de geleerde lessen. Wat daarvoor nodig is, is een klimaat waarin professionals, organisaties, gemeenten of regio’s een praktische manier vinden om op basis van de uitkomsten van casus analyses, zoals de dialoogtafel, gezamenlijk te leren en te verbeteren.
Het dialoogtafelproject heeft geleid tot een aantal praktische kennisproducten. Dit om ervoor te zorgen dat de dialoogtafels na afronding van het AWTJF onderzoeksproject een structurele plaats kunnen krijgen binnen de dagelijkse jeugdhulppraktijk. Zo is er bijvoorbeeld een uitgebreide en een 'light' versie handleiding voor toekomstige gebruikers uitgewerkt. Daarnaast is er een trainingsmodule ontwikkeld om nieuwe voorzitters van de dialoogtafels op deze taak voor te bereiden.
Om de dialoogtafel ook in de toekomst te kunnen inzetten in trajecten binnen de zorg voor jeugd, werken we samen met het regionale opleidingsplatform OP Jeugd. Het is de bedoeling om de dialoogtafel en mogelijk ook een trainingsmodule voorzitters als producten tegen kostprijs beschikbaar te stellen aan de geïnteresseerde partijen.
Voor een volledig overzicht van de opgeleverde kennisproducten verwijzen wij u naar de AWTJF website (www.awtjf.nl).
Binnen de Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland (AWTJF) en het dialoogtafelproject is in samenwerking met jongeren, ouders en de AWTJF partners de dialoogtafelmethodiek ontwikkeld. Terugkijkend naar wat dit project en het gezamenlijk werken aan de doelstellingen heeft opgeleverd, vinden we de volgende inzichten en resultaten het belangrijkst:
1. Meer regie aan jongeren en gezinnen door hen centraal te zetten en door systematische leer- en verbetercycli op gang te brengen. De door de AWTJF ontwikkelde dialoogtafelmethodiek voor jongeren en gezinnen heeft een aanzienlijk positief en versterkend effect. Een expliciete uitnodiging aan jongeren en gezinnen om hun ervaringen te delen en vervolgens hierover op een gelijkwaardige manier met betrokken hulpverleners in gesprek te gaan onder leiding van een onafhankelijke voorzitter, gaf jongeren en opvoeders het gevoel dat zij gehoord worden, dat er echt naar hen geluisterd wordt. De dialoogtafel gaf vaak de gelegenheid het zorgtraject of de moeilijke periode waarin het traject plaatsvond af te sluiten. Elke keer ontstond er een bijzondere dynamiek en ruimte om stil te staan bij zowel dingen die goed zijn gegaan tijdens een hulpverleningstraject als dingen die niet zo soepel of slecht zijn gegaan, om samen te leren van de opgedane door iedereen ervaringen. Deze open gesprekken, waarin zowel professionals als jongeren en opvoeders zich kwetsbaar durfden op te stellen, hebben geleid tot meer begrip bij hulpverleners voor gedrag en problematiek van gezinnen, als ook meer begrip voor de aanpak en bepaalde keuzes van collega hulpverleners of van andere betrokken bij het gezin partijen, zoals school. Deze opbrengsten zijn relevant voor zowel jongeren en gezinnen, als voor de professionals.
2. Inzicht in hoe de dagelijkse jeugdhulppraktijk functioneert met concrete aanknopingspunten om structureel aan verbetering van de kwaliteit van de hulpverlening te werken. In de looptijd van het project zijn er 28 casus-specifieke dialoogtafels en 10 casus-overstijgende dialoogtafels gehouden in meerdere Friese gemeenten. Deze dialoogtafels waren geslaagde bijeenkomsten die door zowel jongeren, ouders als professionals enthousiast werden ontvangen en heel positief beoordeeld. De dialoogtafels hebben waardevolle inzichten opgeleverd m.b.t. de kritische succes- en belemmerende factoren tijdens een hulpverleningstraject (zie samenvatting). Op het niveau van de casuïstiek zijn n.a.v. de dialoogtafels concrete acties voorgesteld en uitgevoerd om de kwaliteit van de hulpverlening aan gezinnen te verbeteren. Daarmee is bijgedragen aan de kennisontwikkeling en professionalisering in de zorg voor jeugd, als ook aan het creëren van een leer- en verbeterbeweging in de regio.
3. Dialoogtafelmethodiek als een overdraagbaar leer- en reflectie instrument. In samenwerking met jongeren, ouders en partijen uit praktijk, beleid, onderwijs en onderzoek is de dialoogtafelmethodiek uitgewerkt met alle bijbehorende materialen. Dit om ervoor te zorgen dat de dialoogtafels na afronding van het onderzoeksproject een structurele plaats kunnen krijgen binnen de dagelijkse jeugdhulppraktijk (zie samenvatting).
4. In de looptijd van het project hebben we op een gelijkwaardige manier met de doelgroep samengewerkt. Door het gezamenlijk optrekken binnen de projecten hebben we met elkaar en van elkaar geleerd. Het samenwerken met jongeren en gezinnen heeft geleid tot een completer beeld van de binnen de werkplaats onderzochte thema’s, daarbij behorende vraagstukken en concrete, praktische opbrengsten die relevant zijn voor zowel de doelgroep zelf, als ook voor de professionals, beleidsmakers en bestuurders.
5. Het breed gedragen en stevig samenwerkingsverband met een grote betrokkenheid van relevante partners en aandacht voor gezamenlijk leren en verbeteren in de regio is een van de grootste opbrengsten van de afgelopen jaren.
In de looptijd van het project zijn er meerdere activiteiten uitgevoerd om goede verspreiding van de opgedane kennis te bevorderen. Zo zijn er visuele casus profielen uitgewerkt, infographics, factsheets, filmpjes en praktijkverhalen gemaakt, meerdere publicaties uitgebracht over de dialoogtafels en over de ervaringen met het toepassen van dialoogtafels in de praktijk. De opgedane inzichten zijn regelmatig gedeeld via nieuwsberichten op de AWTJF website en de gezamenlijke werkplaatsen website, de websites van de AWTJF partnerorganisaties en ZonMw / ZonMw nieuwsbrief Jeugd, als ook via de sociale media kanalen. Twee keer per jaar hebben we een AWTJF nieuwsbrief uitgezet met een uitgebreid overzicht van de actuele ontwikkelingen binnen de werkplaats en haar projecten. Tenslotte, hebben we meerdere presentaties en workshops gegeven tijdens de regionale (refereer)bijeenkomsten voor professionals en beleidsmakers, regionale en landelijke congressen en symposia.
Voor een volledig overzicht van activiteiten en producten verwijzen wij u naar de AWTJF website (www.awtjf.nl).