Mobiele menu

Actieonderzoek uitkomst gestuurde geboortezorg

Projectomschrijving

Doel

Deze USER-studie had als doel om met alle geboortezorgverleners te leren en verbeteren met uitkomstinformatie.

Werkwijze

In 3 verloskundig samenwerkingsverband (VSV) werden patiënt-gerapporteerde uitkomsten en ervaringen (PROM en PREM) geïmplementeerd. Deze vragenlijsten vroegen op 5 momenten in de zwangerschap en postpartum naar de gezondheid en ervaringen van zwangeren/kraamvrouwen. De antwoorden werden individueel gebruikt voor betere zorg in de spreekkamer. Tevens ontwikkelden zorgverleners en onderzoekers gezamenlijk een interprofessionele leerstrategie met uitkomst data van elk VSV. In de leersessies werden aan de hand van data (uit de vragenlijsten en klinische registraties) en de perspectieven van zorgverleners persona’s besproken. De persona’s gaven gezicht aan belangrijke uitdagingen in het VSV, waardoor het makkelijker was om met elkaar in gesprek te gaan. Gezamenlijk werden hieruit de speerpunten en acties bepaald. Ook werd er gereflecteerd op samenwerking in het VSV, wat hielp om het leren en verbeteren beter vorm te geven.

Resultaten

Het resultaat is een handleiding voor het opzetten van een VSV brede kwaliteitscyclus met patiëntgerichte uitkomstdata. De handleiding ‘VSVdata naar VSVdoen’ beschrijft de volledige aanpak van de ontwikkelde leerstrategie, inclusief voorbereidingsmeeting en leersessies. Het bevat concrete handvatten zoals een casusbank met persona’s, een datawijzer met databronnen en verschillende templates voor het organiseren van de leersessies

Aanbevelingen

  • Maak voor gezamenlijk leren en verbeteren gebruik van beschikbare data in het netwerk. Via verschillende data bronnen zijn er veel gegevens op te halen over de VSV populatie. Ook al is koppeling van die data (nog) niet altijd mogelijk, kunnen de data goed gebruikt worden als signalering.
  • Een werkvorm zoals persona’s is aan te raden omdat herkenbare casuïstiek maakt dat de discussie minder over de achtergrond van de data gaat en meer over de inhoud van zorg. Hiermee is het in het gesprek tussen allerlei verschillende disciplines gemakkelijker om ieders perspectief op de problematiek te kunnen geven.
  • Betrek zoveel mogelijk relevante disciplines (zoals kraamzorg, verpleging, jeugdzorg) bij gezamenlijk leren en verbeteren in een VSV. De verschillende invalshoeken op een casus helpen om tot verbeter initiatieven te komen.
  • Naast reflectie op data en zorg inhoud, bleek de reflectie op de samenwerking ook waardevol onderdeel van de leer- en verbetersessie. Dit was aanvankelijk bedoeld als onderzoeksmethode, maar de ruimte voor discussie over samenwerkingsfactoren die hier ontstond hielp het VSV in de opvolging van gezamenlijke verbeteracties. Een aanbeveling is daarom om ook een deel reflectie op samenwerking te behouden in de leersessies.
  • Het is aan te bevelen om deze (en andere) leer- en verbeterstrategie op te nemen in de Zorgstandaard Integrale Geboortezorg als vorm voor kwaliteitsverbetering. Hierdoor is zo’n sessie organiseren in plaats van ‘extra’ werk bovenop bijvoorbeeld de perinatale audits die moeten worden georganiseerd, een andere vorm die VSV kunnen kiezen voor hun kwaliteitsbeleid. Ook zullen VSV op andere manieren moeten worden ondersteund bij het borgen van hun kwaliteitscyclus, zoals regionale trainers die kunnen ondersteunen bij de organisatie.
  • Om PROM/PREM data te gebruiken voor kwaliteitsverbetering is het wenselijk als ze ook direct bruikbaar zijn in de dagelijkse zorg. Door individuele uitkomsten in de spreekkamer te bespreken, levert het voor de zwangere en de zorgverlener direct iets op. Om dit netwerk breed te realiseren kunnen VSV’s (op de lange termijn) inzetten op het meenemen van PROM/PREM in regionale gegevensuitwisseling (Babyconnect). Gezien de variëteit aan verloskundige dossiers lijkt het meest haalbare scenario dat ziekenhuis EPD een ingebouwde PROM/PREM functie hebben, terwijl verloskundige praktijken met een externe applicatie werken, welke met elkaar gegevens uit kunnen wisselen. Ook PROM/PREM die in een PGO verzameld worden moeten uitwisselbaar zijn met systemen van zorgverleners.
  • Aanbevelingen voor verbeteringen in de PROM/PREM vragenlijsten van de ICHOM set zijn doorgevoerd in het BUZZ-project. Deze aangepaste vragenlijsten zijn beschikbaar via de website en worden momenteel ingebouwd in Hix Standard Content. Ziekenhuizen die hierover beschikken zouden hier dus binnenkort gebruik van kunnen maken.

Interview

Hoe kan gebruik van data het leren en verbeteren binnen zorgteams en tussen organisaties ondersteunen? Promovendi Merel van Lierop en Alies Depla vertellen hoe zij in de ouderenzorg en integrale geboortezorg data onderdeel maken van het dagelijkse werk.

> Lees het interview

Producten

Titel: website waardegedreven geboortezorg
Auteur: BUZZ & USER teams
Link: http://www.waardegedrevengeboortezorg.nl
Titel: www.uitkomstgerichtegeboortezorg.nl
Auteur: Marjolein Poels, Alies Depla, Mireille Bekker
Link: http://www.uitkomstgerichtegeboortezorg.nl
Titel: E-module Uitkomstgerichte geboortezorg
Auteur: Projectteam Actieonderzoek: Alies Depla, Mariëlle Jambroes, Anna Kersten, Marjolein Poels, Mireille Bekker Onderwijscentrum UMC Utrecht: Magreet Manrique, Fiona Slond, Daan van der Ham Directie informatie technologie, UMC Utrecht: Rob Schouten
Titel: Handleiding VSVdata naar VSVdoen
Auteur: USER projectteam: Alies Depla, Marije Lamain-de Ruijter, Anna Kersten, Marielle Jambroes, Marjolein Poels, Gonül Dilaver, Annemiek Evers, Femke van Swigchum, Nynke Scheel, Arie Franx en Mireille Bekker.
Titel: Value based perinatal care: women at the centre of learning healthcare networks
Auteur: AL Depla
Link: https://www.publicatie-online.nl/publicaties/alies-depla
Titel: A feasibility study of implementing a patient-centered outcome set for pregnancy and childbirth
Auteur: Anne L. Depla Hiske E. Ernst-Smelt Marjolein Poels Neeltje M. Crombag Arie Franx Mireille N. Bekker
Magazine: Health Science Reports
Titel: PROM and PREM in routine perinatal care: mixed methods evaluation of their implementation into integrated obstetric care networks
Auteur: Depla AL, Pluut B, Lamain-de Ruiter M, Kersten AW, Evers IM, Franx A, Bekker MN
Magazine: Journal of Patient-reported Outcomes
Titel: Quality Improvement with Outcome Data in Integrated Obstetric Care Networks: Evaluating Collaboration and Learning Across Organizational Boundaries with an Action Research Approach
Auteur: ANNE LOUISE DEPLA ANNA W. KERSTEN MARIJE LAMAIN-DE RUITER MARIELLE JAMBROES ARIE FRANX INGE M. EVERS BETTINE PLUUT MIREILLE N. BEKKER
Magazine: International Journal of Integrated Care
Titel: Patient reported outcomes and experience measures in perinatal care to guide clinical practice: the first results
Auteur: Anne Louise DeplaEmail Anne Louise Depla Marije Lamain-Ruiter Lyzette L. Laureij Hiske Ernst-Smelt Jan Hazelzet Arie Franx Mireille N. Bekker
Link: https://ijic.org/articles/10.5334/ijic.ICIC22226

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

De ICHOM Uitkomstenset Zwangerschap & Geboorte zal de komende jaren worden geïmplementeerd in Nederland met brede steun vanuit de geboortezorg zorgprofessionals en beroepsverenigingen. Het is een internationale indicatoren set voor de geboortezorg, ontwikkeld door een internationale organisatie die uitkomstensets samenstelt per ziektebeeld vanuit het perspectief van de patiënt. Hiermee krijgt de zwangere meer zeggenschap en regie over haar zorgproces en krijgt uitkomstgerichte geboortezorg echt gestalte. Met de invoering van de ICHOM set binnen Verloskundig Samenwerkingsverbanden (VSVs), geven zij invulling aan de opdracht van het college perinatale zorg (CPZ) om uitkomsten en ervaring te meten en te gebruiken voor integrale kwaliteitsverbetering met de patiënt centraal. Deze implementatie wordt dan ook gesteund door Zorginstituut Nederland, de minister van VWS en de NFU in verschillende subsidie programma’s. Echter ontbreekt hierbij kennis over de manier waarop VSVs multidisciplinair leren en verbeteren, en effectieve leermethoden om te gaan werken met de ICHOM set als basis voor kwaliteitsverbetering. Het doel van dit onderzoek is het ontwikkelen en evalueren van leer- en verbetermethoden voor een kwaliteitscyclus gebaseerd op de ICHOM set in een VSV. De set zal geïmplementeerd worden in 4-6 VSVs binnen de regio van Geboortezorg Consortium Midden Nederland (GCMN) middels een stepped-wedge cluster design. Voorafgaand zullen we interprofessionele leermethoden ontwikkelen die we parallel aan de implementatie van de ICHOM set zullen inzetten en evalueren. De focus in de leermethoden zal liggen op interprofessionele samenwerking tussen alle professionals die verantwoordelijk zijn voor de gemeten uitkomsten van het lokale zorgnetwerk. Het actieonderzoek begeleidt de implementatie door middel van een iteratief proces waarbij ieder VSV een eigen leer en verbeterproces doormaakt. De lokale setting van de VSVs staat centraal, terwijl ze tegelijkertijd van elkaars ervaringen leren binnen de kennis structuur van het consortium. In de effect en procesevaluatie zal het effect van verschillende leerstrategieën op uitkomsten van zorg, cliënt regie en samenwerking tussen professionals worden onderzocht. Daarmee wordt het impact van de leermethodieken zichtbaar voor zowel cliënt als zorgverlener. Dit actieonderzoek wordt deels synchroon aan twee andere ICHOM projecten uitgevoerd. Het Zorginstituut Nederland (ZiN) financiert landelijke implementatie van de set in 6 pilotregio’s, waarvan één VSV Alliant is. Ook heeft het GCMN een deel van de Zwangerschap & Geboorte 2 subsidie bestemd voor ICHOM implementatie in de regio. De doelstelling van dit project sluit aan bij deze projecten, aangezien deze subsidies vooral gericht zijn op praktische implementatie, maar niet op lokale processen volgens welke men leert en verbetert binnen een VSV. Het tijdspad en de resultaten van de projecten wordt nauw met elkaar afgestemd, door intensieve samenwerking en overlap in de leden van de projectgroepen. De beoogde resultaten zijn enerzijds interprofessionele leermethoden voor de implementatie van een kwaliteitscyclus op basis van ICHOM in een VSV, en anderzijds kennis over de manier waarop VSVs nieuwe werkwijzen duurzaam implementeren in de complexe zorgpraktijk. Dit leidt op termijn tot betere uitkomsten en meer regie voor de cliënt, en kennis en vaardigheden bij professionals over interdisciplinair samenwerken en patiëntgericht verbeteren. Bovendien krijgen VSVs inzicht in de manier waarop ze effectief nieuwe werkwijzen kunnen implementeren in hun complexe multidisciplinaire zorgpraktijk en levert het kennis en tools op voor onderwijsinstellingen om interdisciplinair samenwerken in hun curriculum te verwerken. Om dit te behalen werken professionals uit het verloskundig zorgnetwerk samen met experts op het gebied van onderwijs, implementatie en verbeterprocessen in de ontwikkeling en evaluatie van de leermethoden en het implementatieproces. Tevens is de cliënt vertegenwoordigd in de projectgroep, en worden cliënten betrokken bij de implementatie en evaluatie. Daardoor worden de leerdoelen aangesloten op het belang van cliënten, met aandacht voor diversiteit. Bovendien zijn de lokale opleidingsinstellingen van alle beroepsgroepen binnen de geboortezorg nauw betrokken bij de totstandkoming en implementatie van de leer- en verbetermethoden, om de resultaten passend te maken voor alle niveaus en te borgen in de structuur van verschillende opleidingen. Voor verdere disseminatie van kennis en leermethoden zullen we zoveel mogelijk gebruik maken van reeds bestaande structuren zoals regiobijeenkomsten en kennisnet, waarvoor we steun hebben van het GCMN en het CPZ. Bovendien staan landelijk de beroepsverenigingen, VWS en ZiN achter de ontwikkeling en implementatie van de ICHOM, waarmee er diverse kanalen zijn voor publicaties en presentaties op congressen. Hierin werken we samen met de landelijke ICHOM-pilot, voor eenduidige en effectieve communicatie.

Kenmerken

Projectnummer:
516012516
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2019
2023
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
dr. A.L. Depla
Verantwoordelijke organisatie:
Universitair Medisch Centrum Utrecht
Afbeelding

Leren en verbeteren

Nieuwe kennis en innovaties onderdeel maken van de dagelijkse praktijk kan alleen als zorgprofessionals en zorgorganisaties duurzaam en systematisch leren en verbeteren. Daarom financieren we 13 projecten waarin projectteams werken aan methodiekontwikkeling en onderzoek. Dit project is daar één van. Bekijk de andere projecten.