ALPHA-NL: Signalering Kindermishandeling tijdens de zwangerschap

De ALPHA-NL is een korte zelf-invullijst voor zwangeren. De lijst wordt vroeg in de zwangerschap door de cliënt ingevuld voorafgaand aan een consult. Dit helpt de verloskundige en cliënt om te praten over de thuissituatie en opgroei-omstandigheden voor kinderen en samen te beslissen of er wat extra ondersteuning of hulp in de zwangerschap moet komen, ter voorbereiding op het ouderschap.

Doel van dit onderzoek was om meer te weten te komen over de validiteit en betrouwbaarheid van de ALPHA-NL. Het is belangrijk voor zowel verloskundigen als cliënten om te weten of gewerkt wordt met een betrouwbaar instrument. Zes verloskundigenpraktijken en één ziekenhuis in Amsterdam, Zaanstad en Haarlem, deden mee aan het onderzoek. De ALPHA-NL behoort daar tot de standaardzorg. Ten behoeve van het onderzoek hielden verloskundigen apart hun bevindingen bij. Vrouwen die wilden meedoen aan het onderzoek (in totaal 175) ontvingen van TNO een uitgebreide online vragenlijst (bestaande uit gevalideerde tests) en een uitnodiging voor een interview met een veldwerker (jeugdverpleegkundigen). Deze werkwijze was goedgekeurd door een medisch ethische toetsingscommissie.

Eerst is de ALPHA-NL zelf onderzocht. Hiervoor zijn de gegevens van (anonieme) ingevulde ALPHA’s-NL uit twee eerdere onderzoeken betrokken. De ALPHA-NL blijkt een goede maat voor ‘opgroei-omstandigheden’ te kunnen bieden en intern consistent te zijn (0.84).

Door de uitkomsten op de ALPHA-NL te vergelijken met die op de online vragenlijst weten we dat de scores op de ALPHA-NL met de referentiematen geassocieerd zijn zoals verwacht qua richting en sterkte, met uitzondering van de coping vragenlijst. De overige associaties hadden een gemiddelde sterkte in de verwachte richting.

Daarnaast zijn de inschattingen en conclusies van de verloskundigen (op basis van de ALPHA-NL + nagesprek) vergeleken met die van de veldwerkers (op basis van online vragenlijst + interview). Hieruit komt naar voren dat verloskundigen systematisch maar met veel spreiding, de opgroei-omstandigheden gunstiger inschatten dan veldwerkers. De conclusies voor wel of geen extra steun of hulp in de zwangerschap (of even afwachten) bleken voor 60% exact overeen te komen; met name wanneer er geen bijzonderheden waren (90%). Echter de conclusies om wel extra steun of hulp in de zwangerschap voor te stellen, kwam in 26% overeen tussen verloskundige en veldwerker. Hier kunnen tal van redenen voor zijn, waaronder handelingsverlegenheid. Hiervoor is nader (kwalitatief) onderzoek nodig.

De ALPHA-NL blijkt een valide vragenlijst voor verloskundigen om te gebruiken. Daarvoor is het belangrijk dat die ingebed wordt in:
- een samenwerking met de jeugdgezondheidszorg,
- een samenhangend geheel van beschikbare interventies die variëren van een laagdrempelig steuntje in de rug tot hulp voor specifieke groepen kwetsbare zwangeren.