Mobiele menu

Changes in the use and organization of care in general practices and out-of-hours services: lessons learned from the COVID-19 pandemic

Het uitbreken van de COVID-19-pandemie had een grote effect op de zorg via de eigen huisarts of via de huisartsenpost. In het COVID-GP project onderzochten we met 1) gegevens uit de elektronisch patiëntendossiers van de huisarts of huisartsenpost, 2) vragenlijsten uit het Nivel Corona cohort en 3) interviews met patiënten en zorgprofessionals wat de gevolgen waren voor het zorggebruik en de organisatie van huisartsenzorg. In de eerste fase van de pandemie was er veel afname in de zorg via de huisarts en werd een deel van de zorg op afstand geleverd. Ondanks positieve ervaringen rond toegankelijkheid (langere consulten, minder drukte in de wachtkamer) en effectiviteit (beperken van patiëntenstromen door triage (medische en niet-medische regels die teams van zorgverleners moeten volgen bij het maken van zo’n keuze dit heet “triage”) en zorg op afstand), nam het zorggebruik in de loop van de tijd/pandemie weer toe en waren de consulten weer vaker in de huisartsenpraktijk gepland. Meer onderzoek is noodzakelijk om te achterhalen wat de lange termijn effecten zijn van de uitgestelde of gemiste huisartsenzorg en hoe de oplossingen in de pandemie ook kunnen bijdragen aan het verlagen van de druk op de huisartsenzorg buiten een pandemie.

Doel

Het overkoepelende doel van het project is inzicht krijgen in de impact van COVID-19 maatregelen op zorggebruik en organisatie van zorg in huisartsenpraktijken en HAP en de ervaringen van patiënt en professional.

Onderzoeksopzet

Het onderzoek is een samenwerking tussen het Nivel en het UMCG. Routine zorgdata uit de elektronische patiëntendossiers van de huisartspraktijken en de HAP worden geanalyseerd om het zorggebruik in kaart te brengen. Deze zullen, met specifieke aandacht voor kwetsbare groepen in onze samenleving, worden gerelateerd aan:

  1. Organisatorische veranderingen
  2. Ervaringen van patiënten en zorgprofessionals verkregen uit interviews
  3. Vragenlijsten en gegevens over het gebruik van Thuisarts.nl

Eerste resultaten

Het eerste resultaten van dit onderzoek zijn te vinden in maart 2021 gepubliceerd. Dit gaat over verminderd zorggebruik in 2020 voor niet-COVID-19 geassocieerde zorg, behalve voor ouderen. Dit zijn de kernpunten van het artikel:

  • Tijdens het voorjaar en het najaar was het zorggebruik op de huisartsenpost voor niet COVID-19 geassocieerde gezondheidsproblemen aanzienlijk lager, in vergelijking met voor de coronapandemie. In de zomer was het zorggebruik vergelijkbaar met 2019.
  • Bij ouderen (≥70 jaar) is er geen afname in het zorggebruik op de huisartsenpost voor niet COVID-19 geassocieerde gezondheidsproblemen in coronatijd van 2020.
  • Er is een toename van contacten met de huisartsenpost gerelateerd aan (schouwen bij) dood / overlijden en dyspnoe / benauwdheid toegeschreven aan luchtwegen voor ouderen (≥70 jaar).

Het artikel is te lezen op de website van Nivel. Verder is er een kwartaalrapportage gemaakt over afgenomen zorggebruik van zwangeren en net bevallen vrouwen. Binnenkort zal een rapportage naar zorggebruik onder COPD- en astmapatiënten volgen.

Context Organisatie van zorg

Dit onderzoek is één van de 10 onderzoeken naar het onderwerp ‘organisatie van zorg’. De COVID-19-pandemie heeft een negatieve impact gehad op het gehele zorgsysteem in Nederland. De resultaten van dit onderzoek helpen bij het inrichten van zorg, zodat hoogwaardige kwaliteit van zorg geleverd kan blijven worden. Dit geldt zowel voor ziekenhuiszorg, als huisartsenzorg, geestelijke gezondheidszorg en thuiszorg.

ZonMw werkt, samen met opdrachtgevers, beleidsmakers, onderzoekers, patiënten, praktijkprofessionals, dataprofessionals en internationale partners, aan mogelijkheden om nu en in de toekomst met onderzoek en kennis bij te dragen aan oplossingen in de strijd tegen het coronavirus en COVID-19 en de effecten daarvan op de maatschappij.

Uitvoerende partijen

Nivel en UMC Groningen

Producten

Titel: COVID EHR-data: endless possibilities in research and methodology
Auteur: Lilian Peters PhD, Eline Meijer MSc
Titel: Veranderingen in zorggebruik bij de huisarts in 2020 en 2021 in gebieden die verschillen in COVID-19 prevalentie: een observationele studie met data van huisarts informatie systemen in Nederland
Auteur: Maarten Homburg
Titel: Het gebruik van een BERT-model voor het identificeren van COVID-19 contacten uit huisartsregistratiedata
Auteur: Maarten Homburg MD
Titel: Eindsymposium ZonMW COVIDGP project
Auteur: Peters LL, Ramerman L, Rijpkema C, Homburg M, Berends M, Muris J, Berger MY, Verheij R.
Titel: Changes in the use of organization of care in general practice and out-of-hours services: lessons learned from the COVID-19 pandemic
Auteur: Corinne Rijpkema, Maarten Homburg, Robert Verheij, Eline Meijer, Tim olde Hartman, Jean Muris, Marjolein Berger, Lilian Peters
Link: https://woncaeurope2022.org
Titel: COVID-19 en Zwangeren
Auteur: Peters LL
Titel: Thuisarts.nl visits during the COVID-19 pandemic
Auteur: Corinne Rijpkema
Titel: Data infrastructuur GP EHR data
Auteur: Jean Muris, Evelien de Schepper, Lilian Peters
Titel: Veranderingen in het zorggebruik op de huisartsenpost door de jongste en oudste patienten tijdens de COVID-19 pandemie: resultaten uit het COVID-GP project
Auteur: Lotte Ramerman
Titel: Een onderzoeksdata-infrastructuur op basis van routine zorgdate om de gevolgen van de COVID-19 pandemie in kaart te brengen
Auteur: Lilian Peters
Titel: Symposium Let's sail trough the numbers, Vereniging voor Epidemiologie (Werkgroep Registry Based Research)
Auteur: Alicia Uil (chair), Julia Colombijn (organisor), Constanza Andaur Navarro (organisor), Julia Kopanz (organisor), Lilian Peters (organisor)
Titel: AHON-wat kun je ermee?
Auteur: Feikje Groenhof, Nynke Schouwenaars
Titel: Corona Data Congres
Auteur: Robert Verheij (keynote)
Titel: De rol van Thuisarts.nl binnen het zorgstelsel
Auteur: Rijpkema C, Ramerman L
Titel: Identifying COVID-19 patients in registry data using machine learning: an applied BERT model, Symposium Let's sail through the numbers (vereniging voor Epidemiologie)
Auteur: Maarten Homburg MD, Eline Meijer MSc (invited speakers)
Titel: Het identificeren van COVID-19 in registratiedata met behulp van machine learning: een toegepast BERT-model
Auteur: Eline Meijer
Titel: De rol van thuisarts.nl binnen het zorgstelsel
Auteur: Rijpkema C, N. Bos, Verheij RA
Titel: Loss of income during COVID-19 pandemic in GP offices
Auteur: Marijke Olthof, Lotte Ramerman, Marjolein Berger, Karin Vermeulen, Lilian Peters
Link: https://woncaeurope2022.org
Titel: Zorgconsumptie in de Huisartsenpraktijk gedurende de COVID-19 pandemie
Auteur: Peters LL, Homburg TM
Titel: Organisatorische veranderingen op de huisartsenpost tijdens de COVID-19-pandemie: wat wordt verwacht te behouden? COVID-GP Factsheet 5
Titel: Organisatorische veranderingen op de huisartsenpost lijken niet altijd de beoogde impact op het zorggebruik te hebben. COVID-GP
Link: http://www.nivel.nl
Titel: Subsidie voor twee onderzoeken van het UMCG in Groningen naar COVID-19
Auteur: Dagblad van het Noorden
Magazine: Dagblad van het Noorden
Begin- en eindpagina: 1-2
Titel: The use of out-of-hours primary care during the first year of the COVID-19 pandemic
Auteur: Ramerman L, Rijpkema C, Bos N, Flinterman L, Verheij RA
Magazine: BMC Health Services Research
Begin- en eindpagina: 1-9
Link: https://doi.org/10.1186/s12913-022-08096-x
Titel: UMCG onderzoeks huisartsenzorg tijdens corona pandemie
Auteur: RTV Noord
Magazine: Dagblad van het Noorden
Begin- en eindpagina: 1-2
Link: https://www.rtvnoord.nl/nieuws/725744/.nl
Titel: Afname in zorggebruik van zwangeren en pas bevallen vrouwen in de huisartsenpraktijk en de huisartsenpost aan het begin van de coronapandemie.
Auteur: Dijkshoorn, L., Rijpkema, C., Ramerman, L., Homburg, M., Bos, N., Beugel, G., Groenhof, F., Schouwenaars, N., Olde Hartman, T., Muris, J., Jansen, D., Feijen-de Jong, E., Verheij, R., Berger, M., Peters, L
Magazine: NRC Handelsblad
Begin- en eindpagina: 1-9
Link: http://www.nivel.nl
Titel: Hoe de COVID-19 pandemie het zorrggebruik voor astma en COPD via de huisarts veranderde
Auteur: Lotte Ramerman, Corinne Rijpkema, Maarten Homburg, Jean Muris, Tim olde Hartman, Rovert Verheij, Marjolein Berger, Lilian Peters
Magazine: COPD & Astma bulletin Huisartsgeneeskunde
Begin- en eindpagina: 2-3
Link: https://www.cahag.nl
Titel: Onderzoek: zwangeren gaan sinds pandemie minder vaak naar de huisarts
Auteur: NRC
Magazine: NRC Handelsblad
Begin- en eindpagina: 1-2
Titel: Patient experiences during the COVID-19 pandemic: a qualitative study in Dutch primary care
Auteur: Maarten Homburg, Daan Brandenbarg, Tim olde Hartman, Lotte Ramerman, Gina Beugel, Corinne Rijpkema, Robert Verheij, Marjolein Berger and Lilian Peters
Magazine: BJGP Open
Begin- en eindpagina: 1-10
Link: https://bjgpopen.org/content/6/4/BJGPO.2022.0038.long
Titel: Care by general practitioners for patients with asthma or COPD during the COVID-19 pandemic
Auteur: Corinne Rijpkema, Lotte Ramerman, Maarten Homburg , Eline Meijer, Jean Muris , Tim Olde Hartman , Marjolein Berger , Lilian Peters, Robert Verheij
Magazine: NPJ Prim Care Respir Med
Begin- en eindpagina: 1-9
Link: https://doi.org/10.1038/s41533-023-00340-z
Titel: Minder contact met huisarts rond zwangerschap tijdens pandemie
Auteur: Skipr
Magazine: SKIPR
Begin- en eindpagina: 1-2
Titel: Patienten minder vaak naar de huisarts voor astma of COPD sinds de corona pandemie (COVID GP factsheet 3)
Auteur: Corinne Rijpkema, Maarten Homburg, Lotte Ramerman, Nanna Bos, Eline Meijer, Nynke Schouwenaars, Tim oldeHartman, Jean Muris, Robert Verheij, Marjolein Berger, Lilian Peters
Link: https://nivel.nl/sites/default/files/bestanden/1004123.pdf

Kenmerken

Projectnummer:
10430022010006
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2020
2023
Gerelateerde programma's:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
LL Peters PhD
Verantwoordelijke organisatie:
Nivel