DEDICATED: Desired Dementia Care Towards End of Life
Palliatieve zorg bij mensen met dementie is zeer complex en vaak gefragmenteerd door onvoldoende samenwerking tussen de betrokken partijen. Zorgverleners, met name verpleegkundigen en verzorgenden, geven aan onvoldoende competenties te hebben op het gebied van deze zorg.
Versterken van competenties van zorgverleners en verbeteren van samenwerking
Verhoging van de kwaliteit van zorg door enerzijds het versterken van competenties van zorgverleners bij het bieden van palliatieve zorg bij mensen met dementie en anderzijds door verbetering van de interprofessionele en transmurale samenwerking.
Ontwikkelen, implementeren en evalueren van een toolkit en samenwerkingsstrategie
Vanuit praktijkvragen is een competentietoolkit ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd. Hiermee leren met name verpleegkundigen en verzorgenden tijdig over het naderende levenseinde in gesprek te gaan met patiënten met dementie en hun naasten, maar ook om hinderlijke symptomen sneller te identificeren en te behandelen. Verder is een praktische samenwerkingsstrategie ontwikkeld en geëvalueerd binnen en tussen de thuis- en verpleeghuiszorg.
In de film 'Wei verhuizen DEDICATED' introduceert het project hun handreiking voor samenwerken tijdens de verhuizing van thuis naar een verpleeghuis. Ook vertellen een naaste en een casemanager dementie meer over hun ervaringen en het proces van zo'n verhuizing.

Auteur: CAPHRI
Auteur: Knapen, Els
Auteur: Ivar Jole
Auteur: Knapen, Els
Auteur: Judith Meijers
Auteur: master HPIM
Auteur: Bolt, Sascha;
Auteur: n/a
Auteur: J. Meijers
Auteur: Jesper Biesmans en Judith Meijers
Auteur: Ria Blonden (trainer DEDICATED) en Lisanne Dierx (coördinator DEDICATED)
Auteur: n/a
Auteur: Anne Neumann
Auteur: Meggie Derks
Auteur: Bemelmans, Nicole; Meijers, Judith
Auteur: Meijers, Judith
Auteur: Projectteam DEDICATED
Auteur: Offermans, Thea
Auteur: Judith Meijers
Auteur: L.W.M. Naus
Auteur: Knapen, Els
Auteur: Judith Meijers
Auteur: B.C. Coenjaerts
Auteur: J. Meijers
Auteur: Sascha Bolt & Chandni Khemai
Auteur: Sabine Pieters
Auteur: Aniek Willems
Auteur: Jochem, Inge
Auteur: I. Mujezinovic
Auteur: Judith Meijers, Miny Hees (ambassadeur DEDICATED) en Els Knapen
Auteur: Bolt, Sascha
Auteur: Toon Wintjes
Auteur: J.Meijers
Auteur: ZonMw
Auteur: Adviesraad
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Chandni Khemai
Auteur: Monique Janssen Schuiling, Dementiezorg voor Elkaar
Auteur: Bolt, Sascha; Wolters, Saskia
Auteur: Britt Beerman
Auteur: Bemelmans, Nicole; Meijers, Judith,
Auteur: Elian Gorissen
Auteur: Meijers, Judith
Link: https://www.dementiezorgvoorelkaar.nl/zorgstandaard-dementie-2020/
Auteur: Adviesraad
Auteur: S.W.F. Kemper
Auteur: Sascha Bolt, Chandni Khemai & Jesper Biesmans
Auteur: de Lange, Joris
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Meijers, Judith
Auteur: Bolt, Sascha
Auteur: ZonMw
Auteur: Khemai, Chandni;
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Projectteam DEDICATED
Auteur: Projectteam DEDICATED
Auteur: S van der Beek
Auteur: Judith Meijers
Auteur: F.J. Kaart
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Zuyderland & Science
Auteur: E. Pronk
Auteur: Sanne Thoolen
Auteur: Sascha Bolt & Chandni Khemai
Auteur: Bolt, Sascha; Wolters, Saskia
Auteur: Cicero zorggroep
Auteur: Linda Weijers
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Laura Verbeek
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Bolt, Sascha
Auteur: Linda Weijers
Auteur: Sascha Bolt
Auteur: Diverse
Auteur: Bolt, Sascha; Wolters, Saskia
Auteur: Khemai C, Janssen DJA, Schols JMGA, Naus L, Kemper S, Jole I, Bolt SR, Meijers JMM
Magazine: Elsevier
Auteur: Sascha Bolt, Jenny van der Steen, Jos Schols, Sandra Zwakhalen and Judith Meijers
Magazine: International Journal of Palliative Nursing
Auteur: Sabine Pieters, Laura Verbeek, Sascha Bolt
Magazine: Verpleegkunde, Nederlands-Vlaams wetenschappelijk tijdschrift voor verpleegkundigen
Auteur: Daniël C M Huijten, Sascha R Bolt, Esther Meesterberends, Judith M M Meijers
Magazine: Journal of Nursing Scholarship
Auteur: Bosman, Andrea; Kooijman, Helen; Meijers, Judith; Paulissen, Patricia; van Ijzerdoorn, Renate
Magazine: V&VN Verpleegkundigen Maatschappij & Gezondheid
Auteur: Sascha Bolt Laura Verbeek
Magazine: Verpleegkunde, Nederlands-Vlaams wetenschappelijk tijdschrift voor verpleegkundigen
Auteur: Chandni Khemai, Judith M Meijers, Irma Mujezinovic, Sascha R Bolt, Sabine Pieters, Albine Moser, Jos M G A Schols, and Daisy J A Janssen
Magazine: SAGE Open
Auteur: Bolt, Sascha; Meijer, Judith; Khemai, Chandni; Willems Aniek
Magazine: Nederlands-Vlaams Tijdschrift voor Palliatieve Zorg
Auteur: Nick Bruls
Magazine: Dagblad de Limburger/Limburgs Dagblad
Auteur: Sabine Pieters, Laura Verbeek, Sascha Bolt
Magazine: Verpleegkunde, Nederlands-Vlaams wetenschappelijk tijdschrift voor verpleegkundigen
Auteur: Bolt S., Steen J. van der, Schols J.M.G.A., Zwakhalen S. & Meijers J.M.M.
Magazine: International Journal of Nursing Studies
Auteur: Judith Meijers
Magazine: Palliative Medicine
Auteur: Mujezinovic, I., Khemai, C., & Meijers, J
Magazine: TvZ Verpleegkunde in praktijk en wetenschap
Auteur: Bolt, S. R., van der Steen, J. T., Khemai, C., Schols, J. M., Zwakhalen, S. M., & Meijers, J. M.
Magazine: Journal of Clinical Nursing
Auteur: Judith Meijers, Sascha Bolt
Magazine: TvZ Verpleegkunde in praktijk en wetenschap
Link: https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s41184-021-1046-0.pdf
Auteur: Jesper M.A. Biesmans, Inge Jochem, Sascha R. Bolt, Els P.A.G.M. Knapen, Marja Y. Veenstra, Nicole C.A. Thomas, Jolanda Timmermans-Joosten, Judith M.M. Meijers
Magazine: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie
Auteur: Rob Stikkelbroeck
Magazine: Dagblad de Limburger/Limburgs Dagblad
Auteur: Bolt, S., van der Steen, J., Mujezinovíc, I., Janssen, D., Schols, J., Zwakhalzen, S., Khemai, C., Knapen, E., Dijkstra, L., Jochem, I., Timmermans, J., & Meijers, J.
Magazine: TvZ Verpleegkunde in praktijk en wetenschap
Auteur: Irma Mujezinovic, Chandni Khemai, Judith Meijers
Magazine: TvZ Verpleegkunde in praktijk en wetenschap
Auteur: Sascha Bolt, Jesper Biesmans, Chandni Khemai, Lara Dijkstra, Saskia Wolters, Els Knapen, Judith Meijers
Magazine: Pallium
Auteur: Rossell, Lucan ; Khemai, Chaan ; Meijers, Judith.
Magazine: Nederlands-Vlaams Tijdschrift voor Palliatieve Zorg
Auteur: Bolt S.R. et al.
Magazine: Journal of the American Medical Directors Association
Auteur: Bodewes, Vanessa
Link: https://zuyderland.sharepoint.com/sites/zuydernet-care/
Auteur: Palliaweb
Link: https://palliaweb.nl/zoeken?searchText=dedicated
Auteur: Laura Verbeek
Link: https://www.academischewerkplaatsouderenzorg.nl
Auteur: Sascha Bolt
Link: https://palliaweb.nl/publicaties/rol-van-verzorgende-en-verpleegkundige-bij-acp
Auteur: EAPC website
Link: http://www.eapcnet.eu/publications/coronavirus-and-the-palliative-care-response/
Auteur: O2PZ
Link: https://issuu.com/o2pz/docs/ebook_symposium_v6_2021_spreads
Auteur: O2PZ
Link: https://www.o2pz.nl/
Auteur: S. Bolt
Link: https://www.maastrichtuniversity.nl/news/staying-dedicated-times-covid-19
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Jesper Biesmans
Auteur: Thea Offermans
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Lara Dijkstra, Sascha Bolt, Jesper Biesmans, Sabine Pieters en thea Offermans en Miny Hees
Auteur: Sabine Pieters Sascha Bolt
Auteur: Sascha Bolt Judith Meijers
Auteur: Meijer, Judith; Khemai, Chandni; Bolt, Sascha;
Auteur: Bolt, SR, Verbeek, LMH, Meijers, JMM, van der Steen, JT
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Khemai, Chandni; Bolt, Sascha
Auteur: Sascha Bolt en Judith Meijers
Auteur: Laura Verbeek
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Sabine Pieters, Nicole Gouverne
Auteur: van der Steen, Jenny
Auteur: n/a
Auteur: Bolt, Sascha; Khemai, Chandni
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Chaan Khemai
Auteur: Judith
Auteur: Judith Meijers en Jenny van der Steen.
Auteur: Sascha Bolt
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Chandni Khemai en Jesper Biesmans
Auteur: Sascha Bolt
Auteur: Daan Huyten
Auteur: S.R. Bolt, J.T. van der Steen, J.M.G.A. Schols, S.M.G. Zwakhalen, J.M.M. Meijers
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Judith Meijers; Thea Offermans en Nicole Bemelmans; Albine Moser; Sabine Pieters
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Sabine Pieters en Nicole Gouverne
Auteur: C. KHEMAI, I. MUJEZINOVIC, S. BOLT, J.M.G.A. Schols, D.J. JANSSEN, J.M.M. Meijers
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Chaan Khemai
Auteur: Judith Meijers
Auteur: van der Steen, Jenny; Zwakhalen, Sandra
Auteur: n/a
Auteur: E. Knaben
Auteur: BMEZ studenten
Auteur: Daniel Huijten
Auteur: Judith Meijers & Sascha Bolt
Auteur: S.R. Bolt, J.M.M. Meijers, J.T. van der Steen, J.M.G.A. Schols, S.M.G. Zwakhalen
Auteur: C. Khemai
Auteur: Els Knapen
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Sascha Bolt
Auteur: alle DEDICATED partners
Auteur: Sascha Bolt
Auteur: Chandni Khemai
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Els Knapen
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Sasha Bolt
Auteur: Sascha Bolt
Auteur: Judith Meijers
Auteur: C. Khemai
Auteur: Judith Meijers
Auteur: Lara Dijkstra
Auteur: Judith Meijers, Chaan Khemai
Auteur: Bureau MORBidee
Link: https://palliatievezorg.nl/2021/09/23/gesprekshulpen-voor-mensen-met-dementie/
Auteur: Els Knapen en Jesper Biesmans
Auteur: Meijers, Judith
Auteur: Judith Meijers, Chaan Khemai
Auteur: Cicero zorggroep
Auteur: Judith Meijers, Chaan Khemai
Auteur: Sabine Pieters
Auteur: Sabine Pieters
Auteur: Jenny Erckens
Auteur: Thea Offermans, Miny Hees
Auteur: Judith Meijers, Sascha Bolt, Chaan Khemai
Auteur: Judith Meijers, Chaan Khemai
Auteur: Bolt, Sascha; Knapen, Els
Auteur: Sascha Bolt, Chaan Khemai
Auteur: projectgroep
Auteur: ROB BRUNTINK
Link: https://palliatievezorg.nl/2021/07/30/wachtkamerfilmpje-over-palliatieve-zorg/
Auteur: project DEDICATED
Link: https://www.youtube.com/watch?v=YtPBEBZ6hdU
Auteur: Chandni Khemai
Link: http://zorgvoorbeter.nl/nieuws/handreiking-samenwerking-verhuizing?utm_medium=email
PROBLEEM Palliatieve zorg bij mensen met dementie is zeer complex en heeft een multidisciplinair karakter. In de praktijk is de zorg vaak gefragmenteerd en vindt samenwerking tussen professionals en organisaties onvoldoende plaats [1]. Dit heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van zorg. Verder hebben zorgverleners onvoldoende competenties op het gebied van palliatieve zorg bij mensen met dementie [2,3]. Enerzijds geven vooral verpleegkundigen/verzorgenden aan onvoldoende basiskennis te beschikken betreffende het herkennen en handelen bij hinderlijke symptomen en multiproblematiek (lichamelijk, psychisch, sociaal en spiritueel). Anderzijds vinden zorgverleners het vaak moeilijk om tijdig over het naderende levenseinde in gesprek te gaan. WAT GAAN WE DOEN IN DIT PROJECT? Dit project bestaat uit twee met elkaar samenhangende deelprojecten: Deelproject 1 gaat over competentie ontwikkeling op enerzijds het gebied van basiskennis over palliatieve zorg bij mensen met dementie en anderzijds over het communiceren over het naderende levenseinde met mensen met dementie en hun naasten, thuis en in het verpleeghuis. In dit deelproject ontwikkelen, implementeren en evalueren we een competentie toolkit, die tot stand komt op basis van geïdentificeerde knelpunten en behoeften van mensen met dementie, hun naasten en zorgverleners, op het vlak van kennis en communicatie. Ook worden beschikbare leermaterialen geïnventariseerd welke aansluiten op deze knelpunten. Op basis van deze inventarisatie wordt de toolkit ontwikkeld en geëvalueerd. Het kennis onderdeel van de toolkit richt zich met name op verpleegkundigen en verzorgenden om hen te ondersteunen bij het identificeren en handelen t.a.v. hinderlijke symptomen (zoals pijn) en multiproblematiek. Het communicatie onderdeel van de toolkit zal interdisciplinair zijn. Thuis is deze met name bedoeld voor de verpleegkundigen/ verzorgenden van de thuiszorg, huisartsen en casemanagers dementie én in het verpleeghuis voor verpleegkundigen/verzorgenden, specialisten ouderengeneeskunde, psychologen en geestelijk verzorgers. Het communicatie onderdeel richt zich op het tijdig op een vertrouwde wijze in gesprek gaan met mensen met dementie en hun naasten over aspecten van het naderende levenseinde, het stellen van zorgdoelen (Advance Care Planning), en het nemen van gezamenlijke besluiten (Shared-Decision Making ). De toolkit maakt gebruik van innovatieve leerstijlen, waaronder ‘just in time learning’ (leren in de werkomgeving met casuïstiek). De toolkit wordt geïmplementeerd en geëvalueerd d.m.v. gevalideerde vragenlijst(en) met als uitkomstmaten: de door de betrokken zorgverleners ervaren kennis- en communicatieverbetering; en m.b.t. de mensen met dementie en hun naasten de tevredenheid over de verleende zorg) en het door de naasten ervaren comfort bij overlijden. Deelproject 2 gaat over het interdisciplinair samenwerken thuis en in het verpleeghuis en ook wanneer er sprake is van een transitie tussen beide om continuïteit van zorg te waarborgen. Door middel van de ‘wereld café methode’ (kleine kring gesprekken) en vragenlijsten worden de huidige samenwerkingsknelpunten in kaart gebracht. Ook wordt geïnventariseerd welke bestaande samenwerkingsmodellen en tools toepasbaar zijn. Op basis van deze inventarisatie wordt er een samenwerkingsstrategie ontwikkeld en geëvalueerd. WAT LEVERT DIT PROJECT OP? Deelproject 1: - lnzicht in de knelpunten en behoeften betreffende basiskennis palliatieve zorg en communicatie ‘het spreken over het levenseinde’ bij zorgverleners, mensen met dementie en hun naasten. - Een wetenschappelijk geëvalueerde landelijk verspreidbare competentie toolkit. - Verpleegkundigen/verzorgenden van de deelnemende organisaties herkennen hinderlijke symptomen en zorgvragen en handelen adequater en persoonsgerichter - Zorgverleners voelen zich vertrouwd en competent het gesprek over de laatste levensfase tijdig aan te gaan. Deelproject 2: - Inzicht in samenwerkingsknelpunten interdisciplinair thuis (met thuiszorg) en in het verpleeghuis en bij de overdracht tussen beide. - Een wetenschappelijk geëvalueerde landelijk verspreidbare samenwerkingsstrategie. - In de deelnemende organisaties zijn op basis van een gekozen geschikte samenwerkingsstrategie, toetsbare interdisciplinaire samenwerkingsafspraken gemaakt (o.a. over zorgplan, Multi Disciplinair Overleg (MDO)en overdracht). - Bij de deelnemende organisaties vindt bij de overdracht van thuis naar het verpleeghuis een volledige, persoonsgerichte ‘warme’ overdracht plaats. De toolkit en de samenwerkingsstrategie worden verspreid binnen de partners van de participerende academische werkplaatsen, zorgaanbieders en de netwerken palliatieve zorg en dementie en zijn tevens bruikbaar in het onderwijs (MBO , HBO, Universiteit) via samenwerkingspartners. Engelse samenvatting/ English summary, zie bijlage 1/see appendix 1.