Mobiele menu

Freedom in a frame: handelingsvrijheid voor vakmanschap

Projectomschrijving

Zorgverleners werken vrij binnen een handelingskader dat Freedom-in-a-Frame wordt genoemd. Voor zorgmedewerkers geldt echter doorgaans een one-size-fits-all-protocol, wat niet goed aansluit op de praktijk. Verschillen in de praktijk en protocol kunnen invloed hebben op patiëntveiligheid.

Doel

In deze studie maakten we een inventarisatie van de formele beschrijving van een systeem (Work-as-Imagined, WAI) en de realiteit (Work-as-Done, WAD) om verbeteringen te ontwikkelen voor patiëntveiligheid.

Werkwijze

We verzamelden data aan de hand van verhalen die zorgverleners over hun werk vertellen. Vervolgens zochten we naar de relatie tussen formele beschrijvingen en realiteit. Samen met de zorgverleners droegen we oplossingen aan, die we iteratief testten en toetsten.

Resultaten

Deze Freedom-in-a-Frame-aanpak levert nieuwe inzichten op in verschillen tussen WAI en WAD die invloed hebben op patiëntveiligheid. Daarnaast levert het iteratief verbeteringen op om patiëntveiligheid te verbeteren.

De 2 hoofdresultaten zijn:

  • Een nieuwe innovatieve verbetermethode voor het proactief analyseren en verbeteren van zorgprocessen
    Er is gebleken dat de Freedom-in-a-Frame aanpak leidt tot nieuwe inzichten in de verhoudingen tussen beleid/procedures en de praktische uitvoering op de werkvloer. Hierbij komen niet alleen ongewenste verschillen tussen work-as-imagined (WAI) en work-as-done (WAD) in beeld, maar zijn er ook leermogelijkheden voor hoe er op een effectieve manier wordt omgegaan in processen waarin structuren en regie kunnen ontbreken.

  • Inzicht in omgang met verschillen in WAI en WAD
    In deze studie is gebleken hoe zorgverleners verschillen in WAI en WAD ervaren, en hoe hiermee in de praktijk mee wordt omgegaan. Hieruit zijn zowel positieve als negatieve aspecten te benoemen. Zorgprofessionals ervaren dat verschillen tussen WAI en WAD ongewenst kunnen zijn, zeker wanneer er structurele afwijkingen van protocollen/werkafspraken plaatsvinden. Op dat moment is er geen sprake van handelingsvrijheid voor het omgaan met individuele situaties die niet in een procedure worden voorzien. Er is dan sprake van tekortkomingen in de omschrijving van het zorgproces dat ertoe leidt dat routinematig op verschillende manieren invulling wordt gegeven aan het zorgproces. In de praktijk is dit bijvoorbeeld gebleken uit het feit dat er in een multidisciplinair traject verschillende zorgverleners op verschillende wijzen invulling geven aan de afspraak om medicatie in het EPD te noteren. Er zijn echter ook leerpunten gevonden in afwijkingen tussen WAI en WAD die positief zijn gebleken. Een voorbeeld is de manier waarop de OK-planner actief onderzoek doet naar de juiste informatie van antistollingsmedicatie. Volgens deze aanpak kan in veel gevallen onjuiste informatie worden hersteld. Lessen hieruit kunnen breder gedeeld worden in het ziekenhuis en mogelijkerwijs ook in een zorgproces worden opgenomen waarin dit gedrag geborgd kan worden

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Binnen de zorg is het essentieel dat professionele en capabele medewerkers enige handelingsvrijheid hebben, en deze vrijheid bewaken. De mate van vrijheid kan afhangen van ervaring, deskundigheid, context en dynamiek. Een dergelijk handelingskader (freedom-in-a-frame) bevordert de patiëntveiligheid door gebruik te maken van de kennis en deskundigheid van de behandelaar op een gegeven moment, gegeven de situatie – meer dan dat mogelijk is met een one-size-fits-all protocol. De vraag die centraal staat in dit onderzoek is hoe dit het beste gefaciliteerd en bereikt kan worden. Achtereenvolgens zal een gap-analysis voor work-as-imagined vs. work-as-done gemaakt worden waarna in reflectiesessies met de betrokken zorgverleners factoren geïdentificeerd worden waarop cyclische micro-experimenten uitgevoerd worden. Participatory narrative inquiry wordt toegepast als dataverzamelingstechniek.

Kenmerken

Projectnummer:
10130022010003
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2021
2022
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
dr. M.J. van der Laan
Verantwoordelijke organisatie:
Universitair Medisch Centrum Groningen
Afbeelding

Leren van wat goed gaat

Hoe werken de principes van Safety-II in de dagelijkse praktijk van Nederlandse ziekenhuizen en zelfstandige behandelklinieken? En leiden ze tot meer patiëntveiligheid? We financieren verschillende projecten die hier onderzoek naar doen. Dit project is daar één van. Bekijk de andere projecten.