Involving all patients in decision-making. How to improve ‘option talk’ and risk communication in general practice for patients with limited health literacy?

Projectomschrijving

Alle patiënten betrekken in besluitvorming. Hoe kan de huisarts communicatie van risico’s verbeteren bij patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden

Samen beslissen met de patiënt is vaak wenselijk. Zeker als er meer mogelijkheden zijn om de ziekte van de patiënt te behandelen. Bij samen beslissen legt de arts aan de patiënt uit welke mogelijkheden er zijn om te behandelen. De arts legt de voor- en nadelen van de behandelmogelijkheden uit. En hoe vaak die voorkomen. Het gaat bijvoorbeeld om de kans op genezing na 1 jaar behandelen (voordeel), en het risico op ziekenhuisopname als bijwerking van de behandeling (nadeel). Deze uitleg wordt ook wel 'risico-communicatie' genoemd. We weten dat artsen moeite hebben deze uitleg goed te geven. Zeker als de patiënt ook moeite heeft om dit soort informatie te begrijpen.

Werkwijze en doel

Hoe kunnen we kansen en risico's zo simpel mogelijk uitleggen? Om deze vraag te beantwoorden, lazen we literatuur over risico-communicatie. We keken hoe keuzehulpen voor patiënten kansen en risico's uitleggen. We beschreven de lessen die we hieruit leren over simpele uitleg. En we bespraken deze samen met patiënten en experts in 3 focusgroepen.

Resultaten

Uit literatuur blijkt bijvoorbeeld dat je geen woorden moet gebruiken voor risico’s (zoals ‘klein’) omdat iedereen daar een andere betekenis aan geeft. Het is beter om getallen te noemen (zoals ‘2 van 100 mensen’) en daarbij plaatjes of tekeningen te gebruiken. De informatie moet neutraal zijn (2 van 100 mensen hebben kans op een bijwerking en 98 niet).

We hebben bijna 200 keuzehulpen bekeken. Meestal zijn die te ingewikkeld. Er worden veel en moeilijke woorden gebruikt. Vaak is informatie niet neutraal. Sommige keuzehulpen zijn ontwikkeld samen met patiënten die dit soort informatie moeilijk vinden. Die keuzehulpen zijn beter: ze gebruiken vaker plaatjes en de informatie wordt in stapjes gegeven.

Aanbevelingen

De aanbevelingen verschillen in niveau van bewijsvoering en in de mate waarin maatwerk voor de individuele patiënt van belang is. Het kan gaan om moeilijk kunnen lezen of schrijven, moeite hebben met cijfers of grafieken lezen, of moeite hebben om informatie kritisch te analyseren.

Aanbevelingen voor samen beslissen algemeen

  • Patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden zijn niet gemakkelijk te identificeren. Overweeg de teach-back methode te gebruiken om de gezondheidsvaardigheden in te schatten. Gebruik de gegevens uit het patiëntdossier. Geef de documenten niet ondersteboven aan de patiënt om te toetsen op beperkte gezondheidsvaardigheden.
  • Wees goed geïnformeerd over de patiënt context. Gebruik de gegevens uit het patiëntdossier.
  • Geef de patiënt de ruimte om behoeften, overtuigingen en voorkeuren te uiten.

Aanbevelingen voor de optie stap in samen beslissen

  • Presenteer alle opties aan de patiënt.
  • Wees bewust van een overdaad aan informatie. Gebruik een gelaagde aanpak om informatie te geven. Overweeg het besluit in een volgend consult te nemen als de situatie het toelaat.
  • Bied de patiënt aan om een familielid of vriend mee te nemen naar dat consult.
  • Bied de patiënt aan om aantekeningen te maken of het consult op te nemen.
  • Houd rekening met de computervaardigheden van de patiënt.
  • Bekijk informatiemateriaal (keuzehulp) samen met de patiënt.
  • Bedenk dat risicocommunicatie angstig kan maken. Exploreer samen met de patiënt hoeveel details over de behandelingsopties met voor- en nadelen hij/zij wil weten.

Aanbevelingen voor risicocommunicatie in samen beslissen of in keuzehulpen

  • Verschillende risicocommunicatie-strategieën leiden tot verschillende risicopercepties die worden beïnvloed door de gezondheidsvaardigheden (ook reken- en grafiekvaardigheden).
  • Houd er rekening mee dat mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden over het algemeen minder snel risico-informatie goed begrijpen.
  • Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden neigen naar overschatting van laagfrequente verbale labels en onderschatting van hoogfrequente verbale labels in vergelijking met mensen met goede gezondheidsvaardigheden. Vermijd enkel gebruik van verbale beschrijving van risico’s omdat dit meestal tot verkeerde interpretaties leidt.
  • Risico-informatie werd als minder riskant ervaren als het positief werd gekaderd (bijvoorbeeld kans op overleven) en als riskanter als het negatief werd gekaderd (bijvoorbeeld kans op overlijden).
  • Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden lijken vatbaarder voor framing dan mensen met goede gezondheidsvaardigheden. Visuele risicocommunicatie-strategieën verminderen het framing-effect. Gebruik neutrale framing.
  • Mensen met beperkte rekenvaardigheid hebben de neiging om neglect van de noemer te vertonen, wat leidt tot onnauwkeurige schattingen. Gelijke noemersgroottes kunnen een beter begrip ondersteunen. Gebruik natuurlijke frequenties in plaats van percentages. Gebruik dezelfde noemergrootte, zoals x-in-100 of x-in-1000. Vermijd 1-in-x-formaat zoals 1 op 5.
  • Populatiediagrammen (icon arrays) kunnen de nauwkeurigheid van absolute en relatieve risicoreductie verbeteren. Icon arrays helpen om neglect van de noemer te verminderen. Maar voor mensen met een beperkte grafische geletterdheid is visuele risico-informatie niet altijd nuttig. Strategieën voor visuele risicocommunicatie moeten zo eenvoudig mogelijk zijn.
  • Combineer numerieke en visuele risicocommunicatie.
  • Icon arrays lijken het beste te werken bij kleinere noemers. Terwijl staafdiagrammen mogelijk beter presteren voor heel lage risico’s (met grote noemers). Gebruik icon arrays om een gist te geven en houd rekening met de grote van de noemer.
  • Risicoladders lijken moeilijk te begrijpen. Gebruik geen contextualisering, bijvoorbeeld vergelijking met een dagelijks risico of een metafoor, omdat dit tot verwarring leidt.
  • Het toevoegen van verbale uitleg over hoe visuele informatie moet worden geïnterpreteerd, zou deelnemers met beperkte gezondheidsvaardigheden kunnen helpen om risico-informatie te interpreteren.

Overige aanbevelingen voor ontwikkelaars van keuzehulpen

  • Betrek mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden in de ontwikkeling van de keuzehulp.
  • Gebruik illustraties om de optie stap te ondersteunen.
  • Gebruik weinig tekst en een duidelijke layout met een groot lettertype.
  • Bedenk dat de matrix vorm (tabel) om opties en hun voor- en nadelen te presenteren (factsheet/keuzekaart) waarschijnlijk te moeilijk is voor subgroepen van mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden en nader moet worden uitgelegd.

Andere ZonMw-projecten

Bekijk de andere ZonMw-projecten waarbij Trudy van der Weijden betrokken is:

When and how to train GP trainees in shared decision making? The value of self-…

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Background The management of chronic disease in general practice such as cardiovascular disease (CVD) or diabetes requires a high level of active patient involvement since the patient is often confronted with decisions concerning diagnostic and treatment options, lifestyle and self-management. Particularly patients with limited health literacy are more likely to have a poor understanding of their chronic disease and unfavourable outcomes. Therefore, it is important for General Practitioners (GPs) to involve them into the decision process with clear and transparent information, typically in situations where different valid interventions are available, and where the best option is dependent on the context and values of the patient. One crucial step in the process of shared decision making (SDM) is providing trustworthy information about a set of options, the so-called ‘option talk’. ‘Option talk’ entails to not only inform patients on what options for intervention are available, be it on screening, diagnosis, treatment, or self-management, but it also refers to inform the patient on the accompanying pros - the benefits -and cons - the harms and treatment burden - of each option and their probabilities. This type of communication is referred to as ‘risk communication’ in scientific literature. What is the problem? Despite theoretical insights in preferred risk communication formats, the option talk and risk communication in daily clinical practice remains a major challenge for clinicians. This is even more true in consultations with people with limited health literacy. Patient decision aids (PtDAs) have shown to support ‘option talk’ and risk communication within SDM. The Netherlands is one of the leading countries in SDM. Over 250 Dutch PtDAs are currently available, some of which may be more tailored to patients with limited health literacy than others, e.g. due to effective co-creation with patients with limited health literacy (best practices). Aim and objectives For limited health literate patients with increased risk on chronic diseases, we seek to answer the following questions: 1. What is the current state of the art in key literature on how to communicate the meaning of options and accompanying pros/cons (risk communication) in option talk during consultations, and how to tailor PtDAs to the needs of these patients? 2. What is the current state of risk communication in Dutch PtDAs according to insights in the key literature, and what are lessons learned from innovative best practices in PtDA development, to improve option talk and risk communication? Methods Our research has a strong focus on involving key stakeholders. Representatives of the Netherlands Patient Federation, Pharos, and Dutch College of GPs have been involved from scratch, in designing this proposal. In this one-year study we will firstly perform a systematic literature review on the topic option talk and risk communication in the context of SDM in limited health literate patients and subsequently we will analyse existing Dutch PtDAs concerning their risk communication sections and its performance regarding the criteria that will be established based on the literature review. To discuss the applicability of the findings for tailoring risk communication and PtDAs to the needs of limited health literate patients in daily clinical practice, three homogeneous focus groups will be held. 1) With experts in the field of SDM and risk communication and/or health literacy; 2) with GPs and practice nurses regularly confronted with patients who have limited health literacy and 3) with patients with limited health literacy. The findings of the literature review and PtDA analysis will be translated to and illustrated by two patient cases (e.g. CVRM and diabetes, to be decided) to serve as an input for the focus group interviews. The focus group interviews will be analysed according to qualitative content analysis. This will help to clearly elucidate the gap between theory of option talk and risk communication in limited health literacy patients and application of those strategies in clinical practice. Deliverables: • Insights from the literature on strategies to support effective option talk and risk communication, accounting for limited health literacy, in the context of SDM on preference-sensitive healthcare decisions. • Insights from best practices in existing Dutch PtDAs with regard to adapting option talk and risk communication to limited health literacy. • Interpretation of both sources of insight, to illustrate possible promising strategies for improving option talk and risk communication in clinical practice and in PtDAs, validated in focus groups with professionals and patients. • Final set of recommendations for practice for the Dutch quality criteria on risk communication for patient-directed knowledge tools and for further research on option talk and risk communication in the consultation with limited health literate patients.

Onderwerpen

Huisartsenzorg
Eerstelijnszorg
Samen beslissen
Sociaal domein
Sociaal-economische gezondheidsverschillen

Kenmerken

Projectnummer:
10060011910007
Looptijd: 100%
2021
2022
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Enkelvoudige aanvragen ronde 2019 - Uitgewerkte Aanvraag
Projectleider en penvoerder:
prof. dr. G.D.E.M. van der Weijden
Verantwoordelijke organisatie:
Maastricht Universitair Medisch Centrum Plus

Enkelvoudige onderzoeksvragen uit de huisartsenpraktijk

Om in betrekkelijk korte tijd een antwoord te geven op kennisvragen uit de prioriteiten van de Nationale Onderzoeksagenda Huisarts-geneeskunde, financieren we 7 projecten die aan de slag gaan met enkelvoudige onderzoeksvragen. Dit project is daar één van. Bekijk de andere projecten.