Maintaining self-sufficiency, functional independence and social inclusion of community dwelling people with dementia and their informal caregivers
In VitaDem is onderzocht hoe mensen met dementie en hun naasten zelfredzaam en vitaal blijven; familie, buren en vrienden hen gaan helpen; en de omgeving dementievriendelijker wordt. Wij volgden 21 koppels van mensen met dementie en mantelzorgers in Capelle en Krimpen aan den IJssel. De casemanager inventariseerde de behoeften van het koppel en stelde met hen doelen op. Vervolgens werden in een vergadering met verschillende disciplines suggesties gedaan voor passende interventies. In een adviesgesprek met de casemanager koos het paar daaruit. Behoeften van mensen met dementie waren gericht op alleen naar buiten gaan, alleen thuis kunnen blijven en zinvolle activiteiten ondernemen. Behoeften van de mantelzorgers behelsden vooral tijd hebben om eigen bezigheden te doen en contacten te onderhouden. Producten zijn o.a. een online handleiding voor professionals, een boekje met praktische tips en adviezen voor mantelzorgers en onderwijsmodules voor hbo-gezondheidszorgopleidingen.
Ons doel was het ontwerpen en implementeren van een nieuwe benadering voor thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers zodat mensen met dementie langer thuis kunnen blijven wonen. Wij hebben ons daarbij gericht op vier domeinen waarop mogelijk nog winst te behalen zou zijn: meer zelfredzaamheid van mensen met dementie, vitaliteit van de mantelzorgers, inzet van het sociaal netwerk en dementievriendelijker maken van de omgeving. In een praktijkgericht onderzoek hebben wij de nieuwe benadering ontwikkeld en getest in nauwe samenwerking tussen onderzoek, praktijk en onderwijs. Er is gebruik gemaakt van een multiple case study design. Eenentwintig koppels van mensen met dementie en hun mantelzorger zijn gevolgd gedurende de invoering van de nieuwe benadering. Vooraf, na een half jaar en een jaar zijn vragenlijsten afgenomen bij de koppels, waarbij onder andere hun zelfredzaamheid en vitaliteit gemeten is. Na afloop van de interventie is een interview met hen gehouden over hun ervaringen met de nieuwe aanpak. Ook zijn focusgroepen met professionals gehouden. Het resultaat is een integrale, behoeftegestuurde, multicomponent benadering op maat die bestaat uit zes stappen: behoefte-inventarisatie door de casemanager dementie, doelbepaling, case conference, adviesgesprek, inzet van interventie(s) en evaluatie. Belemmerende en bevorderende factoren voor de uitvoering en implementatie werden geformuleerd. Er is een online handleiding over de aanpak beschikbaar, een boekje met tips voor mantelzorgers en verschillende onderwijsmodules.
In het project VitaDem wordt een integrale aanpak ontwikkeld voor het bevorderen van zelfredzaamheid en sociale inclusie van thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers. De haalbaarheid, meerwaarde en kosten hiervan worden onderzocht. VitaDem vindt plaats in Capelle en Krimpen aan den IJssel en is een samenwerkingsverband tussen Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, drie zorgorganisaties, Alzheimer Nederland afdeling Rotterdam, Van Kleef Instituut en Alzheimer centrum Zuid-west Nederland. TNO heeft meegewerkt aan de opzet van het project maar heeft zich dit jaar moeten terugtrekken wegens reorganisatie. De aanpak bestaat uit een behoefteanalyse bij het cliëntpaar (persoon met dementie en mantelzorger) door de casemanager, een advies voor interventies door een case conference (met professionals, een belangenbehartiger, onderzoekers, docenten en studenten), een advies aan het koppel door de casemanager en de start van interventies (o.a. Edomah, functionele training mantelzorgers, inzet van het sociale netwerk en advies over aanpassing van de omgeving waaronder technologische hulpmiddelen). Op 1 september 2016 zijn 20 koppels geïncludeerd (3 mensen met dementie zijn inmiddels overleden en 2 opgenomen in een verpleeghuis). Er zijn 17 case conferences gehouden. Twee studenten werkten mee in een onderzoek naar dementievriendelijkheid van een winkelcentrum in Capelle. Een student adviseert en traint een persoon met dementie bij het gebruik van de I-pad. Twee studenten voeren een studie uit naar het gebruik van de Dementia App, die door gemeente Capelle aan den IJssel aan inwoners met dementie aangeboden wordt.