Naar een toezichtkader voor 'just culture'
Het begrip rechtvaardige cultuur
Binnen het toezicht groeit het inzicht dat regels niet voldoende zijn om veiligheid en kwaliteit van zorg te verbeteren. Voor daadwerkelijke verandering is externe controle niet voldoende; het gaat om interne motivatie en bereidheid tot leren. Hiervoor wordt ook het begrip rechtvaardige cultuur (‘just culture’) gehanteerd: een cultuur van vertrouwen waarin medewerkers onveiligheid en feilbaarheid kunnen bespreken en waarin op een rechtvaardige manier wordt omgegaan fouten, terwijl ook duidelijk is waar de grens ligt tussen acceptabel en onacceptabel gedrag.
Het begrip verhelderen en referentiekader ontwikkelen voor toezicht
Dit onderzoek heeft als doel het begrip rechtvaardige cultuur te verhelderen en een referentiekader te ontwikkelen voor het toezicht. Hoe kan zo'n cultuur in het toezicht gethematiseerd worden? Hoe is een rechtvaardige cultuur te herkennen en te beoordelen? Welke middelen van toezicht passen hierbij? Welke vorm van toezicht kan rechtvaardige cultuur versterken? Via literatuuronderzoek en case studies worden deze vragen beantwoord.
Verslagen
Eindverslag
Het onderzoek bestaat uit een kwalitatief, verkennend onderzoek waarbij een rechtvaardige cultuur (RC) vanuit de literatuur, de zorgpraktijk en de praktijk van het toezicht worden verkend en op elkaar betrokken. Het onderzoek wordt uitgevoerd in drie verschillende fasen: (1) RC als toezichtstrategie bij de IGJ verkennen en verkenning van de (internationale) literatuur ten aanzien van definities van en ervaringen met RC; (2) bij de deelnemende zorginstellingen (5 proeftuinen) om te onderzoeken hoe RC in de zorgpraktijk gestalte kan krijgen; (3) terug naar de IGJ om met de ervaringen uit fase (2) gestalte te geven aan een toezichtstrategie op RC.
Centraal in het onderzoek staat de werkdefinitie van rechtvaardige cultuur. Deze werkdefinitie betreft een gedeeld perspectief op wat een rechtvaardige cultuur behelst als ook de mogelijkheden en knelpunten (binnen organisaties, in de toezichtsrelatie) die hierbij een rol spelen. Het onderzoek heeft steeds meer de vorm van een actie-onderzoek aangenomen waarbij de onderzoekers samen met de IGJ en de zorginstellingen het concept van een rechtvaardige cultuur vorm en inhoud geven.