Psychosociale behoeften, intimiteit en seksualiteit NPZ R&o

Verpleegkundigen en andere zorgprofessionals voeren nog in onvoldoende mate gesprekken met patiënten met ongeneeslijke kanker over psychosociale zorgbehoeften, intimiteit en seksualiteit. Door hier niet naar te vragen ontbreekt het inzicht in die psychosociale problemen evenals gerichte vervolgacties. Hierdoor ontvangen patiënten niet de zorg die ze nodig hebben. Humanitas, Maastad Ziekenhuis en Erasmus Medisch Centrum (EMC) implementeerden de gecombineerde interventie, die bestaat uit gesprekshulpmiddelen de Lastmeter en PLISSIT, binnen hun organisatie.

Doel 

Ons doel was het realiseren dat verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten gesprekken voeren met patiënten over psychosociale zorgbehoeften en over eventuele vragen over intimiteit en seksualiteit. Dit moest leiden tot: 

• betere ervaren kwaliteit van zorg en ondersteuning en betere kwaliteit van leven voor patiënten en hun partners.
• verhoging van competenties (kennis, vaardigheden en attitude) bij verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten in het bespreken van psychosociale zorgbehoeften en problemen rondom intimiteit en seksualiteit en in het plannen van gerichte vervolgacties.

Aanpak/werkwijze 

Zowel het Maasstad Ziekenhuis als het EMC implementeerden de folder van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) op de dagbehandeling en poli. Thuiszorg Humanitas merkte dat de gesprekstechnieken ook zeer toepasbaar zijn voor patiënten met een andere diagnose. Tijdens de hele projectperiode deelden de kartrekkers van de 3 organisaties ervaringen. De projectleider faciliteerde deze uitwisselingsmomenten waarbij de onderzoeker van het Amsterdam universitair medisch centrum (UMC) ook aanwezig was. 

Daarnaast: 

• organiseerden we in het jaarwerkplan van het Netwerk Palliatieve Zorg Rotterdam & omstreken (NPZR&o) borgingsmodules met het onderwerp intimiteit en seksualiteit. 
• werd via ketenbijeenkomsten van het NPZR&o het onderwerp een terugkerend thema. 
• gaven we scholing(en) op de Hogeschool Rotterdam over dit onderwerp aan HBO-V studenten. 
• ontwikkelden we een informatiebrochure in de serie themaboekjes van Pal voor U met het onderwerp intimiteit en seksualiteit in de palliatieve fase. Het themaboekje is kosteloos te bestellen via NPZR&o. We verspreidden het boekje via de ketens, organisaties in de regio, Palliatieve Thuis zorg (PaTz) groepen en de nieuwsbrief NPZR&o. Hierbij gebruikmakend van sleutelfiguren. 

Samenwerkingspartners 

We werkten samen met het Maasstad Ziekenhuis, Erasmus MC en Humanitas. 

Resultaten 

Tijdens het onderzoek kwam naar voren dat er meer bewustwording is door deelname aan dit project. Binnen de ziekenhuizen is de al bestaande folder van IKNL opnieuw geïntroduceerd. Voor de thuiszorg bleek het lastiger te zijn om de gesprekken toe te passen bij de gewenste doelgroep van het onderzoek dan voor de andere deelnemers. De geleerde gesprekstechnieken, opgedaan tijdens de scholingen, zijn ook passend voor een andere doelgroepen, zoals echtparen waarbij de partner bekend is met een dementieel beeld. Vooral de openingsvraag binnen de PLISSIT droeg bij om de ervaren drempel te verlagen en een gesprek te beginnen. Het is wel van belang aandacht te blijven houden voor weerstand en handelingsverlegenheid bij de zorgprofessionals (ook tijdens de trainingen in oefensituaties). 

1 van de opdrachten van het NPZR&o is het geven van voorlichting/informatie. De uitkomsten van dit project passen goed in het realiseren van deze doelstelling. De 2 instrumenten (PLISSIT en Lastmeter) gaan niet altijd gebruikt blijven worden maar de aandacht voor het thema is wel blijvend, waarmee het bewustzijn binnen de organisaties aangesloten bij het NPZR&o over dit onderwerp zeker een blijvende winst is. De borgingsmodule van NPZR&o en de informatiebrochure in de serie Pal voor U dragen hieraan bij. Daarnaast blijven we ook in 2024 gastlessen geven over dit onderwerp bij de Hogeschool Rotterdam en maakt het thema onderdeel uit van de borgingsbijeenkomsten.