Risk of Zika virus introductions for the Netherlands (ZikaRisk)

Projectomschrijving

Het Zikavirus (ZIKV) is een virus dat wordt overgebracht door steekmuggen op mensen. Normaliter veroorzaakt een ZIKV infectie bij mensen zika-koorts die gepaard gaat met milde ziekteverschijnselen, maar kan ook gepaard gaan met een ernstiger ziektebeeld. Zo kan de infectie ook leiden tot het zeldzame Guillain-Barre syndroom en er kan hersenschade in het ongeboren kind optreden wanneer de moeder tijdens de zwangerschap met ZIKV geïnfecteerd is geraakt.

Doel

Sinds eind 2015 is er een grootschalige uitbraak van ZIKV geweest in Zuid- en Midden-Amerika en in het Caribisch gebied. Destijds werd vooral zwangere vrouwen afgeraden om die gebieden te bezoeken. Inmiddels is het risico op een ZIKV infectie in die gebieden afgenomen. Maar hoe groot is de kans dat ZIKV in Nederland geïntroduceerd wordt?

In het ZikaRisk project werken het Erasmus Medisch Centrum (EMC) en Wageningen Universiteit (WU) samen om het ziekterisico van ZIKV voor verschillende bevolkingsgroepen in Nederland te onderscheiden en de kans op ZIKV verspreiding in Nederland en Noord-Europa in te schatten. Dit wordt gedaan door middel van het vaststellen van nieuwe (incidentie) en bestaande (prevalentie) gevallen van ZIKV en andere arbovirussen bij Nederlandse burgers, proefdiervrije modellen en virusoverdracht-experimenten met Nederlandse muggen. De resultaten van dit project zijn van belang om het risico van ZIKV in Nederland en Noord-Europa te bepalen en de bevindingen te vertalen naar een generaliseerbare toolbox voor risicokarakterisering van nieuwe arbovirussen.

Resultaten

Uit de resultaten van het project blijkt dat het risico om in Nederland een Zika virusinfectie op te lopen erg klein is. Het is wel mogelijk dat een Zika infectie versterkt wordt als er zich antistoffen tegen gerelateerde virussen in het lichaam bevinden via een eerdere besmetting of vaccinatie. Zwangerschap lijkt dit versterkende effect niet te beïnvloeden. Verder is er aangetoond dat exotische muggen, zoals Aziatische bosmug die in Nederland voorkomt, in staat zijn het Zika virus te verspreiden. De huissteekmug kan dit echter niet. Ook is er een toolbox met nieuwe serologische (bloedonderzoek) en virologische (moleculair onderzoek) testen ontwikkeld om het risico van de nieuwe arbovirussen te karakteriseren.

Producten
Titel: The Asian bush mosquito found in the Netherlands can experimentally transmit Zika virus and Usutu virus
Auteur: Abbo-S
Titel: The Asian bush mosquito found in the Netherlands can experimentally transmit Zika virus and Usutu virus
Auteur: Abbo-S
Titel: Efficient single-bite transmission of chikungunya and Zika virus by Aedes aegypti
Auteur: Pijlman-G
Titel: Zika virus infection perturbs osteoblast function
Auteur: Mumtaz-N, Rockx-B
Titel: Zika virus infection perturbs osteoblast function
Auteur: Mumtaz-N, Rockx-B
Titel: Experimental transmission studies with pathogenic mosquito-borne viruses
Auteur: Pijlman-G
Titel: Zika virus infection perturbs osteoblast function
Auteur: Mumtaz-N, Rockx-B
Titel: Studying hypotheses for antibody enhancement in a cohort context
Auteur: Rockx-B
Titel: Zika virus diagnostics, the challenge!
Auteur: Koopmans-M
Titel: Zika virus-like particle and subviral particle vaccines
Auteur: Abbo-S
Titel: Zika antibody prevalence study (ZAP): A seroprevalence study in Suriname
Auteur: Langerak-T
Titel: What did we learn from European diagnostic labs
Auteur: Koopmans-M
Titel: Zika virus- like particle and subviral particle vaccines
Auteur: Abbo-S
Titel: In vitro model of virus induced arthritis
Auteur: Mumtaz-N
Titel: Single-bite transmission of Zika and chikungunya viruses by Aedes aegypti
Auteur: Pijlman-G
Titel: Zika virus infection perturbs osteoblast function
Auteur: Mumtaz-N
Titel: Impact of previous flavivirus exposure on ZIKV infection
Auteur: Mumtaz-N
Titel: Zika virus infection perturbs osteoblast function
Auteur: Mumtaz, Noreen, Koedam, Marijke, van den Doel, Petra B., van Leeuwen, Johannes P. T. M., Koopmans, Marion P. G., van der Eerden, Bram C. J., Rockx, Barry
Magazine: PLoS Neglected Tropical Diseases
Titel: Mosquito co-infection with Zika and chikungunya virus allows simultaneous transmission without affecting vector competence of Aedes aegypti
Auteur: Göertz, Giel P., Vogels, Chantal B. F., Geertsema, Corinne, Koenraadt, Constantianus J. M., Pijlman, Gorben P.
Magazine: PLoS Neglected Tropical Diseases
Titel: Effect of blood source on vector competence of Culex pipiens biotypes for Usutu virus
Auteur: Abbo SR, Visser TM, Koenraadt CJM, Pijlman GP, Wang H.
Magazine: Parasites & Vectors
Titel: Competition between Usutu virus and West Nile virus during simultaneous and sequential infection of Culex pipiens mosquitoes
Auteur: Wang H, Abbo SR, Visser TM, Westenberg M, Geertsema C, Fros JJ, Koenraadt CJM, Pijlman GP.
Magazine: Emerging Microbes and Infections
Titel: The invasive Asian bush mosquito Aedes japonicus found in the Netherlands can experimentally transmit Zika virus and Usutu virus
Auteur: Sandra R Abbo 1 , Tessa M Visser 2 , Haidong Wang 1 , Giel P Göertz 1 , Jelke J Fros 1 , Marleen H C Abma-Henkens 1 , Corinne Geertsema 1 , Chantal B F Vogels 2 , Marion P G Koopmans 3 , Chantal B E M Reusken 3 , Sonja Hall-Mendelin 4 , Roy A Hall 5 , Monique M van Oers 1 , Constantianus J M Koenraadt 2 , Gorben P Pijlman 1
Magazine: PLoS Neglected Tropical Diseases
Link: https://journals.plos.org/plosntds/article?id=10.1371/journal.pntd.0008217
Titel: Zika Virus Seroprevalence in Urban and Rural Areas of Suriname, 2017
Auteur: Langerak, Thomas, Brinkman, Tom, Mumtaz, Noreen, Arron, Georgina, Hermelijn, Sandra, Baldewsingh, Gaitree, Wongsokarijo, Merril, Resida, Lesley, Rockx, Barry, Koopmans, Marion P G, Van Gorp, Eric C M, Vreden, Stephen
Magazine: Journal of Infectious Diseases
Titel: Forced Zika Virus Infection of Culex pipiens Leads to Limited Virus Accumulation in Mosquito Saliva
Auteur: Abbo SR, Vogels CBF, Visser TM, Geertsema C, van Oers MM, Koenraadt CJM, Pijlman GP.
Magazine: Viruses
Titel: The possible role of cross-reactive dengue virus antibodies in Zika virus pathogenesis
Auteur: Langerak, Thomas, Mumtaz, Noreen, Tolk, Vera I., van Gorp, Eric C. M., Martina, Byron E., Rockx, Barry, Koopmans, Marion P. G.
Magazine: PLoS Pathogens
Titel: Zika Virus Infection Induces Elevation of Tissue Factor Production and Apoptosis on Human Umbilical Vein Endothelial Cells
Auteur: Anfasa, F.; Goeijenbier, M.; Widagdo, W.; Siegers, J.Y.; Mumtaz, N.; Okba, N.; van Riel, D.; Rockx, B.; Koopmans, M.P.G.; Meijers, J.C.M., et al
Magazine: Frontiers in Microbiology, section Infectious Diseases
Titel: Zika virus-like particle and subviral particle vaccines
Verslagen

Samenvatting van de aanvraag
Zika virus (ZIKV), a mosquito-borne flavivirus previously considered a zoonosis of limited importance to human health, is causing an epidemic of unprecedented scale in Middle/South America and the Caribbean. Urban ZIKV is transmitted in a cycle involving humans and mosquitoes, but maintenance in major areas of the world has involved non-human reservoir hosts. Previously undetected severe clinical complications (microcephaly, Guillain-Barre syndrome) form a major health concern, yet are poorly understood. A One Health approach involving medical/veterinary/insect virologists and medical entomologists is essential 1) to determine the risk of disease in ZIKV-exposed patients in The Netherlands including the overseas territories, 2) to understand the explosive spread of ZIKV and possible introduction/establishment in the Netherlands, and 3) to allow risk assessment for ZIKV and other future arboviral outbreaks. We will determine the risk of ZIKV establishment based on prospective studies in travellers and vector competence studies in indigenous mosquitoes, and develop animal-free laboratory models to study ZIKV tropism and disease.
Onderwerpen
Kenmerken
Projectnummer:
522003001
Looptijd:
2017
2022
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Non-alimentaire zoönosen 2016
Projectleider en penvoerder:
Dr. ir. G.P. Pijlman
Verantwoordelijke organisatie:
Wageningen Universiteit