Rookvrij Kennemerland

Kiezen voor een rookvrij leven is voor rokers met een lagere sociaaleconomische status (SES) nog niet zo gemakkelijk. Zij hebben geen ondersteunend netwerk, geen stabiele woonsituatie, geen dagbesteding, zijn laagopgeleid, vaak onzeker en hebben onvoldoende financiële middelen. Bovendien hebben ze te maken met een slechte fysieke of mentale gezondheid. Een eenvoudige oplossing is er meestal niet. Hierdoor is de drempel om te stoppen met roken vaak te hoog. Deze drempel kunnen we verlagen door op een oordeelvrije manier het gesprek aan te gaan met de roker en te zorgen dat stopondersteuning gratis, dichtbij, onbeperkt en op het juiste moment beschikbaar is. Stoppen met roken kan namelijk ook deel van de oplossing zijn om meer grip op het leven te krijgen. In ieder geval zorgt het voor een betere gezondheid op de korte en de langere termijn voor de roker en diens omgeving. De gemeenten Beverwijk, Haarlem, Haarlemmermeer, Heemskerk, Velsen en Zandvoort willen bijdragen aan de ambitie uit het Nationaal Preventieakkoord om in 20 jaar tijd het percentage rokende volwassenen terug te brengen naar 5%. De hogere longkankerincidentie in de regio is voor een aantal gemeenten een belangrijke aanleiding. Hiertoe realiseren samen zij met bewoners, professionals en organisaties een lokale aanpak om het stoppen-met-roken in drie ontwikkelwijken succesvol en duurzaam te implementeren. Ontwikkelwijken waar veel mensen met een lagere SES wonen en waar roken nog vaak de norm is. In de startfase van het project kiezen zij de drie wijken op basis van rookprevalentie, commitment bij stakeholders en grootste leereffect voor het project. De volwassen rokers in deze wijken zijn de doelgroep, met in één wijk de focus op bewoners met een migrantenherkomst. De projectleider van GGD Kennemerland en actieonderzoekers van het lectoraat Empowerment en Professionalisering InHolland gaan samen met bewoners, professionals en organisaties rookstopzorg realiseren die aansluiting kent met de wijk en zijn bewoners. Door middel van actieonderzoek wordt geïdentificeerd wat de specifieke behoeftes in deze wijken zijn. Daarbij wordt voorgebouwd op geleerde lessen in Haarlem Oost waar drie jaar gewerkt is aan een rookvrije samenleving en waar een veelbelovende aanpak is ontwikkeld met een stopcoach in de huisartsenpraktijk. Ook de aanpak van de rookstoppoli in het Rode Kruis Ziekenhuis biedt een goede basis om de rookstopzorg in onze regio toegankelijker te maken. We vullen de infrastructuur aan met werkzame elementen van andere interventies die elders in het land werkzaam of veelbelovend zijn gebleken. Zo wordt passende en toegankelijke rookstopzorg ontworpen en in de wijk gerealiseerd. Ervaringsdeskundige bewoners krijgen een actieve rol en een aantal wordt door Pharos opgeleid tot rookvrijambassadeur. Zij verbinden bewoners aan het stoppen met roken aanbod in de wijk. Het project onderscheidt vier stromen die onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn en elkaar beïnvloeden in elke fase van het project. - De implementatie van stoppen-met-roken aanbod in de wijk vormt de hoofdstroom. - Uit eerdere ervaringen komt naar voren dat een tweede stroom nodig is, die hieraan voorafgaat: het werken aan draagvlak in de wijk voor een rookvrije samenleving en voor stoppen met roken. De rookvrijambassadeurs en de GGD-adviseurs rookvrije omgeving helpen daarbij. - In de derde stroom staat bestendiging centraal zodat er een duurzame rookstop infrastructuur in de wijk ontstaat en de beweging naa r een rookvrije samenleving gaande blijft. - De vierde stroom is het leer- en verandertraject dat parallel aan de andere stromen loopt. Onderzoekers van InHolland leiden dit actie- en ontwerponderzoek. Ook andere gemeenten kunnen hiervan leren. Hiervoor wordt een lerend netwerk gecreëerd. Aan het einde van het project zijn er in elke wijk twee nieuwe rookstopinterventies geïmplementeerd en heeft dit bewoners geholpen te stoppen met roken. Lokale zorg- en hulpverleners zoals zorgprofessionals, de sociaal wijkteams, schuldhulpverleners, taalvrijwilligers en buurtsportcoaches zijn versterkt in hun professioneel handelen, waarbij zij bewoners die (willen) stoppen met roken steunen. Daarvoor beschikken zij over effectieve gesprekstechnieken, communicatie-uitingen en voor laaggeletterden geschikt materiaal. Meerdere locaties in de drie wijken zijn rookvrij geworden en dragen zo bij aan een veranderende norm op het gebied van roken. Voorts is de financiering van het stopaanbod duurzaam vormgegeven. Werkgevers, zorgverzekeraars, wijkorganisaties en de gemeenten zijn gestimuleerd om eigenaarschap te tonen op het thema roken, om professionals te faciliteren in hun nieuwe werkwijze, de eigen omgeving rookvrij te maken en het rookstopaanbod te verduurzamen. Tot slot is de werkwijze en financiering door bestuurders vastgelegd om het voor de toekomst te waarborgen. Zodat we ons over een aantal jaar niet meer kunnen voorstellen dat het ooit anders was.