SamenZin: een participatief actieonderzoek gericht op samenwerkend leren over zingeving van Geestelijk Verzorgers en POH GGZ/Ouderen in de eerstelijnszorg in Utrecht en omgeving.
Projectomschrijving
In gesprekken met geestelijk verzorgers van 2 Centra voor Levensvragen (Utrecht-Stad en Zuidoost-Utrecht) kwam naar voren dat zij nog nauwelijks samenwerkten met huisartspraktijken. Omdat huisartsen zelf een hoge werkdruk ervaren en we uit de literatuur opmaakten dat zij voor ‘niet-somatische’ vragen doorverwijzen naar de praktijkondersteuner huisarts GGZ (POH-GGZ), besloten we dat we wilden weten of zij zingevingsvragen signaleren en hoe zij daarmee omgaan.
Doel
We wilden een ‘samenwerkend leren over zingeving’ -programma van geestelijk verzorgers (GV) en praktijkondersteuners huisartsen (POH)-GGZ/Ouderen ontwikkelen, in Utrecht Stad en Zuidoost-Utrecht. Om zo de zorg voor zingeving en spiritualiteit bij patiënten en cliënten in de eerstelijnszorg te versterken.
Werkwijze
De methode om dit doel te bereiken was participatief actieonderzoek. We hebben gewerkt met leergemeenschappen waarin POH-GGZ uit Utrecht-Stad en Zuidoost-Utrecht, geestelijk verzorgers van 2 Centra voor levensvragen, cliënten, experts (op het terrein van instrumentontwikkeling en didactiek) en actieonderzoekers deelnamen. In deze leergemeenschappen is van elkaar geleerd over zingeving in relatie tot de praktijkvoering door POH-GGZ en GV, door:
- uitwisseling van visies en het oefenen met diverse werkwijzen door professionals
- inbreng van cliënten over ervaringen met de zorg
- structurering en advisering door deskundigen
- inbrengen van inzichten vanuit onderzoek en literatuur
Resultaten
We hebben meer inzicht in wat bevorderend werkt voor de versterking van zingeving, op meerdere niveaus. In een samenwerkend leren programma hebben POH-GGZ, GV en cliënten samen met actieonderzoekers en een aantal deskundigen, 3 producten ontwikkeld, die ook in de toekomst de ontwikkeling van zorg voor zingeving zullen versterken in Utrecht-Stad en Zuidoost-Utrecht en hopelijk ook daarbuiten. De 3 producten:
- het samenwerkend leren programma, waarin 12 POH-GGZ en 12 GV deelnamen heeft op zichzelf de zorg voor zingeving in de regio versterkt, door de kennis en methodieken die zijn gedeeld en de samenwerking die op gang is gekomen.
- de training Zingeving in het werk van de POH-GGZ draagt bij aan het versterken van de aandacht voor en begeleiding bij zingeving door POH-GGZ.
- een toolbox, die zowel GV als POH-GGZ ondersteunt in het steeds blijven leren op het terrein van goede zingevingszorg.
Hoe kunnen geestelijk verzorgers en praktijkondersteuners ggz van huisartsenpraktijken samenwerken en elkaar versterken bij de zorg voor zingeving?
Verslagen
Samenvatting van de aanvraag
Zingeving is in de eerstelijnszorg nog een onderbelicht gebied. Hoewel vragen rondom zingeving, levensbeschouwing en spiritualiteit zich bij veel verschillende doelgroepen voordoen vraagt het om een gevoeligheid en competenties bij zorgverleners om deze op te merken en hierbij begeleiding te bieden. De geestelijke verzorging (GV) is bij uitstek een doelgroep die raad weet met zingevingsvragen, maar die nog weinig bekend is bij andere zorgverleners in de eerste lijn en weinig structurele samenwerkingsvormen kent in dit domein. Praktijkondersteuners Huisartsen op het terrein van psychosociale problemen (POH GGZ) en Ouderenzorg vormen een laagdrempelige beroepsgroep voor vragen en problemen van uiteenlopende aard en zijn stevig ingebed in de eerstelijnszorg. Aandacht voor zingeving is met name voor de POH GGZ echter nog geen expliciet onderdeel van hun beroepsprofiel noch van de opleidingen. Het doel van het project is het bijeenbrengen van beide beroepsgroepen door de ontwikkeling van een ‘samenwerkend leren over zingeving’ programma van GV en POH GGZ / Ouderen met het oog op versterking van de zorg voor zingeving, levensbeschouwing en spiritualiteit bij patiënten en cliënten in de eerstelijnszorg. Het project vindt plaats in twee regio’s: Utrecht Stad en Zuidoost-Utrecht. Het betreft een participatief actieonderzoek waarin onderzoekers van de Universiteit voor Humanistiek samenwerken met POH GGZ / Ouderen en geestelijk verzorgers in beide regio’s, (potentiele) cliënten, naastbetrokkenen of mantelzorgers, docenten van de opleidingen POH GGZ / Ouderen en de masteropleiding Humanistiek (tevens de opleiding GV) aan de Universiteit voor Humanistiek. Het eerste jaar staat in het teken van het verkrijgen van kennis omtrent zingeving in de eerstelijnspraktijken van GV en POH GGZ / Ouderen en de ontwikkeling van een samenwerkend leren programma over zingeving en het vaststellen van effectieve bouwstenen daarvan. In het tweede jaar worden deze bouwstenen geïmplementeerd in nascholingstrajecten en opleidingen voor GV en POH GGZ / Ouderen. Tevens vindt de ontwikkeling plaats van een instrument om de kwaliteit van de ‘zorg voor zingeving’ vanuit het perspectief van cliënten in kaart te brengen. Beoogde opbrengsten van het project zijn: • Kennis en inzichten over zingevingsvragen; visies op en methoden voor zingeving in de eerstelijnszorg van GV en POH GGZ / Ouderen; en het perspectief van cliënten op goede zingevingszorg • Minimaal 4 ontwikkelde ‘bouwstenen’ voor implementatie binnen de GV-opleidingen of nascholingen en de POH-opleidingen en nascholingen • Een instrument om door cliënten ervaren kwaliteit van ‘zorg voor zingeving’ in kaart te brengen • Toegenomen bekendheid met GV in de netwerkgebieden en duurzame samenwerking tussen GV en POH GGZ / Ouderen in de twee regio’s • Presentatie op congres • Symposium voor docenten en opleiders POH GGZ / Ouderen en GV • Een vakpublicatie (boek) en 2 wetenschappelijke publicaties
Kenmerken
- Projectnummer:
-
10050011910004
- Looptijd: 100 % Looptijd: 100 %
-
20202023
- Onderdeel van programma:
- Gerelateerde subsidieronde:
- Projectleider en penvoerder:
-
Prof. dr. G.C. Jacobs
- Verantwoordelijke organisatie:
-
Universiteit voor Humanistiek
