Mental health practitioners in action: from cost-effective cognitive-behavioural protocol to personalised treatment plan for patients with persistent medically unexplained symptoms (MUPS) in general practice
De praktijkondersteuner GGZ in actie: van een kosten-effectief protocol naar een persoonsgerichte behandeling voor ALK-patiënten in de huisartsenpraktijk
Aanhoudende lichamelijke klachten (ALK) komen veel voor, leiden tot een slechtere kwaliteit van
leven, ziekteverzuim en veel zorggebruik. ALK patiënten hebben baat bij persoonsgerichte zorg,
dichtbij en gericht op kwaliteit van leven en zelfmanagement. In onderzoek van Sitnikova e.a.
(2019) bleek een korte behandeling van ALK door de praktijkondersteuner (POH)-GGZ in de
huisartsenpraktijk effectief in het verbeteren van lichamelijk functioneren en pijn. In de evaluatie
vroegen POH’s om handvatten om het behandelprotocol te personaliseren.
Doel en resultaat
Daarom is in dit PEPTALK-actieonderzoek, samen met POH’s en huisartsen en met inbreng van ALK-ervaringsdeskundigen, het behandelprotocol doorontwikkeld tot een praktische handreiking. Huisarts en POH-GGZ vinden hierin informatie en tips over hoe deze ALK zorg samen te organiseren in de praktijk. De behandeling is overzichtelijk vormgegeven met voorbeelden, stappenplan en werkbladen. Doel is de toegankelijkheid van deze ALK-zorg te bevorderen.
Verspreiding en implementatie
De handreiking wordt gebruikt bij ALK onderwijs in het Huisartsenopleiding Amsterdam UMC. De gedrukte en digitale versies van de handleiding zijn beschikbaar gesteld aan de meer dan 110 huisartsenpraktijken in het Academisch Netwerk Huisartsgeneeskunde Amsterdam (ANHA) en deelnemers aan het project. De digitale versie is aangeboden aan Arkin (detacheringsbureau voor POH-GGZ), via POH’s-GGZ in een (LinkedIn) groep van POHGGZ in Amsterdam en aan stichting NALK. De digitale versie is ook algemeen beschikbaar via de website van het Amsterdam Public Health research institute.
Aanbevelingen
- Het (lichamelijk) functioneren van patiënten met aanhoudende lichamelijke klachten (ALK) kan verbeteren met een kortdurende behandeling door praktijkondersteuner GGZ met specifieke ALK-deskundigheid in de huisartsenpraktijk. De behandeling is gebaseerd op een combinatie van het (leren van het) inzichtelijk maken van voor de patiënt belangrijke gevolgen van de ALK (gevolgenmodel) en een oplossingsgerichte aanpak (problem solving therapy).
- Huisartsen en POH’s-GGZ die deze ALK-zorg gaan inzetten in hun praktijk, kunnen hierbij gebruik maken van de ontwikkelde praktische handreiking met hierin zowel aandacht voor de behandeling zelf en hoe deze persoonsgericht toe te passen als ook hoe deze vorm van ALK-zorg als huisarts en POH-GGZ samen te organiseren in de lokale setting van een huisartsenpraktijk.
- Een bepalende voorwaarde voor de implementatie en toegankelijkheid van deze ALK-zorg is dat de benodigde POH-GGZ capaciteit (menskracht en middelen) beschikbaar komt.
Tips
De gekozen mix van fysieke bijeenkomsten en interviews enerzijds en online intervisie/co-creatie bijeenkomsten en focusgroep anderzijds, bleek in ons geval goed uit te pakken. Online meetings stellen wel eisen aan de voorbereiding en gespreksleiderschap én aan de digitale vaardigheden van de deelnemers. Dat laatste kan selectief werken, maar maakt het voor anderen juist wel mogelijk om mee te doen. In ons geval deden de POH’s die nabij werkten mee aan de fysieke groep en die op grotere afstand werken aan de online groep. De ervaringsdeskundigen hadden de keuze voor een interview bij hen thuis en/of een online focusgroep; de meesten kozen voor beide. Het heeft ons positief verrast hoe open de professionals en ervaringsdeskundigen waren in de online sessies, zowel om hun ervaringen te delen als om naar elkaar te luisteren en mee te denken.
Andere ZonMw-projecten
Bekijk de andere ZonMw-projecten waarbij projectleider Pauline Slottje betrokken is: