Palliative care Alliance Sharing Educational tools for MEdical student COmpetenties development (PASEMECO)

De behoefte aan palliatieve zorg neemt door de vergrijzing en het toenemend aantal mensen met een chronische ziekte zoals kanker, hartfalen COPD en dementie enorm toe(IKNL, 2014. Het ministerie van VWS hanteert het uitgangspunt dat palliatieve zorg door reguliere, generalistische zorgverleners wordt gegeven. Iedere student geneeskunde en basisarts zal dus in aanraking komen met patiënten in de palliatieve fase, zowel in instellingen als in de thuissituatie. Veel artsen en andere zorgprofessionals zijn "onbewust onbekwaam" op het gebied van de palliatieve zorg en gaan het werkveld in zonder de benodigde basiscompetenties voor palliatieve zorg. Een groot onderliggend probleem is dat het onderwijs over palliatieve zorg in de basiscurricula van artsen gefragmenteerd is. Er is te weinig consistentie en coördinatie m.b.t wat er in de basiscurricula onderwezen moet worden op dit gebied. Daarnaast is het moeilijk om docenten te vinden die gespecialiseerd zijn in palliatieve zorg. In een survey onderzoek onder 200 deelnemers van een consortium palliatieve zorg in Nederland was 75% van de respondenten van mening dat het ontwikkelen van een leerprogramma voor de basiscurricula geneeskunde van groot belang is. Op Europees niveau wordt er door de European Association for Palliative Care (EAPC) gepleit voor onderwijs in palliatieve zorg in alle Europese geneeskunde opleidingen. Het project bestaat uit vier fases waarin vier onderzoeksvragen beantwoord zullen worden. In fase 1 wordt onderzocht welke competenties basisartsen, volgens diverse stakeholders, nodig hebben ten aanzien van palliatieve zorg. In fase 2 staat de vraag centraal: welke hoofdelementen zouden er in de multi-inzetbare toolbox voor blended-learning moeten zitten, gebaseerd op "instructional designs theorieën" die uitgaan van relevante problemen en praktijksituaties? In fase 3 wordt de docententraining, die bij de toolbox hoort, bij de docenten geëvalueerd en het gebruik van de toolbox zelf, bij docenten en studenten geëvalueerd. In fase 4 wordt onderzocht wat de effecten van het gebruik van de toolbox zijn op de ontwikkeling van de compententies van studenten. Fase 1 zal resulteren in een consensuslijst van basiscompetenties die alle beginnende artsen moeten verwerven t.a.v. de lichamelijke, psychische, sociale en spirituele aspecten van palliatieve zorg. Hiertoe zullen interviews gehouden worden met relevante stakeholders: verschillende zorgprofessionals, patientenbelangenorganisaties,curriculumcoordinatoren, docenten en studenten. Daarnaast zal er een Delphionderzoek plaastvinden onder curriculumcoordinatoren, docenten en studenten. In fase 2 zal de toolbox ontwikkeld worden waarin verschillende leermaterialen in een blended-format worden aangeboden, inclusief een docententraining en gebruikersinstructies. Alle 8 medische basisopleidingen worden betrokken bij fase 1 en 2. De authentieke leermaterialen omvatten interactieve casus, videos, virtual patients (virtuele patienten), toetsinstrumenten en gebruikersinstructies of docentenhandleidingen. Nieuw leermateriaal zal worden ontwikkeld en reeds bestaand leermateriaal zal worden geinventariseerd, toegankelijk gemaakt en eventueel aangepast. In de derde fase zal de toolbox geimplementeerd en geëvalueerd worden bij tenminste 4 en liefst 8 Nederlandse medische basiscurricula. Docenten worden getraind om de materialen te gebruiken en in te passen in hun eigen curriculum. Een implementatieplan zal worden ontwikkeld voor alle 8 basiscurricula. Het gaat om een plan hoe de toolbox geïntegreerd kan worden in het bestaande curriculum van iedere faculteit. Het proces wordt geëvalueerd aan de hand van observaties, interviews en vragenlijsten onder studenten en docenten van 4 tot 8 curricula. In fase 4 zullen de effecten op de ontwikkeling van de basiscompetenties getoetst worden aan de hand van de toetsinstrumenten die in fase 3 zijn ontwikkeld. De projectgroep omvat zorgprofessionals met verschillende achtergronden, onderwijskundigen met ervaring in het medisch onderwijs en e-learning, de voorzitter van de Landelijke Opleidingscommissie Geneeskunde, waarin de 8 medische opleidingen deelnemen, het IKNL, experts in de palliatieve zorg van de Expertisecentra Palliatieve Zorg en vertegenwoordiging van een patientenbelangenorganisatie. Voor ieder medisch basiscurriculum zal een plan geschreven worden voor de implementatie van de toolbox. Om ervoor te zorgen dat het onderwijs in palliatieve zorg ook geborgd is na afloop van het project zal er tijdens het project veel aandacht zijn: a. voor het betrekken van de verschillende stakeholders tijdens alle fases van het project ,b. het ontwikkelen van een toolbox die breed en flexibel implementeerbaar is, c. voor de inbedding in de bestaande curricula en d. voor het creëren van een leergemeenschap van artsen en docenten met expertise op het gebied van onderwijs in de palliatieve zorg.