ON2 Oog voor Naasten en Nabestaanden: voor- en nazorg voor naasten rondom het ziekzijn en sterven van hun dierbare, met aandacht voor individuele behoeften, gezondheidsvaardigheden en cultuursensitieve communicatie
Naasten van ernstig zieke patiënten spelen een sleutelrol in het ondersteunen van hun dierbaren. Zij hebben ook zelf zorg nodig, zowel tijdens de ziekteperiode als na het overlijden. Zorgverleners spelen een belangrijke rol in het geven van die zorg. Uit onderzoek blijkt dat niet alle naasten en nabestaanden de benodigde zorg krijgen. Zorgverleners willen wel voor naasten zorgen, maar weten soms niet precies hoe dat moet of hebben niet genoeg middelen om dit te doen.
Doel
Het doel van het ON2-project is dat alle naasten en nabestaanden van ernstig zieke patiënten passende ondersteuning krijgen van zorgverleners. In het eerdere Oog voor Naasten (OvN) project is een methodiek ontwikkeld voor verpleeghuizen en ziekenhuizen om zorgverleners te ondersteunen bij de zorg voor naasten en nabestaanden. Het huidige ON2 project wil de methodiek verbreden naar alle naasten en nabestaanden.
Aanpak/werkwijze
De bestaande methodiek is doorontwikkeld zodat deze toepasbaar is voor meer verschillende zorgsettings en doelgroepen. Hierbij is samengewerkt met Pharos om het materiaal ook toepasbaar te maken voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden (waaronder mensen met een niet-Westerse migratieachtergrond en laaggeletterden). Daarnaast zijn bevindingen en producten uit projecten van MantelzorgNL, de Hogeschool Rotterdam en het Amsterdam UMC verwerkt in de ON2-toolkit.
De aangepaste methodiek bevat een toolkit met materialen die zorgorganisaties en zorgverleners ondersteunen bij het zorgen voor naasten en nabestaanden. Deze is getest door 18 zorgorganisaties. Deze organisaties stelden aan de hand van een workshop uit de toolkit een actieplan op met doelen die pasten bij hun mogelijkheden. Daarna zijn zij een jaar aan de slag gegaan om hun doelen te behalen. Materiaal voor zorgverleners en naasten uit de toolkit ondersteunden hen hierbij. Ook werden zij begeleid door onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).
Samenwerkingspartners
We werkten samen met onderzoekers uit het LUMC, Pharos en 18 zorgorganisaties.
Resultaten
De deelnemende organisaties geven aan dat zorgverleners zich meer bewust zijn van het belang van zorgen voor naasten en nabestaanden door het project. Zorgverleners hebben door het project ook meer kennis en vaardigheden gekregen in het ondersteunen van naasten. Daarnaast is er meer structuur gekomen in de zorg voor naasten en nabestaanden binnen de deelnemende organisaties. Deze zorg is meer in de werkprocessen en het (opleidings)beleid opgenomen. Het bleek wel belangrijk dat het project werd uitgevoerd op het juiste moment en dat de organisatie een sterk intern projectteam had opgezet. De resultaten zijn te vinden op Palliaweb.
Deelnemende netwerken
- Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Holland Noord
- Netwerk Palliatieve Zorg Midden-Holland
- Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
- Netwerk Palliatieve Zorg Amsterdam en Diemen
- Netwerk Palliatieve Zorg Almere
- Netwerk Palliatieve Zorg Noord-Holland Noord en Zaanstreek-Waterland
- Netwerk Palliatieve Zorg Noord- en Oost-Flevoland
Vervolg
Gebaseerd op de ervaringen van de deelnemende organisaties is de toolkit verder aangepast en online gepubliceerd op de website Oog voor Naasten, zodat alle zorgorganisaties er gebruik van kunnen maken. Ook verwijzen andere websites zoals MantelzorgNL en Palliaweb naar de informatie. Op regionaal niveau timmert Propallia (consortium palliatieve zorg) aan de weg om meer organisaties te enthousiasmeren om met ON2 aan de slag te gaan. Op landelijk niveau is het ON2 project op de lijst kansrijke projecten van het Nationaal Programma Palliatieve Zorg II (NPPZ II) geplaatst en maakt ZonMw een stimuleringssubsidie voor implementatie van dit project mogelijk.
ZonMw en Oog voor naasten
Met ons programma Palliantie zetten we ons in voor een goede kwaliteit van leven voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn. Naast aandacht voor het ondersteunen van de patiënt, hebben we oog voor de positie van de mantelzorger en naaste. Wij zetten in op samenwerking tussen mantelzorger en zorgverlener bij de zorg voor een patiënt. En op onderzoek naar ondersteuning van overbelasting, morele dilemma’s en rouw.
Onderzoeker Hinke Hoffstädt (links) vertelt meer over de vernieuwing van de Oog voor Naasten-toolkit, en hoe het project zich meer gaat richten op de hospicezorg en extramurale zorg. Het hospice waar Sacha Lefeber manager is, is 1 van de 24 organisaties die de toolkit gaat uittesten en meehelpen verbeteren.
Producten
Link: https://oogvoornaasten.nl/zorgverleners/
Link: https://oogvoornaasten.nl/managers/
Link: https://oogvoornaasten.nl/naasten/
Link: https://oogvoornaasten.nl/naasten/
Magazine: Pallium MULTIDISCIPLINAIR TIJDSCHRIFT OVER PALLIATIEVE ZORG
Begin- en eindpagina: 12-13
Link: https://link.springer.com/article/10.1007/s12479-022-0993-7
Link: https://oogvoornaasten.nl/wp-content/uploads/2024/01/150124-Org-Werkboek-DEF.pdf
Link: https://oogvoornaasten.nl/naasten/
Link: https://oogvoornaasten.nl/wp-content/uploads/2024/01/150124-ZV-Handreiking-zorgverleners-DEF.pdf
Link: https://oogvoornaasten.nl/naasten/
Link: https://www.youtube.com/watch?v=IKhAsw25IiU
Auteur: Diverse makers, w.o. W.Kruijswijk. Vertalingen; Pharos
Link: https://oogvoornaasten.nl/naasten/
Auteur: H.E. Hoffstädt1, I.D. Hartog1,2, R. Stoevelaar1, M.C. Tam1, A. Stoppelenburg1,2, L. van Bodegom-Vos3, J.T. van der Steen4, Y.M. van der Linden1,2